Τα 3 μεγάλα έργα της Κρήτης μετά το Καστέλι

Με την έναρξη των έργων για την κατασκευή του νέου αεροδρομίου στο Καστέλι Ηρακλείου να θεωρείται θέμα χρόνου, η κυβέρνηση στρέφει πλέον την προσοχή της σε τρία μεγάλα έργα τα οποία αποτελούν προτεραιότητα για την Κρήτη.

Πρόκειται για το βόρειο οδικό άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), ο οποίος θα αποτελέσει το δεύτερο μεγαλύτερο δημόσιο έργο της επόμενης δεκαετίας, την αξιοποίηση της έκτασης στην οποία λειτουργεί τώρα το αεροδρόμιο «Νίκος Καζαντζάκης» και την αξιοποίηση της πρώην αμερικανικής βάσης Ηρακλείου στις Γούρνες.

Η πιο ώριμη από τις τρεις περιπτώσεις αφορά στο ακίνητο των 350 στρεμμάτων στις Γούρνες Ηρακλείου, για το οποίο το ΤΑΙΠΕΔ αναμένεται τους επόμενους μήνες να ξεκινήσει διεθνή διαγωνισμό για την αξιοποίησή του.

Στην έκταση της πρώην αμερικάνικης βάσης, η οποία παραμένει ουσιαστικά αναξιοποίητη από τον Ιούνιο του 1994 όταν παραδόθηκε στο Δημόσιο, θα χωροθετηθεί σύντομα και το καζίνο που προβλέπεται να λειτουργήσει στην Κρήτη με νόμο που ψήφισε το 2018 η προηγούμενη κυβέρνηση.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η απόφαση της κυβέρνησης για την αδειοδότηση καζίνο που θα λειτουργήσει μέσα στο ακίνητο είναι ειλημμένη και τις επόμενες εβδομάδες αναμένεται να εκδοθεί η σχετική κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Τουρισμού.

Όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές, ακόμα δεν έχουν ληφθεί οριστικές αποφάσεις για εάν θα διεξαχθεί από το ΤΑΙΠΕΔ ένας διαγωνισμός για την αξιοποίηση της έκτασης, στον οποίο θα περιλαμβάνεται και διαδικασία για την απόκτηση άδειας καζίνο, ή εάν θα γίνουν δύο διαφορετικοί διαγωνισμοί όπως συνέβη στην περίπτωση του Ελληνικού.

Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι η πρώτη επιλογή αποτελεί την εύκολη λύση, η οποία εάν προκριθεί θα είναι δυνατό να ξεκινήσει η διαγωνιστική διαδικασία έως το τέλος Απριλίου. Στην περίπτωση που προτιμηθεί η λύση της διεξαγωγής δύο διαφορετικών διαγωνισμών αναμένεται να χρειαστεί περισσότερος χρόνος.

Το ΤΑΙΠΕΔ έχει ήδη συντάξει ειδικό σχέδιο χωρικής ανάπτυξης του ακινήτου (ΕΣΧΑΔΑ), το οποίο προβλέπει την ανάπτυξη υποδομών μικτής χρήσης που περιλαμβάνουν ξενοδοχειακές μονάδες, εμπορικά κέντρα, αθλητικές εγκαταστάσεις και μαρίνα.

Πριν από λίγες ημέρες μάλιστα το περιφερειακό συμβούλιο Κρήτης γνωμοδότησε θετικά στα σχέδια που δρομολογούνται για τις Γούρνες, 10 μήνες μετά την αρχική ομόφωνη αρνητική γνωμοδότηση στην στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Περιθώριο που ανέρχεται σε 48 μήνες το αργότερο έχει το Δημόσιο προκειμένου να βρει επενδυτή και να ολοκληρώσει το master plan και τις περιβαλλοντικές μελέτες για την αξιοποίηση της έκτασης των 3.000 στρεμμάτων στην οποία βρίσκεται το αεροδρόμιο «Νίκος Καζαντζάκης».

Το αεροδρόμιο του Ηρακλείου, το οποίο είναι το δεύτερο μεγαλύτερο από απόψεως επιβατικής κίνησης με περισσότερους από οκτώ εκατομμύρια επιβάτες το χρόνο, θα σταματήσει να λειτουργεί σε περίπου πέντε χρόνια, όταν ολοκληρωθεί η κατασκευή του νέου αεροδρομίου στο Καστέλι.

Η κυβέρνηση έχει συμφωνήσει με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) να προχωρήσει στην αξιοποίηση της έκτασης, ως βασική προϋπόθεση για την εκταμίευση δανείου ύψους 180 εκατομμυρίων ευρώ, με το οποίο θα καλυφθεί η χρηματοδοτική συμβολή του Δημοσίου στην κατασκευή του νέου αεροδρομίου.

Σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, θα εξεταστεί η αξιοποίηση της έκτασης με τη μέθοδο των προτάσεων καινοτομίας (unsolicited proposals).

Η μέθοδος, η οποία δίνει τη δυνατότητα σε ιδιώτες να υποβάλλουν προτάσεις για τη δημοπράτηση δημοσίων έργων, αναμένεται να ενταχθεί σε σχέδιο νόμου που θα καταθέσει σύντομα το υπουργείο Υποδομών στη Βουλή και θα αφορά στην τροποποίηση του νόμου 4412/2016 περί δημοσίων συμβάσεων.

Στο πλαίσιο της συμφωνίας με την ΕΤΕπ έχει εκπονηθεί οδικός χάρτης, ο οποίος προβλέπει ότι το Δημόσιο θα πρέπει να πετύχει συγκεκριμένους στόχους οι οποίοι συνδέονται με την εκταμίευση της κάθε δόσης του δανείου.

Για παράδειγμα, για την καταβολή των δύο πρώτων δόσεων του δανείου, ύψους 70 και 30 εκατομμυρίων ευρώ αντίστοιχα, το Δημόσιο πρέπει αφενός να δεσμευθεί ότι θα αξιοποιήσει την έκταση του υφιστάμενου αεροδρομίου και αφετέρου να ξεκαθαρίσει το ιδιοκτησιακό καθεστώς.

Τώρα η έκταση χρησιμοποιείται από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας (ΥΠΕΘΑ) και την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας. Το πλαίσιο για τη λειτουργία του αεροδρομίου προβλέπει ότι το ΥΠΕΘΑ έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί περίπου το 85% της έκτασης των 3.000 στρεμμάτων, ωστόσο η στρατιωτική δραστηριότητα στο «Νίκος Καζαντζάκης» έχει σταματήσει από το 2015.

Σύμφωνα με τη δανειακή σύμβαση Δημοσίου – ΕΤΕπ, το ΥΠΕΘΑ θα μπορεί να χρησιμοποιεί στο μέλλον τμήμα της έκτασης το οποίο δε θα υπερβαίνει το 15%.

Μέσα σε διάστημα 36 μηνών από την ημερομηνία έναρξης της σύμβασης παραχώρησης για το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι, το Δημόσιο θα πρέπει να έχει προχωρήσει στη σύσταση φορέα διαχείρισης για την αξιοποίηση του υφιστάμενου αεροδρομίου.

Η έκταση των 3.000 στρεμμάτων στην οποία τώρα λειτουργεί το «Νίκος Καζαντζάκης» βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του Ηρακλείου, δίπλα στο λιμάνι της πόλης.

Ο διεθνής διαγωνισμός που πιθανότατα θα διεξαχθεί για την αξιοποίηση της έκτασης αναμένεται να προσελκύσει έντονο ενδιαφέρον δεδομένου πως πρόκειται για ακίνητο με εξαιρετικές προδιαγραφές.

Η δημοπράτηση του ΒΟΑΚ θα αποτελέσει μία από τις μεγάλες προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει στη θητεία της η κυβέρνηση.

Το έργο, με εκτιμώμενο προϋπολογισμό ύψους 1,5 δισ. ευρώ, θα αποτελέσει το δεύτερο μεγαλύτερο δημόσιο έργο της επόμενης δεκαετίας μετά την γραμμή 4 του μετρό.

Ο σχεδιασμός που είχε δρομολογήσει η προηγούμενη κυβέρνηση προέβλεπε τη δημοπράτηση του έργου με τρεις διαφορετικούς τρόπους. Με σύμβαση παραχώρησης για το τμήμα Χανιά – Ηράκλειο, ΣΔΙΤ για το κομμάτι από τη Χερσόνησο έως τη Νεάπολη, ενώ το τμήμα από τη Νεάπολη ως τον Άγιο Νικόλαο επρόκειτο να κατασκευαστεί ως δημόσιο έργο με εθνικούς πόρους.

Το υπουργείο Υποδομών, ωστόσο, έχει απορρίψει τα σχέδια αυτά ως μη ρεαλιστικά. Το ακανθώδες ζήτημα για το ΒΟΑΚ αφορά στην εξασφάλιση χρηματοδότησης. Απαντώντας πριν από λίγες ημέρες στη Βουλή σε ερώτηση του βουλευτή Ηρακλείου του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτη Βαρδάκη, ο υπουργός Υποδομών ανέφερε ότι εξετάζονται δύο σενάρια για την χρηματοδότηση του έργου.

Το πρώτο αφορά στη δέσμευση εσόδων από άλλη σύμβαση παραχώρησης. Η λύση αυτή απαιτεί την έγκριση των θεσμών διότι τα έσοδα του Δημοσίου από παραχωρήσεις χρησιμοποιούνται για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους.

Το δεύτερο σενάριο υπό εξέταση είναι η χρηματοδότηση του έργου από τα κέρδη που αποκόμισαν οι κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών της ΕΕ από τα ελληνικά ομόλογα.