Τα «κλειδιά» του νέου Πτωχευτικού

Το μόνο σίγουρο είναι ότι η φετινή Πρωτομαγιά δεν θα μοιάζει με τις προηγούμενες και στα συναρμόδια υπουργεία το θερμόμετρο έχει χτυπήσει «κόκκινο», προκειμένου να μην χτυπήσει ετεροχρονισμένα την Ελλάδα η ισπανική «επιδημία» των πλειστηριασμών.

Η Τετάρτη 22 Ιανουαρίου θα είναι μόνο η πρώτη μέρα στο θρίλερ που προοιωνίζεται και έχει να κάνει με την κατάργηση όλων των προστατευτικών διατάξεων- εξωδικαστικών και δικαστικών- για την πρώτη κατοικία. Ωστόσο, τα μηνύματα που φτάνουν στην ελληνική πλευρά από το στρατόπεδο των Θεσμών, είναι ότι αυτή η μάχη δεν θα μοιάζει με τις προηγούμενες.

Το βασικό στοιχείο- κι αυτό είναι κάτι που έχουν διαμηνύσει και οι τράπεζες στα συναρμόδια υπουργεία- είναι ότι από την Πρωτομαγιά το λόγο θα έχουν τα… ευρώ, κοινώς όποιος θα έχει τη δυνατότητα διακανονισμού των χρεών του, θα αποφεύγει τον πέλεκυ των πλειστηριασμών, ενώ οι υπόλοιποι θα βρίσκονται αντιμέτωποι με την πτώχευση. Και κάπου εδώ, η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να βάλει το πρώτο ανάχωμα.

Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, η Κοινοτική Οδηγία, πάνω στην οποία «χτίζεται» ο Πτωχευτικός, δίνει τη δυνατότητα στο εθνικό δίκαιο να προβλέπει τρεις εναλλακτικές οδούς κατά τη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης: 1) απευθείας διαβούλευση του οφειλέτη με την τράπεζα 2) διαμεσολάβηση τρίτου εμπειρογνώμονα 3) λειτουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Οι Ελληνικές Αρχές θα εισηγηθούν (και) τη λειτουργία πλατφόρμας, καθώς κατά την Οδηγία, αν η διαδικασία αυτή τελεί υπό τη σκέπη διοικητικής Αρχής, τότε αναστέλλονται σε αυτό το στάδιο τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης. Τι σημαίνει αυτό; Ο οφειλέτης θα διαπραγματεύεται χωρίς να επικρέμαται ο πέλεκυς της κατάσχεσης πάνω από το κεφάλι του. Τι μπορεί να συμβεί εάν οι Θεσμοί και οι τράπεζες απορρίψουν την εναλλακτική της πλατφόρμας; Θα υπάρχει δυνατότητα κατάσχεσης ακόμα και όταν θα καταβάλλεται προσπάθεια ρύθμισης.

Και πώς ή ποιος θα διασφαλίζει ότι οι πιστωτές δεν θα λειτουργούν καταχρηστικά, αξιώνοντας ρυθμίσεις πέρα από τις δυνατότητες των οφειλετών; Εξειδικευμένοι νομικοί σημειώνουν ότι υπάρχει πάντα ο Κώδικας Δεοντολογίας της Τράπεζας της Ελλάδας, ωστόσο δεν είναι σαφές αν και πώς θα εφαρμόζεται σε αυτές τις περιπτώσεις. Επιπλέον, όπως παραδέχονται αρμόδιες πηγές, ακόμα κι αν οι τράπεζες θα υποχρεούνται να λαμβάνουν υπόψιν τις Ελάχιστες Δαπάνες Διαβίωσης, αυτές θα κινούνται στα ελάχιστα ποσά, εξαιρώντας άλλες συνήθεις οικογενειακές δαπάνες.

Στη δεύτερη φάση, δηλαδή στη φάση της Πτώχευσης όσων δεν θα μπορούν να αντεπεξέλθουν στις προτεινόμενες ρυθμίσεις, τα πράγματα είναι λίγο ως πολύ σαφή. Θα ρευστοποιείται κινητή και ακίνητη περιουσία του οφειλέτη, συμπεριλαμβανομένης της κύριας κατοικίας. Αν απομένει χρέος, αυτό θα διαγράφεται σε 1-3 χρόνια και δεν θα αναβιώνει, ακόμα κι αν μετά από αυτήν την περίοδο ο οφειλέτης αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία.

Η τρίτη φάση προκαλεί ήδη πονοκέφαλο στο οικονομικό επιτελείο. Τι θα προβλέπεται για όσους χάσουν το σπίτι τους; Θα υποχρεούται η τράπεζα ή το fund να δίνει τη δυνατότητα παραμονής έναντι ενοικίου π.χ. μέσω του στεγαστικού επιδόματος, που θα λαμβάνει ο οφειλέτης; Αρμόδιες πηγές παραδέχονται ότι ο οφειλέτης θα μπορεί να υποβάλει σχετικό αίτημα, αλλά αυτό δεν θα είναι δεσμευτικό για τον πιστωτή. Έτσι, στην περίπτωση που η τράπεζα ή το fund αρνηθεί ή ζητήσει ενοίκιο που δεν μπορεί να καταβάλει ο οφειλέτης, τότε θα ενεργοποιείται διαδικασία έξωσης εντός 20 ημερών, με εικόνες ανάλογες αυτών της Ισπανίας.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι συναρμόδιες υπηρεσίες εργάζονται πυρετωδώς, προκειμένου να προτείνουν και να προβλέψουν ασφαλιστικές δικλείδες, οι οποίες δεν θα βρουν «τοίχο» στους Θεσμούς ή στις τράπεζες, οι οποίες «καίγονται» να μειώσουν το stock των «κόκκινων» δανείων. Στο επίκεντρο δεν βρίσκονται μόνο τα αδύναμα νοικοκυριά, αλλά και τα μεσαία στρώματα, που πλήρωναν προ κρίσης τα δάνεια τους και ξαφνικά βρέθηκαν στον «αέρα», χωρίς, μάλιστα, να καλύπτονται από τις κατά καιρούς προστατευτικές διατάξεις λόγω εισοδηματικών ή περιουσιακών κριτηρίων.