Κίνδυνος ανατροπής των όρων έγκρισης επενδύσεων

Μία ασυνήθιστη υπόθεση για τα ελληνικά νομικά χρονικά, η οποία ενδέχεται να οδηγήσει σε νέα δεδομένα όσον αφορά τις διαδικασίες περιβαλλοντικής αδειοδότησης επενδύσεων και να προκαλέσει κύμα προσφυγών εναντίον εγκεκριμένων επενδύσεων, θα συζητηθεί στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) στο Λουξεμβούργο την επόμενη εβδομάδα.

Η απόφαση του ΔΕΕ, στο οποίο έχει απευθύνει προδικαστικά ερωτήματα το Συμβούλιο της Επικρατείας, αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον, δεδομένου πως μπορεί να δημιουργήσει δεδικασμένο και για άλλες επενδύσεις. Νομικοί εκτιμούν ότι, εάν κριθούν οι ρυθμίσεις του ελληνικού δικαίου ως ασύμβατες με το ευρωπαϊκό θα ανοίξει ο δρόμος για προσφυγές εναντίον των εγκρίσεων που έχουν ήδη δοθεί και σε πολλές ακόμη επενδύσεις.

Η υπόθεση που εξετάζεται στο Λουξεμβούργο αφορά σε επένδυση ύψους 50 εκατομμυρίων ευρώ για την κατασκευή σύνθετου τουριστικού καταλύματος πέντε αστέρων στην περιοχή Κουμπάρα-Διακοφτό της Ίου. Την υλοποίηση του καταλύματος 249 κλινών έχει αναλάβει η εταιρεία «105 Ανώνυμη Τουριστική και Τεχνική Εταιρεία Εκμετάλλευσης Ακινήτων Α.Ε.», συμφερόντων του ελληνοαμερικανού εκατομμυριούχου και πρώην trader της Wall Street, Άγγελου Μιχαλόπουλου.

Το ΔΕΕ θα κληθεί να αποφασίσει επί 2 προδικαστικών ερωτημάτων τα οποία υποβλήθηκαν από το Πέμπτο Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Το πρώτο αφορά στο εάν το εθνικό δίκαιο συνάδει με το ευρωπαϊκό σε ό,τι αφορά τις διαδικασίες διαβούλευσης για τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, και συγκεκριμένα εάν θα πρέπει να πραγματοποιούνται από τις κατά τόπους Περιφέρειες – όπως προβλέπει η εθνική νομοθεσία – ή από τους οικείους δήμους.

Το δεύτερο ερώτημα που απευθύνει το ΣτΕ στο ΔΕΕ είναι εάν η ανάρτηση αποφάσεων έγκρισης περιβαλλοντικών όρων στον ειδικό διαδικτυακό τόπο του υπουργείου Περιβάλλοντος aepo.ypeka.gr και η δυνατότητα άσκησης ένδικων μέσων από τους πολίτες εντός 60 ημερών, όπως προβλέπει η εθνική νομοθεσία, είναι συμβατή με το ευρωπαϊκό δίκαιο.

Αφορμή στάθηκε προσφυγή που υπέβαλαν 3 ιδιοκτήτες ακινήτων από το Βέλγιο, την Ιταλία και τη Γαλλία, ζητώντας να ακυρωθεί η περιβαλλοντική μελέτη της επένδυσης.

Σύμφωνα με τη νομοθεσία, αίτηση ακύρωσης περιβαλλοντικής μελέτης μπορεί να γίνει μέσα σε 60 ημέρες από την ανάρτησή της στην ιστοσελίδα aepo.ypeka.gr του υπουργείου Περιβάλλοντος. Θα πρέπει να προηγηθεί δημόσια διαβούλευση με τη δημοσίευση της μελέτης στο site της Περιφέρειας και σε μία τοπική εφημερίδα.

Ωστόσο, σύμφωνα με έναν Σύμβουλο Επικρατείας, με τον οποίο συντάχθηκαν άλλα 2 από τα συνολικά 7 μέλη του Πέμπτου Τμήματος, η διάταξη αυτή μπορεί να μην συμβαδίζει με το ευρωπαϊκό δίκαιο.

Και αυτό, διότι η πρόσκληση για διαβούλευση προς το κοινό δημοσιεύθηκε ένα έτος πριν την έγκριση της περιβαλλοντικής μελέτης σε εφημερίδα της Σύρου, της οποίας οι 3 αλλοδαποί ιδιοκτήτες ακινήτων δεν προκύπτει πως είναι αναγνώστες. Ο φάκελος της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων αναρτήθηκε στο κατάστημα της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου στη Σύρο η οποία απέχει 55 ναυτικά μίλια από την Ίο. Ως εκ τούτου δεν παρασχέθηκε η δυνατότητα πραγματικής ενημέρωσης και συμμετοχής του κοινού.

Το Πέμπτο Τμήμα του ΣτΕ συνεδρίασε 2 φορές, με επταμελή σύνθεση, προκειμένου να συζητήσει την προσφυγή για την ακύρωση της περιβαλλοντικής μελέτης. Τέσσερα μέλη του Πέμπτου Τμήματος διατύπωσαν την άποψη πως σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία η προσφυγή δεν πρέπει να γίνει δεκτή.

Μαζί με τους 3 ιδιοκτήτες προσέφυγαν στο ΣτΕ τα σωματεία «Σύνδεσμος Ιητών», «Ελληνικό Δίκτυο-Φίλοι της Φύσης» και «Σύλλογος Προστασίας και Περίθαλψης Άγιας Ζωής». Τα σωματεία συντάσσονται με τους 3 αλλοδαπούς ζητώντας να καταργηθούν 2 ΚΥΑ με τις οποίες η επένδυση εξασφάλιζε τις απαιτούμενες άδειες.

Η πρώτη απόφαση των υπουργών Περιβάλλοντος και Τουρισμού του 2014 αφορούσε στην έγκριση περιβαλλοντικών όρων. Ένα έτος αργότερα το 2015, η εταιρεία έλαβε έγκριση να εκμεταλλευτεί τον αιγιαλό της περιοχής στον οποίο σχεδιάζει να υλοποιήσει εκτεταμένες παρεμβάσεις, όπως τεχνητές παραλίες, σε 2 όρμους, λιμενικές εγκαταστάσεις, μονάδες αφαλάτωσης και παραλιακό κρηπίδωμα. Η έγκριση δόθηκε με απόφαση των υπουργών Οικονομικών, Ναυτιλίας και Περιβάλλοντος το Δεκέμβριο του 2015.

Όπως ορίζει η νομοθεσία, η περιβαλλοντική μελέτη για την επένδυση της Ίου αναρτήθηκε για δημόσια διαβούλευση στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και σε τοπική εφημερίδα της Σύρου το καλοκαίρι του 2013. Μετά την έγκρισή της, περίπου ένα χρόνο αργότερα, αναρτήθηκε στη Διαύγεια και στο site aepo.ypeka.gr του υπουργείου Περιβάλλοντος, προκειμένου να δοθεί δυνατότητα σε πολίτες να την προσβάλλουν εντός 60 ημερών.

Όταν η προθεσμία των 60 ημερών για την άσκηση ένδικων μέσων παρήλθε και δεν ασκήθηκαν προσφυγές, η εταιρεία ξεκίνησε την υλοποίηση της επένδυσης.

Στις 19 Φεβρουαρίου του 2016 ασκήθηκε αίτηση ακυρώσεως των 2 ΚΥΑ από τους 3 ιδιοκτήτες ακινήτων και τα 3 σωματεία στο ΣτΕ.