Αλλαγές στους όρους ανάθεσης έργου των αστικών συγκοινωνιών σε ιδιώτες
Διατάξεις οι οποίες βελτιώνουν την ισχύουσα νομοθεσία για την ανάθεση συγκοινωνιακού έργου σε ιδιώτες περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το σχέδιο νόμου του υπουργείου Υποδομών για την αδειοδότηση υδατοδρομίων το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή το πρωί της Δευτέρας.
Με πρωτοβουλία της προηγούμενης κυβέρνησης το 2018 δόθηκε η δυνατότητα να αναλαμβάνουν ιδιωτικοί φορείς, όπως τα ΚΤΕΛ, δρομολόγια τα οποία εκτελούνται τώρα από τις κρατικές εταιρείες αστικών συγκοινωνιών.
Η σχετική τροπολογία αναφέρει ότι «σε περιοχές αρμοδιότητας ΟΑΣΑ Α.Ε. και ΟΣΕΘ (Οργανισμός Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης), επιτρέπεται να εκτελούνται αστικά και υπεραστικά δρομολόγια από τα ΚΤΕΛ ή από τους ΟΤΑ Α΄ ή Β΄ Βαθμού ή από οδικό μεταφορέα επιβατών με την υπογραφή σύμβασης μεταξύ των δύο πλευρών» (ΟΑΣΑ/ΟΣΕΘ και φορέα). Τα δρομολόγια προτείνονται από τον ΟΑΣΑ ή τον ΟΣΕΘ και εγκρίνονται με απόφαση του υπουργού Υποδομών».
Με τις νέες διατάξεις προσδιορίζεται ότι ο χρόνος ανάθεσης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δύο χρόνια, ενώ δίνεται η δυνατότητα υπεκμίσθωσης μέρους των ανατιθέμενων συγκοινωνιακών υπηρεσιών και σε άλλα ΚΤΕΛ περιφερειακών ενοτήτων, σε περίπτωση αδυναμίας ανταπόκρισης του οικείου ΚΤΕΛ.
Η υπεκμίσθωση θα γίνεται με συμβάσεις μεταξύ των αναδόχων, δηλαδή των ΚΤΕΛ της περιοχής ευθύνης του ΟΑΣΑ και του ΟΣΕΘ και άλλων ΚΤΕΛ περιφερειακών ενοτήτων. Λόγω του επείγοντος και προσωρινού χαρακτήρα, οι αναθέσεις αυτές θα γίνονται μετά από διαβουλεύσεις μεταξύ του ΟΑΣΑ και του ΟΣΕΘ και των υποψήφιων παρόχων.
Όλα τα βασικά στοιχεία που αφορούν στην ανάθεση συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ θα πρέπει να υποβάλλονται από τον ΟΑΣΑ και τον ΟΣΕΘ στον υπουργό Υποδομών για έγκριση, προκειμένου να επιτυγχάνεται η μέγιστη δυνατή διασφάλιση των συμφερόντων των δημόσιων συγκοινωνιακών φορέων.
Με το νομοσχέδιο παρέχεται η δυνατότητα στον ΟΑΣΑ και τον ΟΣΕΘ να καταρτίζουν συμβάσεις με τα ΚΤΕΛ ή με άλλους οδικούς μεταφορείς επιβατών για την εκτέλεση και ειδικών δρομολογίων τοπικού χαρακτήρα. Η ανάθεση των δρομολογίων αυτών, όπως των αστικών και υπεραστικών που ανατίθενται σε ιδιώτες, τελούν υπό την έγκριση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών.
Στο σχέδιο νόμου επαναλαμβάνεται ουσιαστικά η διάταξη για την υποχρέωση των εταιρειών ΚΤΕΛ Αττικής και Θεσσαλονίκης να εγκαταστήσουν συστήματα τηλεματικής και ηλεκτρονικού εισιτηρίου, τα οποία θα πρέπει να είναι συμβατά με τα αντίστοιχα συστήματα του ΟΑΣΑ και του ΟΣΕΘ. Στην Αττική λειτουργεί ήδη σύστημα ηλεκτρονικού εισιτηρίου, ενώ στη Θεσσαλονίκη έχουν ολοκληρωθεί οι διαγωνιστικές διαδικασίες για την ανάδειξη αναδόχου τόσο στα λεωφορεία του ΟΑΣΘ, όσο και στο μετρό το οποίο αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία έως το τέλος του 2023.
Τα ΚΤΕΛ Αττικής και Θεσσαλονίκης είναι υποχρεωμένα να ολοκληρώσουν την εγκατάσταση τηλεματικής και ηλεκτρονικού εισιτηρίου σε διάστημα τεσσάρων μηνών από την ψήφιση του νόμου.
Οι διαδικασίες για την εγκατάσταση συστημάτων τηλεματικής και ηλεκτρονικού εισιτηρίου στα ΚΤΕΛ έχουν ξεκινήσει, ωστόσο το ενδεχόμενο ολοκλήρωσής τους μέσα σε τέσσερις μήνες συγκεντρώνει λίγες πιθανότητες.
Η εγκατάσταση των δύο συστημάτων είναι μείζονος σημασίας σε ό,τι αφορά την ανάθεση έργου από τους δημόσιους συγκοινωνιακούς φορείς.
Ειδικά η λειτουργία συστήματος τηλεματικής είναι απαραίτητη προκειμένου να μπορούν ο ΟΑΣΑ και ο ΟΣΕΘ να εποπτεύουν τις εταιρείες ΚΤΕΛ σε ό,τι αφορά την εκτέλεση των δρομολογίων που θα τους ανατεθούν.
Σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, ο ΟΑΣΑ έχει επεξεργαστεί προτάσεις για την ανάθεση δρομολογίων στα ΚΤΕΛ Αττικής. Για να κατατεθούν οι προτάσεις αυτές στο υπουργείο Υποδομών για έγκριση θα πρέπει πρώτα ο ΟΑΣΑ να έχει ξεκάθαρη εικόνα για το πόσο θα κοστίσει στα ΚΤΕΛ η εκτέλεση των δρομολογίων αυτών.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι η ανάθεση δρομολογίων στα ΚΤΕΛ είναι μονόδρομος λόγω των μεγάλων ελλείψεων στο στόλο των λεωφορείων, αλλά και λόγω του χρόνου που θα απαιτηθεί έως ότου ολοκληρωθεί η προμήθεια νέων οχημάτων.
Το υπουργείο Υποδομών ετοιμάζεται να δημοπρατήσει την προμήθεια περίπου 1.000 νέων λεωφορείων για την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, ωστόσο θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο χρόνια μέχρι να αρχίσουν να κυκλοφορούν τα νέα οχήματα.
Πηγές με καλή γνώση των ελλείψεων στις αστικές συγκοινωνίες της Αττικής, εκτιμούν ότι θα πρέπει να ανατεθεί περίπου το 20% του συγκοινωνιακού έργου της ΟΣΥ στις εταιρείες ΚΤΕΛ. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι τα σενάρια υπό εξέταση προβλέπουν την ανάθεση περιφερειακών δρομολογίων στα ΚΤΕΛ (Μαραθώνας, Λαύριο, Καπανδρίτι) προκειμένου να αποδεσμευθούν λεωφορεία για την εξυπηρέτηση περιοχών στο κέντρο και τα προάστια της Αθήνας, στις οποίες σημειώνονται προβλήματα με τη συχνότητα των δρομολογίων.
Το πρόβλημα στην ένταξη των ΚΤΕΛ στο δίκτυο αστικών συγκοινωνιών είναι η έλλειψη ηλεκτρονικού εισιτηρίου, καθώς θα πρέπει να βρεθεί τρόπος να εισπράττει ο ΟΑΣΑ τα έσοδα που αντιστοιχούν στον Οργανισμό από τα εισιτήρια που θα ακυρώνονται στα ΚΤΕΛ.
Το επικρατέστερο σενάριο για την περίπτωση της Αττικής είναι να υιοθετηθεί το μοντέλο της Θεσσαλονίκης. Ο ΟΣΕΘ, τα ΚΤΕΛ Θεσσαλονίκης και ο ΟΑΣΘ υπέγραψαν συμφωνία τον περασμένο Φεβρουάριο με την οποία ανατέθηκε στα ΚΤΕΛ η εκτέλεση δρομολογίων σε έξι λεωφορειακές γραμμές, οι οποίες εξυπηρετούν απομακρυσμένα προάστια της πόλης.
Οι ιδιώτες των ΚΤΕΛ με δικές του δαπάνες αναλαμβάνουν την εγκατάσταση σε όλα τα λεωφορεία των έξι γραμμών ειδικό εξοπλισμό για τη λειτουργία ηλεκτρονικού εισιτηρίου όταν αυτό θα εφαρμοστεί, σύστημα τηλεματικής για τον εντοπισμό των λεωφορείων, ανάλογο με αυτό του ΟΑΣΘ, καθώς και μηχανήματα επικύρωσης εισιτηρίων των οποίων τη συντήρηση αναλαμβάνει με δικές του δαπάνες ο ΟΑΣΘ.
Η σύμβαση προβλέπει την καταβολή 4,8 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως στα ΚΤΕΛ, τα οποία αναλαμβάνουν την υποχρέωση να διατηρήσουν αμετάβλητη την τιμή του εισιτηρίου σε ένα ευρώ και να διατηρήσουν την ίδια τιμολογιακή πολιτική σε ό,τι αφορά τις κάρτες, τις απαλλαγές κομίστρου κτλ.