Ξέσπασε πόλεμος για «χρυσό» έργο 1,5 δισ. ευρώ

Σοβαρές ενστάσεις εκφράζουν οι μεγαλύτεροι κατασκευαστικοί όμιλοι για τον τρόπο με τον οποίο το υπουργείο Υποδομών δρομολογεί την υλοποίηση του βόρειου οδικού άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), που με εκτιμώμενο προϋπολογισμό ύψους 1,5 δισ. ευρώ θα αποτελέσει το δεύτερο μεγαλύτερο δημόσιο έργο των επόμενων ετών.

Σύμφωνα με τα σχέδια του υπουργείου Υποδομών ο οδικός άξονας, ο οποίος θα αναβαθμίσει ριζικά το οδικό δίκτυο του μεγαλύτερου νησιού της χώρας, θα κατασκευαστεί με τρεις διαφορετικούς τρόπους.

Το μεγαλύτερο τμήμα του έργου, ο αυτοκινητόδρομος Χανιά – Ηράκλειο μήκους 160 χιλιομέτρων, θα κατασκευαστεί και θα λειτουργήσει με σύμβαση παραχώρησης. Το δεύτερο τμήμα, από τη Χερσόνησο Ηρακλείου έως τη Νεάπολη Λασιθίου με μήκος 22 χιλιόμετρα θα κατασκευαστεί με σύμπραξη δημόσιου – ιδιωτικού τομέα, ενώ η κατασκευή του τρίτου τμήματος Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος προγραμματίζεται να γίνει ως δημόσιο έργο.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ορισμένοι από τους κατασκευαστικούς ομίλους οι οποίοι ενδιαφέρονται έντονα για το έργο, θεωρούν πως είναι προτιμότερο να προχωρήσει ο ΒΟΑΚ ως ενιαίο έργο με σύμβαση παραχώρησης.

Απαραίτητη προϋπόθεση για να μπει σε τροχιά υλοποίησης ο οδικός άξονας της Κρήτης είναι να αποσαφηνιστεί το μείζον ζήτημα της χάραξης. Έως τώρα το υπουργείο Υποδομών δεν έχει απαντήσει με σαφήνεια εάν ο νέος αυτοκινητόδρομος θα κατασκευαστεί κατά μήκος των βόρειων ακτών του νησιού ή εάν ορισμένα τμήματα θα πρέπει να μεταφερθούν νοτιότερα στην ενδοχώρα.

Το ζήτημα της χάραξης είναι κρίσιμο δεδομένου πως θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό το κόστος του αυτοκινητόδρομου. Εάν επιλεγεί η παραλιακή χάραξη θα πρέπει να απαλλοτριωθούν ξενοδοχειακές μονάδες που είναι εγκατεστημένες στα βόρεια παράλια της Κρήτης. Το κόστος υλοποίησης του έργου θα αυξηθεί ακόμα περισσότερο εάν η χάραξη μεταφερθεί νοτιότερα γιατί ο οδικός άξονας θα πρέπει να περάσει από αρκετές ορεινές περιοχές.

Για ληφθούν οριστικές αποφάσεις σε ό,τι αφορά τη χάραξη του αυτοκινητόδρομου θα πρέπει να πραγματοποιηθεί σειρά γεωτρήσεων προκειμένου να διαπιστωθεί τι εργασίες αντιστήριξης και θεμελίωσης θα απαιτηθούν.

Η απόφαση του Δημοσίου είναι να καθοριστούν τα βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά της μελέτης του έργου μέσω της διαδικασίας του ανταγωνιστικού διαλόγου. Αυτό σημαίνει πως οι ενδιαφερόμενοι υποβάλλουν τις προτάσεις τους για τους τρόπους κατασκευής, χρηματοδότησης και λειτουργίας του έργου.

Αξιόπιστες πηγές αναφέρουν πως η διαδικασία εξελίσσεται με πολύ αργούς ρυθμούς λόγω της ασάφειας που επικρατεί σε σημαντικά ζητήματα, όπως στο θέμα της χάραξης.

Ο ανταγωνιστικός διάλογος αποτελεί μία νέα διαδικασία τόσο για τις εταιρείες όσο και για το Δημόσιο, καθώς στη μοναδική άλλη περίπτωση στην οποία εφαρμόζεται αφορά στην υποθαλάσσια σήραγγα που θα συνδέει τη Σαλαμίνα με το Πέραμα.

Εξαιρετικά κρίσιμο ζήτημα στην εξασφάλιση χρηματοδότησης για το μέλλον του ΒΟΑΚ αποτελεί ο τρόπος λειτουργίας των διοδίων.

Ο υπουργός Υποδομών, Χρήστος Σπίρτζης, έχει επανειλημμένως υποστηρίξει πως οι μόνιμοι κάτοικοι της Κρήτης θα απαλλαγούν από την υποχρέωση πληρωμής διοδίων.

Στελέχη τεχνικών εταιρειών και τραπεζών με άριστη γνώση του τρόπου χρηματοδότησης οδικών έργων τονίζουν πως η προσέγγιση του κ. Σπίρτζη δεν είναι ρεαλιστική, δεδομένου πως τα έσοδα από τα διόδια αποτελούν τον καθοριστικότερο παράγοντα για την εκπόνηση χρηματοοικονομικών μοντέλων.

Άλλωστε η εξαίρεση μόνιμων κατοίκων μίας περιοχής από την πληρωμή διοδίων για την χρήση ενός σύγχρονου αυτοκινητόδρομου εγείρει δύο ακόμα σημαντικά ζητήματα. Το πρώτο αφορά στις πιθανές εγγυήσεις και αποζημιώσεις από το Δημόσιο που θα ζητήσουν οι ιδιώτες οι οποίοι θα αναλάβουν το έργο. Σε οδικά έργα παραχώρησης τα οποία δεν είναι βιώσιμα από χρηματοδοτικής απόψεως, το Δημόσιο αναλαμβάνει ένα κομμάτι του ρίσκου από κοινού με τον ιδιώτη.

Το δεύτερο ζήτημα άπτεται της ίσης μεταχείρισης των πολιτών, δεδομένου πως οι κάτοικοι στην υπόλοιπη χώρα, πλην ανέργων σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι υποχρεωμένοι από το νόμο να καταβάλλουν το αντίτιμο των διοδίων όταν χρησιμοποιούν αυτοκινητόδρομους.

Ενδιαφέρον για το ΒΟΑΚ έχουν εκδηλώσει οι μεγαλύτερες ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες (ΑΚΤΩΡ, ΤΕΡΝΑ, ΑΒΑΞ, ΜΕΤΚΑ) και ορισμένες από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.

Όπως η γαλλική Vinci, η Acciona από την Ισπανία και η Shikun & Binui που αποτελεί τη μεγαλύτερη τεχνική εταιρεία στο Ισραήλ.