Η μάχη για επιστροφή των χαμένων καταθέσεων

Λίγο μετά την κορύφωση του κύματος φυγής καταθέσεων, δηλαδή των αποταμιεύσεων φυσικών και νομικών προσώπων που βγήκαν από το τραπεζικό σύστημα βλέποντας τη σύγκρουση με τον τοίχο του Grexit να έρχεται όλο και πιο κοντά, η εκτίμηση ήταν ότι περίπου 40 δισ ευρώ κυκλοφορούν κάπου ανάμεσα μας. Ανώτατες τραπεζικές πηγές αναφέρουν στο economistas ότι αυτός ο τεράστιος όγκος καταθέσεων παραμένει εκτός εγχώριου τραπεζικού συστήματος ήτοι στα... στρώματα ή σε τράπεζες του εξωτερικού.

Το στοίχημα της επόμενης κυβέρνησης, της επόμενης ημέρας, είναι το μεγαλύτερο μέρος αυτών των... φευγάτων καταθέσεων, να επιστρέψουν στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, δίνοντας μια τεράστια ώθηση στην οικονομία. Αναμφίβολα το εγχείρημα δεν είναι απλό.

Μιλώντας στη Γενική Συνέλευση του ΣΕΒ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεδιπλώνοντας το σχεδιασμό του για ελαφρύνσεις και βελτιώσεις στο επενδυτικό περιβάλλον, κάλεσε τις επιχειρήσεις να επαναπατρίσουν τα κεφάλαια που έβγαλαν στο εξωτερικό στις ημέρες του ζόφου. Τα 10 δισ ευρώ στα οποία αναφέρθηκε είναι το minimum των κεφαλαίων που έχουν βγάλει εκτός Ελλάδας οι επιχειρήσεις, μικρές ή μεγάλες, όπως επισημαίνουν ανώτατες τραπεζικές πηγές και ως εκ τούτου, ο πρόεδρος της Ν.Δ. μάλλον χτύπησε διάνα κάνοντας τη σχετική αναφορά.

Από την άλλη μεριά, οι καταθέσεις που... φυγαδεύτηκαν στα στρώματα ή ακόμα και σε τραπεζικές θυρίδες, δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητες, πόσο μάλλον όταν η αύξηση των καταθέσεων συνεχίζεται με ρυθμούς χελώνας και σε κάθε περίπτωση χαμηλότερους των προσδοκιών. Είναι ενδεικτικό ότι στο 12μηνο Απριλίου 2018- Απριλίου 2019 οι καταθέσεις επιχειρήσεων και νοικοκυριών αυξήθηκαν κατά μόλις 8 δισ ευρώ, δείγμα όχι μόνο της στασιμότητας της οικονομίας αλλά και της χαμηλής ακόμα εμπιστοσύνης προς το τραπεζικό αλλά και το πολιτικό σύστημα.

Οι εκτιμήσεις είναι ότι 12- 14 δισ ευρώ παραμένουν στα “στρώματα” ήτοι πρόκειται για καταθέσεις που έχουν μετραπεί σε μετρητά τον καιρό της κρίσης και δεν έχουν επιστρέψει στις τράπεζες, ακόμα και μετά τη χαλάρωση των capital controls που επιτρέπει την άνευ περιορισμών ανάληψη κεφαλαίων.

Από τα παραπάνω είναι προφανές ότι τουλάχιστον 25 δισ ευρώ είναι λίγο ως πολύ χαρτογραφημένα και η επιστροφή τους στην ελληνική οικονομία θα άλλαζε τις ισορροπίες προς το καλύτερο. Ωστόσο, για να συμβεί κάτι τέτοιο χρειάζονται περισσότερα πράγματα από υποσχέσεις, παροχές κι εξαγγελίες. Αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης είναι, άλλωστε, που διατηρεί εν ισχύ τα capital controls μετά από 4 ολόκληρα χρόνια.

Το Σεπτέμβριο του 2009, όταν δηλαδή φάνηκε ότι η Ελλάδα μπαίνει σε περιπέτειες, οι καταθέσεις νοικοκυριών κι επιχειρήσεων ανέρχονταν σε 237,8 δις ευρώ. Λίγους μήνες αργότερα, το Μάιο του 2010, δηλαδή όταν υπογράφηκε το 1^ο Μνημόνιο, είχαν περιοριστεί σε 220,2 δις ευρώ. Δύο χρόνια αργότερα κι αφού η Ελλάδα φλέρταρε για πρώτη φορά με το Grexit κι έχοντας υπογράψει το 2^ο Μνημόνιο, οι καταθέσεις βρίσκονταν στα 150,6 δις ευρώ. Στην κορύφωση της κρίσης, με ορατό το Grexit και πριν προλάβουν να μπουν τα capital controls, οι καταθέσεις «βούτηξαν» στα 120,8 δις ευρώ, ενώ έφτασαν στο χαμηλότερο επίπεδο τον Απρίλιο του 2017, όταν δηλαδή είχαμε την κρίση με το ΔΝΤ και την προνομοθέτηση της μείωσης συντάξεων- αφορολογήτου: 118,9 δις ευρώ.

Τον περασμένο Απρίλιο οι καταθέσεις επιχειρήσεων και νοικοκυριών βρίσκονταν στα 134,7 δις ευρώ κι αυτό σημαίνει πρακτικά ότι σε περίπου 9 χρόνια έκαναν «φτερά» περί τα 103 δις ευρώ…