Το παρόν και το μέλλον της τουριστικής αγοράς τις μέρες της πανδημίας

Η περίοδος που διανύουμε είναι πρωτόγνωρη και δυσμενής για όλους. Όχι μόνο για όσα βιώνουμε έως τώρα, αλλά και για την ανασφάλεια που δημιουργεί η εξέλιξη της πορείας του τουριστικού κλάδου το επόμενο διάστημα. Σίγουρα θα ακολουθήσει μια πολύ δύσκολη τουριστική σεζόν για το καλοκαίρι του 2020 που ίσως να επηρεάσει την κατάσταση και για την καλοκαιρινή περίοδο του 2021. Η πτώση του τζίρου για την φετινή καλοκαιρινή σεζόν υπολογίζω ότι θα ξεπεράσει το 70% από πέρυσι. Ακόμη κι αν πραγματοποιηθεί μια σταδιακή άρση της καραντίνας στην Ελλάδα, αλλά και από άλλα κράτη που πλήττονται, αυτό δε σημαίνει πως θα έχουμε ένα έστω «υπαρκτό» τουριστικά καλοκαίρι. Δυστυχώς, δεν γνωρίζει κανείς πότε θα σταματήσει η εξάπλωση της πανδημίας και πότε θα μπορέσουν οι ξένοι τουρίστες να σκέφτονται τις επόμενες διακοπές τους. Πρόκειται για μία πρωτόγνωρη κατάσταση, έναν οικονομικό Αρμαγεδδών θα λέγαμε.

Τα ερωτήματα που τίθενται είναι πολλά:

• Θα λήξει η καραντίνα το Μάιο, τον Ιούνιο ή αργότερα;
• Πότε θα ξεκινήσουν οι πτήσεις από το εξωτερικό;
• Θα ανοίξουν τα σύνορα; Κι αν ναι, από ποιες χώρες; (Ήδη όλα τα μεγάλα τουριστικά γραφεία δεν υπολογίζουν την φετινή χρονιά. Μέριμνα τους είναι να γλιτώσουν πρώτα τη χρεοκοπία κι έπειτα να προγραμματίσουν την περίοδο του 2021).
• Ακόμη κι αν ξεκινήσουν να πραγματοποιούνται πτήσεις, σε πόσο καιρό θα επανέλθουν στα κανονικά δρομολόγια (από όσες εταιρείες δεν χρεοκοπήσουν); 
• Θα επιτραπεί η πληρότητα στο μέγιστο ή θα υπάρχουν περιορισμοί στην πληρότητα των μέσων μαζικής μεταφοράς (αεροπλάνα, πλοία, λεωφορεία) με συνέπεια την αύξηση του κόστους μεταφοράς, άρα και των εισιτηρίων; 

Είναι κατανοητό, πως αν κάποια στιγμή γίνει προσπάθεια να επαναλειτουργήσει ο τουριστικός τομέας φέτος, η ξένη αγορά θα είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Η Αμερική, η Ευρώπη, η Ασία και ιδιαίτερα οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Κίνα, η Αγγλία, η Γερμανία κι άλλες αγορές που πλήττονται έντονα, δεν θα κάνουν την εμφάνισή τους στην Ελλάδα. Αν κι εφόσον υπάρξει έστω μια στοιχειώδης κίνηση, αυτή θα μπορούσε να προέλθει μόνο από την Ελλάδα. Σε πολύ χαμηλές τιμές βέβαια για να υπάρξει προσέλευση κι αυτό υπό προϋποθέσεις και με πολλά ερωτηματικά!

• Πότε θα πραγματοποιηθούν οι Πανελλήνιες; Οι εξετάσεις επηρεάζουν πάρα πολύ τόσο τον οικογενειακό προγραμματισμό, όσο και το πότε - εν τέλει - θα προγραμματίσουν τυχόν διακοπές οι απόφοιτοι.
• Οι ακτοπλοϊκές εταιρείες, θα ακολουθήσουν τον καλοκαιρινό σχεδιασμό των δρομολογίων ή για λόγους κόστους, θα διατηρήσουν τα χειμερινά δρομολόγια;
• Θα υπάρχει μείωση ή επιδότηση από το κράτος για τις τιμές των μεταφορών ή για τις τουριστικές διακοπές;
• Πόσο θα αυξηθεί το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα; Ο κόσμος που θα χάσει τη δουλειά του θα έχει προτεραιότητα την επιβίωση κι όχι τις διακοπές.

Είναι σαφές πως δεν μπορούμε να έχουμε άμεση απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα. Αυτό που επιβάλλεται είναι να υπάρχει σχέδιο, εναλλακτικές και φυσικά γρήγορα αντανακλαστικά. Σίγουρα πάρα πολλά ξενοδοχεία στην Ελλάδα δεν θα ανοίξουν φέτος το καλοκαίρι διότι τα λειτουργικά έξοδα είναι πολύ μεγάλα και μη γνωρίζοντας τα έσοδά τους υπάρχει κίνδυνος να τα οδηγήσει σε μεγαλύτερη ζημία. Πρόκειται δηλαδή για ζήτημα επιβίωσης και σκοπός δεν θα είναι έστω κάποιο ελάχιστο κέρδος, αλλά να αποφευχθεί μια μεγαλύτερη οικονομική ολίσθηση. Ο ανταγωνισμός στις τιμές, εάν κι εφόσον υπάρξει καλοκαιρινή σεζόν, θα είναι τεράστιος. Δεν μπορεί καμία επιχείρηση να λειτουργήσει με τη λογική “πόσα χρειαζόμαστε για την επιχείρηση και τις ανάγκες μας”. Σε πολλές δε περιπτώσεις, στόχος δεν θα πρέπει καν να είναι το κέρδος αλλά το να μετριαστεί η ζημιά. Και φυσικά να εξασφαλιστεί η μελλοντική βιωσιμότητα.

Θα πρέπει λοιπόν το κράτος να δείξει την βοήθεια του με 100% επιδότηση ενοικίων αλλά πιο συγκεκριμένα για την τουριστική αγορά να παγώσει τα δάνεια των ξενοδοχείων, να πληρωθούν όλοι οι υπάλληλοι από το ταμείο ανεργίας για την σεζόν που ίσως χαθεί, να είναι άτοκα τα δάνεια για τους ιδιοκτήτες αυτών των μονάδων και βέβαια να βοηθηθούν και όσοι απασχολούνται μέσα από τον τουρισμό όπως είναι τα εστιατόρια, οι καφετέριες, τα μπαρς, τα καταστήματα τουριστικών ειδών κ.α.

Πολλοί συμπατριώτες μας, ιδιαίτερα αυτοί που ασχολούνται με τον τουρισμό, αναφέρουν ότι σημαντικότερη είναι η υγεία των ιδίων και των οικογενειών τους παρά το οικονομικό κόστος που θα υπάρχει, όσο μεγάλο και να είναι. Είναι προτιμότερο γι’ αυτούς να μην ανοίξει η αγορά παρά να προσέλθουν τουρίστες από το εξωτερικό με κίνδυνο την διασπορά του ιού στην χώρα μας.

Ευελπιστούμε γρήγορα να σταματήσει η εξάπλωση του ιού, να βρεθεί άμεσα το φάρμακο και το εμβόλιο και η Ευρωπαΐκή Ένωση να δείξει την μεγαλοψυχία της, καλύπτοντας στο 100% τις ανάγκες των επιχειρήσεων και των λαών, εαν πραγματικά θέλει μία ενωμένη Ευρώπη χωρίς διαφορές ανάμεσα στα βόρεια και τα νότια κράτη.

Πάνω απ’ όλα προέχει η υγεία των ανθρώπων, με λιγότερες απώλειες απ’ ότι οι οικονομικές απώλειες και σύντομα να δρομολογηθεί ξανά η ζωή μας όπως πριν!

Ιωάννης Ρεβύθης

Μέλος ΔΣ Ομοσπονδίας Μεσιτών Ελλάδος

π. Πρόεδρος Ομοσπονδίας Μεσιτών Ελλάδος