Ο «γρίφος» της αποζημίωσης των εταιρειών των μεγάλων οδικών αξόνων
Σε κρίσιμη καμπή βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις του Δημοσίου με τις εταιρείες που διαχειρίζονται τους μεγάλους οδικούς άξονες, αναφορικά με τα αιτήματα αποζημιώσεων τα οποία έχουν υποβάλει οι τελευταίες λόγω της απώλειας εσόδων από τα μέτρα απαγόρευσης κυκλοφορίας που έλαβε η κυβέρνηση για τον περιορισμό του κορωνοϊού.
Οι διαπραγματεύσεις, οι οποίες ξεκίνησαν πριν από αρκετές εβδομάδες, εξελίσσονται σε δύσκολη υπόθεση λόγω της διαφορετικής προσέγγισης των παραχωρησιούχων σε ό,τι αφορά τους τρόπους αποζημίωσης από το Δημόσιο.
Όλες οι συμβάσεις παραχώρησης περιλαμβάνουν προβλέψεις για ασφαλισμένα και μη ασφαλισμένα γεγονότα ανωτέρας βίας. Στις περιπτώσεις μη ασφαλισμένων γεγονότων ανωτέρας βίας, οι συμβάσεις ορίζουν ότι το Δημόσιο ως κύριος του έργου θα αποζημιώσει τον ανάδοχο για την απώλεια εσόδων από τη μη λειτουργία του έργου.
Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, όπως στη σύμβαση παραχώρησης της Αττικής Οδού, προβλέπεται ότι η αποζημίωση είναι δυνατόν, μετά από συμφωνία του παραχωρησιούχου με το Δημόσιο, να διευθετηθεί με την παράταση της περιόδου παραχώρησης.
Πηγές της αγοράς εκτιμούν ότι το πλήγμα για το σύνολο των εταιρειών οδικών αξόνων κατά τη διάρκεια ισχύος των μέτρων απαγόρευσης της κυκλοφορίας, ανέρχεται σε ποσό το οποίο κυμαίνεται μεταξύ 60 και 80 εκατομμυρίων ευρώ.
Κατά τις ίδιες πηγές μάλιστα, οι εταιρείες που έχουν ασφαλίσει τα οδικά έργα για την περίοδο παραχώρησης ξεκαθάρισαν ότι τα ασφαλιστήρια συμβόλαια δεν καλύπτουν τις απώλειες εσόδων των παραχωρησιούχων λόγω της υγειονομικής κρίσης, έπειτα από ερώτημα του Δημοσίου.
Τα χρονικά περιθώρια για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων είναι αρκετά στενά, δεδομένου ότι όλες οι λεγόμενες παραχωρήσεις δεύτερης γενιάς (Ολυμπία Οδός, Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου, Αυτοκινητόδρομος Μορέας, Νέα Οδός και Κεντρική Οδός) έχουν σημαντικές ανάγκες ρευστότητας.
Εκτός από μειωμένα έσοδα λόγω της κατακόρυφης πτώσης της κίνησης, οι εταιρείες έχουν αυξημένα λειτουργικά έξοδα κυρίως λόγω των τακτικών απολυμάνσεων που πρέπει να γίνονται σε σταθμούς διοδίων και στις υπόλοιπες εγκαταστάσεις. Παράλληλα, πρέπει να εξυπηρετήσουν και τα δάνειά τους για τα οποία έχουν προσφέρει εγγυήσεις οι μέτοχοι των εταιρειών.
Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες, ορισμένες από τις εταιρείες παραχώρησης έχουν διαμηνύσει στο υπουργείο Υποδομών, το οποίο έχει αναλάβει τις διαπραγματεύσεις για λογαριασμό του Δημοσίου, ότι είναι πιθανό το ενδεχόμενο να μην είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους σε ό,τι αφορά την εξυπηρέτηση του δανεισμού τους έως το τέλος Ιουνίου.
Για το λόγο αυτό οι περισσότερες εταιρείες έχουν ζητήσει την ενεργοποίηση των προβλέψεων για την καταβολή χρηματικών αποζημιώσεων από το Δημόσιο. Οι συμβάσεις παραχώρησης προβλέπουν ότι είναι δυνατό να αποζημιώνονται οι εταιρείες στο τέλος κάθε εξαμήνου, υπολογίζοντας τη διαφορά που προκύπτει ανάμεσα στα έσοδα και στις προβλέψεις των χρηματοοικονομικών τους μοντέλων.
Για την ενίσχυση της ρευστότητας τους, οι παραχωρησιούχοι έχουν προτείνει να ξεκινήσει η καταβολή των αποζημιώσεων σε μηνιαία βάση και στο τέλος κάθε εξαμήνου να γίνεται εκκαθάριση.
Διαφορετική είναι η προσέγγιση της Αττικής Οδού, σύμφωνα με πληροφορίες, καθώς η εταιρεία επιθυμεί να αποζημιωθεί από το Δημόσιο για την απώλεια εσόδων με την παράταση της χρονικής διάρκειας της σύμβασης παραχώρησης.
Η Αττική Οδός δεν έχει τις ίδιες ανάγκες ρευστότητας με τις υπόλοιπες παραχωρήσεις, δεδομένου ότι έχει αποπληρώσει το μεγαλύτερο κομμάτι των δανείων που έλαβε για την υλοποίηση του οδικού άξονα.
Ωστόσο, η εταιρεία έχει υποστεί σοβαρό πλήγμα από την απαγόρευση κυκλοφορίας που επέβαλε η κυβέρνηση, με τις απώλειές της να ανέρχονται σε εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ ημερησίως.
Σύμφωνα με την προϊσταμένη του τμήματος επικοινωνίας της εταιρείας, Άννα Πετρίδου, η κίνηση στον αυτοκινητόδρομο τον Απρίλιο μειώθηκε κατά 72,5%. Από την αρχή έως και τις 29 Απριλίου 2020 πραγματοποιήθηκαν στην Αττική Οδό μόλις 63.793 διελεύσεις οχημάτων ανά ημέρα, την ώρα που την αντίστοιχη περίοδο το 2019 ο αριθμός των διελεύσεων ανά ημέρα ανήλθε σε 231.777.
Πηγές με γνώση των διαπραγματεύσεων αναφέρουν ότι το Δημόσιο εξετάζει το ενδεχόμενο να αποζημιώσει τους παραχωρησιούχους, παρατείνοντας τη χρονική διάρκεια των συμβάσεων παραχώρησης, προκειμένου να μην προκύψει από τη διαδικασία μεγάλο δημοσιονομικό αποτύπωμα.
Δεν αποκλείεται ωστόσο, η λύση που εν τέλει θα προκριθεί να προβλέπει την παράταση της σύμβασης παραχώρησης μόνο για την Αττική Οδό και την καταβολή χρηματικών αποζημιώσεων στις υπόλοιπες εταιρείες, δεδομένου ότι οι περισσότεροι παραχωρησιούχου εκτιμούν πως η χρονική παράταση των συμβάσεων δεν αποτελεί ουσιαστικό μέτρο στήριξης.