Απειλεί και την Ελλάδα η ύφεση στην Τουρκία
Την πορεία της τουρκικής οικονομίας προς την ύφεση επιβεβαιώνουν οι νεότερες προβλέψεις των οικονομικών αναλυτών, ενώ σοβαρές απώλειες από την τουρκική κρίση θα υποστεί και η ελληνική οικονομία, καθώς η Τουρκία είναι ο δεύτερος σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Ελλάδας.
Την ώρα που η τουρκική λίρα συνεχίζει την πτωτική πορεία της, χωρίς να υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτή μπορεί σύντομα να αναστραφεί, οι οικονομικοί αναλυτές 19 χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, που απάντησαν σε έρευνα του Reuters, εκτίμησαν, κατά μέσο όρο, ότι η τουρκική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 2,5% το πρώτο τρίμηνο του έτους.
Το τελευταίο τρίμηνο του 2018 ήταν το χειρότερο της δεκαετίας για την Τουρκία, καθώς, μετά την κρίση της λίρας, τον Αύγουστο, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 3%, με αποτέλεσμα ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης να πέσει στο 2,6%.
Το 2019 είναι εξαιρετικά κρίσιμη χρονιά για την πορεία της τουρκικής οικονομίας. Η κυβέρνηση εξακολουθεί να προβλέπει ότι το πρόσημο μεταβολής του ΑΕΠ θα είναι και πάλι θετικό, όμως οι οικονομολόγοι που μίλησαν στο Reuters προβλέπουν μικρή αρνητική μεταβολή (-0,1%).
Πολύ πιο απαισιόδοξοι από τους αναλυτές του ιδιωτικού τομέα είναι οι διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί. Ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι η τουρκική οικονομία θα συρρικνωθεί φέτος κατά 2,5%, ενώ το ΔΝΤ ανεβάζει το εκτιμώμενο ποσοστό μείωσης του ΑΕΠ στο 2,6%.
Η υποχώρηση της λίρας είναι ο κυριότερος παράγοντας που «τραβάει» σε πτώση την τουρκική οικονομία. Στις αρχές του 2018, η ισοτιμία με το δολάριο βρισκόταν στις 3,75 λίρες, ενώ σήμερα έχει αυξηθεί στις 6,13, δηλαδή το τουρκικό νόμισμα, σε λιγότερο από ενάμιση χρόνο, έχει χάσει το 63% της αξίας του!
Η Τράπεζα της Ελλάδος είχε εγκαίρως προσεγγίσει, στα τέλη του 2018, το πρόβλημα των επιπτώσεων στην Ελλάδα από την τουρκική κρίση, αλλά οι εκτιμήσεις της φαίνονται σήμερα πολύ συντηρητικές, καθώς δεν είχε λάβει υπόψη το ενδεχόμενο διολίσθησης της Τουρκίας σε ύφεση, αλλά μόνο την πιθανότητα σοβαρής επιβράδυνσης της ανάπτυξης.
Η σημασία της Τουρκίας ως εμπορικού εταίρου της Ελλάδος συνδέεται κυρίως με τις εξαγωγές αγαθών προς τη γειτονική χώρα, το μερίδιο των οποίων στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών διαμορφώθηκε σε 6,2% κατά μέσο όρο την τριετία 2015-2017, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ.
Η ΤτΕ έχει αναπροσαρμόσει στην πρόσφατη ανάλυσή της τις εκτιμήσεις για τα έσοδα από εξαγωγές στην Τουρκία, προχωρώντας σε μειώσεις της τάξεως του 20% για το 2019 και για το 2020. Έτσι, εκτιμούσε ότι αντί για εξαγωγές 2,5 δισ. ευρώ φέτος, το ποσό θα υποχωρούσε στα 1,9 δισ. ευρώ και αντί για 3 δισ. ευρώ το 2020, τα έσοδα από τις εξαγωγές στην Τουρκία θα έπεφταν στα 2,4 δισ. ευρώ.
Όλα αυτά, όπως προαναφέρθηκε, με την υπόθεση ότι απλώς θα επιβραδυνόταν η ανάπτυξη της τουρκικής οικονομίας φέτος. Αν επαληθευθούν οι προβλέψεις για ύφεση στην Τουρκία, προφανώς οι απώλειες των Ελλήνων εξαγωγέων θα είναι αρκετά μεγαλύτερες.
Οι παρενέργειες στην ελληνική οικονομία δεν φθάνουν από την Τουρκία μόνο μέσα από το κανάλι των εξαγωγών. Η ΤτΕ σημειώνει και την πιθανή δυσμενή επίδραση της παρατεταμένης υποτίμησης της τουρκικής λίρας στην ανταγωνιστικότητα των ελληνικών εξαγωγών αγαθών προς τρίτες χώρες έναντι των αντίστοιχων τουρκικών.
Ένα παράδειγμα αυτής της επίδρασης είναι τα όσα συμβαίνουν στον κατ’ εξοχήν εξαγωγικό κλάδο των ιχθυοκαλλιεργειών. Οι ελληνικές ιχθυοκαλλιέργειες δέχθηκαν ισχυρό πλήγμα από τους Τούρκους εξαγωγείς ψαριών, που είδαν τη θέση τους να ενισχύεται χάρη στην υποτίμηση της λίρας. Έτσι, ενώ αυξήθηκε το 2018 η ποσότητα των εξαγωγών μας, η αξία τους μειώθηκε, επειδή υποχώρησε η μέση τιμή πώλησης.
Επίσης, πιέσεις θα ασκηθούν και στον τουρισμό, καθώς οι δύο χώρες προσελκύουν σημαντικό αριθμό ταξιδιωτών από τις ίδιες αγορές (Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ρωσία) και η μεγάλη υποτίμηση της λίρας καθιστά ανταγωνιστικότερη την Τουρκία και ασκεί πίεση στις τιμές των τουριστικών πακέτων.