Το μεγάλο... ψαλίδισμα των δημοσίων επενδύσεων!
Χειρότερη από κάθε άλλη χρονιά των τελευταίων ετών ήταν το 2017 η επίδοση της κυβέρνησης στην εκτέλεση του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων, καθώς πρώτος στόχος ήταν η επίτευξη τεράστιου πρωτογενούς πλεονάσματος, πολύ υψηλότερου από τους στόχους του προγράμματος προσαρμογής, που επέτρεψε στην κυβέρνηση να αυξήσει και τις παροχές με... ψηφοθηρικές σκοπιμότητες.
Η Κομισιόν επισημαίνει στην πρώτη της έκθεση «Ευρωπαϊκού Εξαμήνου» για την Ελλάδα το σοβαρό πρόβλημα με την υποεκτέλεση του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων, η οποία στερεί από την οικονομία πολύτιμους πόρους για την ανάπτυξη. Σε πολύ μεγάλο βαθμό, τονίζει η Επιτροπή, δημοσιονομική προσαρμογή επιτεύχθηκε με «ψαλίδισμα» των δημοσίων επενδύσεων.
Σε σχετικό γράφημα της έκθεσης αποκαλύπτεται, μάλιστα, ότι το 2017 ήταν η χειρότερη χρονιά των τελευταίων ετών στην εκτέλεση του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων, καθώς οι δαπάνες που πραγματικά απορροφήθηκαν ήταν κατά 0,8% του ΑΕΠ (κίτρινη μπάρα) χαμηλότερες από αυτές που είχαν υπολογισθεί αρχικά. Δηλαδή, σχεδόν 1,5 δισ. ευρώ, που είχε υπολογισθεί αρχικά ότι θα έφθαναν στην οικονομία ως επενδύσεις του Δημοσίου, έπεσαν στο... λάκκο του πρωτογενούς πλεονάσματος.
Τα δύο πρώτο χρόνια της θητείας της, η κυβέρνηση Τσίπρα είχε παρουσιάσει πολύ καλύτερες επιδόσεις, περιορίζοντας την υποεκτέλεση σε 0,1% το 2015 και 0,2% το 2016. Το 2017, όμως, ξεπεράσθηκαν τα προηγούμενα αρνητικά ρεκόρ υποεκτέλεσης του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων (0,6% του ΑΕΠ, to 2012 και το 2014).
Η Κομισιόν επισημαίνει ότι, πέραν της κακής πολιτικής επιλογής της κυβέρνησης να επιτύχει δημοσιονομική προσαρμογή με μείωση επενδύσεων, υπάρχει και ένα τεχνικό πρόβλημα με τον προϋπολογισμό των δημοσίων επενδύσεων: σχεδιάζεται από το υπουργείο Οικονομίας, με πολύ μικρή συμμετοχή του υπουργείου Οικονομικών.
«Το πλαίσιο του προϋπολογισμού για τις δημόσιες επενδύσεις υπόκειται σε ανεξάρτητη επανεξέταση με σκοπό την αντιμετώπιση της επαναλαμβανόμενη υποεκτέλεσης», σημειώνει η Κομισιόν και προσθέτει: «Το Υπουργείο Οικονομικών ασκεί περιορισμένη μόνο επίβλεψη στον προϋπολογισμό για τις δημόσιες επενδύσεις, ο οποίος εκπονείται και υλοποιείται από το Υπουργείο Οικονομίας. Αυτό σημαίνει ότι η βέλτιστη κατανομή των περιορισμένων πόρων καθορίζεται χωριστά για τον τακτικό και για τον επενδυτικό προϋπολογισμό. Μια ανακατανομή μεταξύ των δύο θα μπορούσε να φέρει καλύτερα καλύτερα αποτελέσματα, όσον αφορά την επίτευξη του στόχου στόχων πολιτικής των αρχών.
Μεγαλύτερη εμπλοκή των δημοσιονομικών εμπειρογνωμόνων στον προϋπολογισμό των επενδύσεων θα ήταν χρήσιμη. Θα μπορούσε να βοηθήσει στη δόμηση της συζήτησης σχετικά με το σχέδιο προϋπολογισμού, να αποκαλύψει αδύναμα σημεία μεταξύ των ανταγωνιστικών προτάσεων και ενδεχομένως να διευρύνει τις επιλογές για την εξεύρεση του βέλτιστου αποτελέσματος. Οι αρχές ανέλαβαν την υποχρέωση να βελτιώσουν τις πρακτικές τους στον τομέα του προϋπολογισμού για τις δημόσιες επενδύσεις και την εφαρμογή αυτών των βελτιώσεων στις αρχές του 2019».
Υπενθυμίζεται ότι η Κομισιόν κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την πολύ ασθενή επενδυτική δραστηριότητα, μέσω της έκθεσής της. «Οι επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ υποχώρησαν στο χαμηλότερο επίπεδο το 2015 και αυξάνονται βραδέως», σημειώνει. «Όμως, παρέμειναν σε ποσοστό μικρότερο από 13% το 2018, το οποίο εξακολουθεί να είναι το χαμηλότερο στην Ε.Ε. Οι ιδιωτικές και οι δημόσιες επενδύσεις μειώθηκαν σημαντικά κατά τη διάρκεια της κρίσης και οι άμεσες ξένες επενδύσεις είναι οι χαμηλότερες στην Ε.Ε.».