Η οικονομία φοβάται το καλοκαίρι της αβεβαιότητας
Τους χειρότερους φόβους των παραγόντων της οικονομίας και της αγοράς αρχίζει να επιβεβαιώνει το εκλογικό έτος 2019, καθώς γίνεται πλέον σαφές ότι οι επιπτώσεις στην οικονομία από τις εκλογικές αναμετρήσεις σε δύο γύρους ξεφεύγουν από τα όρια του συνηθισμένου και η οικονομία είναι όλο και πιο πιθανό να περάσει ένα καλοκαίρι κραδασμών και αβεβαιότητας.
Το 2019 είναι ένα έτος βαριά φορτωμένο με εκλογικές διαδικασίες, ύστερα από μια τετραετή περίοδο αποχής από τις κάλπες, καθώς υπάρχουν δύο γύροι εκλογικών αναμετρήσεων, αρχής γενομένης από τις ευρωπαϊκές και αυτοδιοικητικές εκλογές της 26ης Μαϊου και ακολουθούν, ως τον Οκτώβριο, οι βουλευτικές εκλογές.
Ενόψει των εκλογών γίνεται ορατό ήδη το παραδοσιακό «πάγωμα» του δημόσιου τομέα, που πάντα ανακόπτει τη δυναμική της οικονομίας, ενώ και στον ιδιωτικό τομέα η κινητικότητα περιορίζεται, αφού οι επιχειρήσεις μεταθέτουν επενδυτικά σχέδια για τη μετεκλογική περίοδο και τα νοικοκυριά καθυστερούν αποφάσεις για επενδυτικούς ή καταναλωτικούς σκοπούς. Πολλά μεγάλα επενδυτικά έργα, όπως η αξιοποίηση του Ελληνικού, παραμένουν, εξάλλου, καθηλωμένα στο βάλτο της δημόσιας διοίκησης και το πολιτικό περιβάλλον δεν ευνοεί την επίσπευσή τους.
Όμως, η κατάσταση φαίνεται ότι αρχίζει να ξεφεύγει από τα όρια της παραδοσιακής δυσμενούς επίπτωσης των εκλογικών διαδικασιών στην οικονομία. Το κλίμα έχει επιδεινώσει δραστικά το μπαράζ προεκλογικών παροχών, σε μια προσπάθεια της κυβέρνησης να βελτιώσει τη θέση της ενόψει της κάλπης.
Ήδη οι παράγοντες της αγοράς και του τραπεζικού συστήματος αρχίζουν να εκφράζουν σε κατ' ιδίαν συζητήσεις έντονη ανησυχία για τις επιπτώσεις στην οικονομία αλλά και στις σχέσεις Αθήνας – δανειστών, καθώς οι Ευρωπαίοι εκφράζουν ανοικτά, αν και συγκρατημένα, την ενόχλησή τους για τις προεκλογικές κινήσεις της κυβέρνησης.
Η χθεσινή δημόσια τοποθέτηση του επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, Κλάους Ρέγκλινγκ, ο οποίος κατέστησε σαφές ότι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ευρωπαϊκών θεσμών, το «πακέτο» Τσίπρα φέρνει σημαντική απόκλιση φέτος και το 2020 της Ελλάδας από το στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα (3,5% του ΑΕΠ) ερμηνεύεται από πολλούς ως μια αρκετά σαφής προαναγγελία των επόμενων κινήσεων των Ευρωπαίων υπουργών Οικονομικών, που θα γίνουν όταν πια θα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία των ευρωεκλογών.
Το επικρατέστερο σενάριο λέει ότι η Κομισιόν θα προβλέψει στην έκθεσή της προς το Eurogroup για την Ελλάδα ότι με τα νέα μέτρα δεν θα εκπληρωθεί ο στόχος για το πλεόνασμα το 2019 και το 2020, με αποτέλεσμα να μείνει ανοικτή η τρίτη μεταμνημονιακή αξιολόγηση της οικονομίας και να παγώσουν επ' αόριστον τα συμφωνημένα μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους.
Με αυτά τα δεδομένα, οι παράγοντες της οικονομίας φοβούνται ότι το καλοκαίρι θα είναι πολύ δύσκολο, καθώς οι αγορές θα πάρουν τη σκυτάλη από το Eurogroup, για να ασκήσουν πίεση στα ελληνικά ομόλογα, το πρόγραμμα δανεισμού του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους θα «παγώσει», με αναβολή ίσως και μετά τις εθνικές εκλογές της επόμενης έκδοσης ομολόγων, και η οικονομία θα βρεθεί πάλι σε συνθήκες αβεβαιότητας και χρηματοπιστωτικής ασφυξίας.
Η κυβέρνηση, φοβούνται οι άνθρωποι της αγοράς, δεν θα έχει πολλά περιθώρια ελιγμών για να ξεπεράσει την αντιπαράθεση με τους Ευρωπαίους, αφού οποιαδήποτε υπαναχώρηση πιθανόν να έχει σοβαρό κόστος στις εθνικές εκλογές. Μάλιστα, αρκετοί φοβούνται ότι η κυβέρνηση μπορεί να κινηθεί επιθετικά προς την Ευρώπη, σε μια προσπάθεια να δημιουργήσει στους ψηφοφόρους την εντύπωση ότι δίνει μια μεγάλη πολιτική μάχη με τους δανειστές για να υποστηρίξει «τους πολλούς».
Από στενά οικονομική άποψη, το καλύτερο σενάριο θα ήταν να αποφευχθεί μια τρίμηνη περίοδος έντονης αβεβαιότητας, αναφέρουν αναλυτές. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο, όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, αν επισπεύσει η κυβέρνηση τις εθνικές εκλογές, ώστε να τελειώσει η κομματική αναμέτρηση στις αρχές του καλοκαιριού και να μη ζήσει η οικονομία το «καλοκαίρι της αβεβαιότητας».
Προς το παρόν, κάθε πρόβλεψη θεωρείται παρακινδυνευμένη και όλα τα σενάρια παραμένουν ανοικτά. Ο πρωθυπουργός έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο για το χρόνο προκήρυξης των εκλογών, αλλά και για την κατεύθυνση που θα πάρει, μετά τις ευρωεκλογές, η αντιπαράθεση με τους Ευρωπαίους δανειστές.
Το μόνο βέβαιο είναι, με δεδομένο και ότι ο τουρισμός δεν φαίνεται να έχει φέτος την έντονη περυσινή ανοδική δυναμική, ότι πολύ σύντομα οι αναλυτές θα αρχίσουν να αναθεωρούν προς το χειρότερο τις προβλέψεις τους για την ανάπτυξη του 2019.