Φορολογία και ΦΠΑ εμποδίζουν τις ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα
Δέσμη πέντε προτάσεων για την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) στην Ελλάδα καταθέτει ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, που πραγματοποίησε έρευνα σε δείγμα 242 πολυεθνικών επιχειρήσεων με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, με θέμα τα κίνητρα για την εισροή κεφαλαίων στη χώρα μας, αλλά και τους παράγοντες που αποτρέπουν τους ξένους επενδυτές απ' το να επενδύσουν επί ελληνικού εδάφους μετά την κρίση.
Με βάση την έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε στο χρονικό διάστημα από την έναρξη του τρίτου τριμήνου του 2018 ώς σήμερα το 2019, με επιστημονικά υπεύθυνο τον καθηγητή Αριστείδη Μπιτζένη, η γεωγραφική εγγύτητα της Ελλάδας με την ΕΕ αποτελεί το βασικό κίνητρο για τους ξένους επενδυτές, ιδίως για όσους επικεντρώνονται σε εξαγωγική δραστηριότητα, ενώ στον αντίποδα, αποτρεπτικά στο να τοποθετήσουν κεφάλαια δρουν η υπερβολική φορολογία, ο υψηλός ΦΠΑ και η διαφθορά.
Αναλυτικότερα, σε κλίμακα από το ένα (καθόλου σημαντικό) ως το πέντε (πολύ σημαντικό), και με βάση το σύνολο των απαντήσεων για τις επιλογές "τέσσερα" και "πέντε" της κλίμακας, οι ξένοι επενδυτές αναφέρουν ως βασικότερο πλεονέκτημα της Ελλάδας τη γεωγραφική εγγύτητα με την ΕΕ (58,67%), τους συνδέσμους της με άλλες χώρες (49,58%), το κλίμα (49,58%) και την προσδοκία της οικονομικής ανάπτυξης (47,1%).
Στον αντίποδα, ερωτηθέντες ποιο θεωρούν ως το σημαντικότερο αντικίνητρο για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα "δείχνουν" την υπερβολική φορολογία (80,16%), τον υψηλό ΦΠΑ (68,18%), τη διαφθορά (67,76%), τη μακροοικονομική αστάθεια (67,76%), την έλλειψη διαφάνειας (66,94%), το ασταθές νομικό πλαίσιο (66,11%) και τη χαμηλή πιστοληπτική ικανότητα της χώρας (60,74%).
Τη λίστα των αντικινήτρων συμπληρώνουν η πολιτική αστάθεια (57,85%), οι ελλείψεις σε επιχειρηματική υποδομή (57,02%), η γραφειοκρατία (56,19%), η έλλειψη οικονομικών πόρων (55,78%), το μη υγιές τραπεζικό σύστημα (52,47%) και η έλλειψη επιχειρηματικότητας με 51,65% (σ.σ. και σε αυτή την περίπτωση, το ποσοστό ανταποκρίνεται στο σύνολο των απαντήσεων για τις επιλογές 4-5 της κλίμακας, ενώ πολύ σημαντικά θεωρούνται τα αντικίνητρα με ποσοστό άνω του 60%).
Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, η έρευνα στην προκαταρκτική φάση της ανάλυσης των δεδομένων καταδεικνύει ότι η αδυναμία της ελληνικής οικονομίας να προσελκύσει σημαντικά μεγέθη ΑΞΕ συνεχίζεται και σχετίζεται -στην μετά την κρίση εποχή- με την έλλειψη εμπιστοσύνης αφενός στην ανάκαμψη της οικονομίας και αφετέρου στους θεσμούς που ρυθμίζουν την οικονομική δραστηριότητα (δικαιοσύνη, φορολογία, κλπ).
"Η μόνη θεμελιώδης μεταρρύθμιση κατά τη διάρκεια της οικονομικής προσαρμογής ήταν η απορρύθμιση της αγοράς εργασίας που δεν έχει αποδώσει όσον αφορά τον ρυθμό ανάκαμψης της οικονομίας μέχρι σήμερα. Οι ελληνικές κυβερνήσεις πρέπει να εξετάσουν μεταρρυθμίσεις που θα καταστήσουν την ελληνική οικονομία ανταγωνιστική με τις γειτονικές, όπως της Βουλγαρίας, όπου η γεωγραφική εγγύτητα συνιστά απειλή λόγω χαμηλότερου εργατικού κόστους και φορολογικών συντελεστών, αλλά και της Κύπρου, που προσελκύει επενδυτές λόγω πολιτισμικής εγγύτητας και χαμηλότερων φορολογικών συντελεστών" υπογραμμίζουν οι ερευνητές και προσθέτουν ότι ο αντίκτυπος για την προσέλκυση ΑΞΕ πρέπει να είναι ανάλογα ισχυρός με το σοκ που προκάλεσε η κρίση στο εισόδημα, στην εγχώρια ζήτηση και στις επενδυτικές δαπάνες.
Τι προτείνεται
Βάσει των όσων προέκυψαν από την έρευνα, η ερευνητική ομάδα (Βασίλειος Βλάχος, Παναγιώτης Μητράκος, Χρυσάνθη Τσιμπιδά και Αντώνης Τσιτούρας) καταθέτει τις εξής πέντε προτάσεις στο πλαίσιο μιας πολιτικής προσέλκυσης ΑΞΕ:
1.Χαμηλότερο ποσοστό φόρου εισοδήματος στο πλαίσιο των δημοσιονομικών περιθωρίων (χρονικός ορίζοντας και μέγεθος απαλλαγής) για επενδύσεις «εκ του μηδενός» (greenfield): η απασχόληση και το μέγεθος των ασφαλιστικών εισφορών εκτιμάται ότι θα επηρεαστούν θετικά, ενώ το ίδιο πιθανώς θα ισχύσει και για το μέγεθος των φορολογικών εσόδων.
2.Επιδοτήσεις που θα προκύπτουν από κονδύλια της ΕΕ και δεν θα επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό με έργα φυσικών ψηφιακών υποδομών. Οι δεύτερες θα συμβάλουν στη μείωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών.
3.Ολοκλήρωση των ιδιωτικοποιήσεων με σκοπό, πρώτον, την υψηλότερη προστιθέμενη αξία προϊόντων και υπηρεσιών και, δεύτερον, την προσέλκυση διεθνών στρατηγικών επενδυτών να τοποθετηθούν στις ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες όχι μόνο επέζησαν από την κρίση, αλλά και έχουν περιθώρια βελτίωσης της ανταγωνιστικότητάς τους.
4.Εκκαθάριση του τραπεζικού συστήματος από μη εξυπηρετούμενα δάνεια και της αγοράς από εταιρείες-"ζόμπι", με σκοπό την απελευθέρωση δανειακών κεφαλαίων και παραγωγικών πόρων.
5.Υιοθέτηση σταθερού φορολογικού συστήματος (με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα), τερματισμός της πρακτικής της φορολογικής αμνηστίας, περιορισμός της χρονικής διάρκειας αποπληρωμής των φορολογικών υποχρεώσεων, μείωση του κόστους φορολογικής συμμόρφωσης και δραστική μείωση των μακροχρόνιων οφειλών.
Οι ερευνητές υπενθυμίζουν, επικαλούμενοι στατιστικές των Ηνωμένων Εθνών και της Eurostat, ότι η εισροή ΑΞΕ ως ποσοστό επί του ΑΕΠ στην Ελλάδα είναι σε γενικές γραμμές η χαμηλότερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην ευρωζώνη: από 11,8% το 2004 (ΑΕΠ: 99,4 με τιμές 2005=100) σε 16,2% το 2017 (ΑΕΠ: 81,4 με τιμές 2005=100).