Ρεκόρ... πολυπλοκότητας στο καθεστώς ΦΠΑ
Το ότι το ελληνικό φορολογικό σύστημα χαρακτηρίζεται από δυσανάλογα υψηλούς, για την ανταποδοτικότητα τους, συντελεστές δεν είναι μυστικό και σίγουρα δεν μπορεί να ποντάρει εκεί οποιαδήποτε κυβέρνηση, για να προσελκύσει επενδύσεις. Το πρόβλημα, ενδεχομένως το μεγαλύτερο, είναι ότι όποιος… τολμήσει να αψηφήσει τους «τσουχτερούς» συντελεστές, θα βρεθεί αντιμέτωπος με την πολυπλοκότητα του συστήματος, η οποία εν τέλει απωθεί ακόμα και τους… γενναίους επιχειρηματίες.
Σύμφωνα με τη μελέτη του Tax Foundation, ο ΦΠΑ σχεδιάστηκε με τη λογική του να είναι μια από τις πιο αποτελεσματικές και «ουδέτερες» μορφές φορολογίας, αφού υποτίθεται ότι επιχειρήσεις κι επαγγελματίες λειτουργούν ως ενδιάμεσοι. Και πράγματι, όταν βασίζεται σε χαμηλό συντελεστή και διευρυμένη βάση εφαρμογής, οι οικονομικές στρεβλώσεις είναι περιορισμένες, την ώρα που τα φορολογικά έσοδα είναι αξιοσημείωτα.
Το πρόβλημα είναι ότι για να συμμορφωθεί κανείς με τις διαδικασίες του ΦΠΑ μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά σύνθετο, αν λάβει κανείς υπόψιν όλες τις υποχρεώσεις για αναφορές, δηλώσεις κ.λ.π. απαιτώντας έτσι από τους επιτηδευματίες να αφιερώνουν χρόνο αλλά και χρήμα, που θα μπορούσαν να «επενδυθούν» σε πιο παραγωγικές δραστηριότητες. Ως ήταν αναμενόμενο, η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται στο 10άδα των ευρωπαϊκών χώρων με τα πολυπλοκότερα συστήματα ΦΠΑ, σε πείσμα της ανάγκης απλούστευσης των φορολογικών- και όχι μόνο- διαδικασιών, προκειμένου να καλυφθεί το επενδυτικό «κενό» των 100 δις ευρώ.
Ένας από τους τρόπους για να υπολογίσει κανείς το διοικητικό βάρος του ΦΠΑ είναι να μετρήσει τις ώρες που απαιτούνται ανά έτος, για να συμμορφωθούν οι επιχειρήσεις με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το φόρο ήτοι με τις διαδικασίες προετοιμασίας/παρακολούθησης, υποβολής δηλώσεων και απόδοσης του ΦΠΑ.
Δεν θα περίμενε, φυσικά, κανείς να γίνουμε… Ελβετία όπου αρκεί ένα 8ωρο το χρόνο για να ξεμπλέξει κανείς με τις υποχρεώσεις του ΦΠΑ, αλλά θα μπορούσαμε να διδαχθούμε από το παράδειγμα της Ιρλανδίας ή της Εσθονίας, η οποία έχει αξιοσημείωτες επιδόσεις και στο πεδίο της απλοποίησης διαδικασιών. Αντ’ αυτού, φιγουράρουμε μεταξύ των δέκα χωρών, όπου η συμμόρφωση με τις διαδικασίες του ΦΠΑ είναι μια μικρή περιπέτεια, με την επίδοση των 69 ωρών/ έτος να μην είναι ιδιαιτέρως… ζηλευτή.
Σύμφωνα, μάλιστα, με τα ευρήματα της Έκθεσης Paying Taxes 2018 της PwC, ενώ απαιτούνται 19,5 ώρες προκειμένου να συμμορφωθεί κανείς με τις διαδικασίες επιστροφής ΦΠΑ, ο χρόνος που μεσολαβεί ως την επιστροφή φτάνει στις 31,5 εβδομάδες!
Με φόντο όλα τα παραπάνω στοιχεία, δεν πρέπει να προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη το γεγονός ότι τα ποσοστά συμμόρφωσης στο πεδίο του ΦΠΑ, παραμένουν «κολλημένα» σε χαμηλά επίπεδα, γεγονός που δεν έχει περάσει απαρατήρητο από τους Θεσμούς. Το 2018 «έκλεισε» με ποσοστό συμμόρφωσης 83,6%, δηλαδή χαμηλότερα κι από το 2017 κι από το 2016, δείγμα του ότι κάτι δεν πάει καλά.
Η πολυπλοκότητα του ΦΠΑ