«Πόλεμος» για το Σχέδιο Ανάκαμψης της Ευρώπης
Θα συμφωνήσουν ότι διαφωνούν, θα διακηρύξουν την πρόθεση τους να μπει ως εγγύηση ο Ευρωπαϊκός Πολυετής Προϋπολογισμός για να χρηματοδοτηθεί το σχέδιο Ανάκαμψης της Ευρώπης και κάπως έτσι θα τελειώσει η… σεμνή τελετή, με τη δέσμευση ότι στις αρχές του καλοκαιριού θα ληφθούν όλες οι αναγκαίες αποφάσεις.
Αυτό είναι επί της ουσίας το βασικό σενάριο για τη σημερινή τηλεδιάσκεψη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπως προϊδέασαν, άλλωστε, ευρωπαϊκές πηγές ένα 24ωρο νωρίτερα. Σκαλίζοντας κανείς κάτω από τις επίσημες δηλώσεις, θα διαπιστώσει, μάλιστα, ότι οι διαφωνίες δεν περιορίζονται απλώς στο αν πρέπει ή δεν πρέπει να εκδοθούν κοινά ομόλογα (ευρωομόλογα), αλλά επεκτείνονται σχεδόν σε όλες τις παραμέτρους της χρηματοδότησης είτε έχουν να κάνουν με το περιβόητο Ταμείο Ανάκαμψης (Recovery Fund) είτε με το Πολυετές Χρηματοδοτικό Πλαίσιο της περιόδου 2021- 2027.
Η διαρροή ενός σχεδίου από την Κομισιόν, όπως παρουσιάστηκε στο Bloomberg, περισσότερο μπέρδεψε τα πράγματα, παρά καλλιέργησε προσδοκίες για μια κατ’ αρχήν συμφωνία των Αρχηγών Κρατών. Πέρα από τη «θολούρα» για το πώς εξασφαλίζονται τα 2 τρις ευρώ του εν λόγω σχεδίου, φαίνεται να επιβεβαιώνονται οι πληροφορίες που αναφέρουν ότι το Ταμείο Ανάκαμψης επ’ ουδενί θα έχει τη δύναμη πυρός που επιθυμούν οι Νότιοι και επιτάσσουν οι ανάγκες. Κι εδώ βρίσκεται το πρώτο σημείο τριβής.
Αυτό που λένε όλοι είναι ότι ο Ευρωπαϊκός Προϋπολογισμός 2021- 2027 θα αποτελέσει την εγγύηση για να βγει η Κομισιόν και να δανειστεί, προκειμένου, όμως, να κάνει τι; Να χρηματοδοτήσει απευθείας τα κράτη ή να γεμίσει τον «κουμπαρά» του Ταμείου Ανασύνταξης; Οι Ισπανοί- και όχι μόνο- επιμένουν ότι το Ταμείο θα πρέπει να έχει δύναμη πυρός 1,5 τρις ευρώ και θα πρέπει να λειτουργήσει προσθετικά με τον Ευρωπαϊκό Προϋπολογισμό. Ελληνικές πηγές εκτιμούν ότι στην καλλίτερη περίπτωση το Ταμείο θα έχει «προίκα» γύρω στα 300- 400 εκατ. ευρώ και το σχέδιο της Κομισιόν που διέρρευσε δείχνει να επιβεβαιώνει αυτήν την εκτίμηση.
Η σύγκρουση Βορείων και Νοτίων
Ακόμα κι αυτός ο Ευρωπαϊκός Προϋπολογισμός είναι στον «αέρα». Επί του παρόντος βρίσκεται στο 1 τρις ευρώ, καθώς πριν ξεσπάσει η πανδημία, Βόρειοι και Νότιοι συγκρούστηκαν μετωπικά για το εάν πρέπει να αυξηθεί- με αντίστοιχη αύξηση της συμμετοχής των κρατών- προκειμένου να ενισχυθεί η ανάκαμψη της Ευρώπης. Οι Νότιοι επανέρχονται και δεδομένων των συνθηκών ζητάνε αύξηση της συμμετοχής στο 1,2% του Ακαθάριστου Εγχώριου Εισοδήματος κάθε χώρας, έτσι ώστε και η εγγύηση για το Ταμείο Ανάκαμψης να είναι ισχυρότερη. Με επιστολή τους προς τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και την πρόεδρο της Κομισιόν, οι Ευρωσοσιαλιστές το πάνε ακόμα παραπέρα: ζητάνε την αύξηση της εθνικής συμμετοχής στο 2%.
Η Άγκελα Μέρκελ, μετά από τηλεδιάσκεψη με τον Εμμανουέλ Μακρόν, τον Τζουζέπε Κόντε, τον Πέδρο Σάντσεζ, το Μαρκ Ρούτε, την Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν και το Σαρλ Μισέλ, εμφανίστηκε θετική στην προοπτική να αυξηθεί ο Ευρωπαϊκός Προϋπολογισμός, την ώρα που κάποιοι άλλοι ομόλογοι της δεν είναι ιδιαιτέρως ενθουσιασμένοι στην προοπτική να αυξήσουν τη συμμετοχή τους. Ποια είναι, όμως, τα… ψιλά γράμματα των δηλώσεων της Γερμανίδας Καγκελάριου; Ότι με αυτόν τον τρόπο θέλει να κρατήσει τις συζητήσεις εντός της πεπατημένης, κοινώς να αποφύγει την πεπονόφλουδα της έκδοσης κοινών ομολόγων.
Η αλήθεια είναι ότι ακόμα και στη Γερμανία αναζητείται μια εναλλακτική μπροστά στο ενδεχόμενο έκδοσης Coronabonds. Ποια πρόταση έχει πέσει στο τραπέζι, ακόμα κι από βουλευτές της Α. Μέρκελ; Τα Recovery Bonds. Ποια ή διαφορά τους; Θεωρητικά θα έχουν ως εγγύηση τον Ευρωπαϊκό Προϋπολογισμό αλλά δεν θα καλύπτουν τα παλιά χρέη των κρατών- μελών αλλά μόνο τις μελλοντικές επενδύσεις για την ανάκαμψη από τον κορωνοϊό. Υπάρχει περιθώριο συμβιβασμού σε μια τέτοια ιδέα; Δύσκολο.
Και κάτι ακόμα, που αγγίζει τον «πυρήνα» των παζαριών: Αυτά που θα ρίξει η Κομισιόν για την ανάκαμψη τι μορφή θα έχουν; Δάνεια ή επιδοτήσεις; Η Ελλάδα συντάσσεται πλήρως με τους Νότιους που επισημαίνουν ότι πρέπει να είναι επιδοτήσεις και όχι μόνο δάνεια- ήδη το «πακέτο» των 540 εκατ. ευρώ που αποφάσισε το Eurogroup αφορά σε δάνεια- καθώς στη γωνία μας περιμένει διόγκωση των χρεών των κρατών άρα ένας νέος κίνδυνος κρίσης Χρέους. Οι Βόρειοι δεν συμμερίζονται αυτήν την άποψη…