Σύνοδος Κορυφής λεπτών ισορροπιών για το Ταμείο Ανάκαμψης

Οι ηγέτες των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα αρχίσουν σε λίγη ώρα την περίπλοκη όσο και αβέβαιη προσπάθεια να ξεπεράσουν τις διαφορές τους όσον αφορά το άνευ προηγουμένου πακέτο στήριξης των οικονομιών τους με δισεκατομμύρια ευρώ, ώστε να ανακάμψουν από το βαρύ πλήγμα της πανδημίας του κορωνοϊού, στη σύνοδο κορυφής μέσω βιντεοδιάσκεψης που πάντως δεν αναμένεται να σηματοδοτήσει, προς το παρόν τουλάχιστον, κάποια θεαματική πρόοδο.

Η σύνοδος των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων των 27 ξεκινά στις 11:00 (ώρα Ελλάδας) με κεντρική θεματική την ανασυγκρότηση των οικονομιών στην ΕΕ, οι χώρες μέλη της οποίας θρηνούν πάνω από 100.000 νεκρούς εξαιτίας της COVID-19 και είναι αντιμέτωπα με ύφεση που δεν αποκλείεται να απειλήσει τη συνοχή, τη σταθερότητα και την παγκόσμια θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ανώτερος ευρωπαίος διπλωμάτης μιλά για «κρίση άνευ προηγουμένου, με τεράστιο αντίκτυπο, κοινωνικό, οικονομικό, αλλά στη βιωσιμότητα της ΕΕ». Για να φανεί «ότι η Ευρώπη προστατεύει» τα μέλη της, εξηγεί, «δεν γίνεται να καθυστερούμε: οι καθυστερήσεις το μόνο που θα κάνουν είναι τα πράγματα δυσκολότερα και ακριβότερα», πρόσθεσε.

Επί τάπητος, το προσεχές Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) της περιόδου 2021-2027, ύψους 1,1 τρισεκ. ευρώ και το συνδεδεμένο με το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο αναμένεται να εξασφαλίσει κεφάλαια μέσω της — ιστορικής — έκδοσης κοινού χρέους από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Στήριξη θα προσφερθεί κυρίως στα κράτη εκείνα που υπέστησαν τα πιο βαριά πλήγματα, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, αλλά μένουν ακόμη να επιλυθούν πολλές διαφωνίες ώστε να εξασφαλιστεί η απαιτούμενη ομοφωνία.

Αυτό που επιδιώκεται είναι «να συμφωνήσουμε τουλάχιστον σε μερικά βασικά στοιχεία της πρότασης», εξήγησε άλλος ευρωπαίος διπλωμάτης. «Ο χρόνος μετράει και πρέπει να έχουμε καταλήξει σε συμφωνία τον Ιούλιο, πριν από τις καλοκαιρινές διακοπές» πρόσθεσε, προφανώς εννοώντας τη θερινή διακοπή της λειτουργίας των ευρωπαϊκών θεσμών.

Ο ευρωπαϊκός νότος θέλει στήριξη το συντομότερο δυνατό, ιδίως δωρεές και δανεισμό με ευνοϊκούς όρους και χωρίς όρους για μακροοικονομικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ενώ ο προσηλωμένος στη δημοσιονομική πειθαρχία βορράς (Ολλανδία, Αυστρία, Σουηδία, Δανία...) θέλει να υπάρξει μόνο δανεισμός και αυτός υπό συγκεκριμένους όρους. Οι χώρες στην ανατολική πτέρυγα της ΕΕ κρίνουν από την πλευρά τους ότι ανακατευθύνονται στον νότο υπερβολικά πολλοί πόροι και δεν θέλουν να χαθεί η εστίαση στη γεωργία και στο κλείσιμο του αναπτυξιακού χάσματος με την πλούσια δύση.

Δεν υπάρχει συμφωνία για το πώς θα αποπληρωθεί το χρέος που θα εκδοθεί από την Κομισιόν, κάτι που ισχύει επίσης για διάφορες άλλες διαστάσεις του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, ιδίως εκπτώσεις που θέλει η Γερμανία και άλλες χώρες οι οποίες συνεισφέρουν καθαρά σε αυτόν, αλλά βρίσκουν αντίθετες χώρες του νότου.

Αρκετοί ευρωπαίοι ηγέτες, μετά τις αρχικές αντιδράσεις στην πανδημία του κορωνοϊού, που προκάλεσαν διαφορές, διαφωνίες και αντεγκλήσεις — για τον εξοπλισμό ατομικής προστασίας, για τα ιατρικά μηχανήματα, για το εάν η ΕΕ θα προσέφερε δάνεια ή δωρεές... — θέλουν σήμερα να προβάλλουν ενωτική εικόνα. Αλλά οι περισσότεροι αναγνωρίζουν πως θα χρειαστούν τουλάχιστον άλλες δύο σύνοδοι, η τακτική και πιθανόν μια έκτακτη, τον επόμενο μήνα με τους ίδιους παρόντες στις Βρυξέλλες προτού καταλήξουν σε συμφωνία. Αυτή η συμφωνία θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει εφαλτήριο για να σημειωθεί πρόοδος στα σχέδια για περισσότερη ολοκλήρωση, μετά την οδυνηρή εμπειρία του Brexit.

«Αυτό είναι ένα από τα σημαντικότερα κοινά σχέδια εδώ και δεκαετίες», υπογράμμισε ευρωπαίος διπλωμάτης. Η συζήτηση αφορά πιθανόν κάτι «ιστορικό», πρόσθεσε.

Όμως για τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, μένει «ακόμη δρόμος μέχρι τη συμφωνία και απαιτείται σκληρή δουλειά».