Η λιτότητα «κούρεψε» το 37% της δαπάνης των νοικοκυριών

Είπαμε το ψωμί ψωμάκι και αυτό δεν είναι σχήμα λόγου αλλά κυριολεξία, όπως προκύπτει από την ανάλυση και τη σύγκριση των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ για τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς του 2008 και του 2017.

Στην τελευταία δεκαετία η μέση μηνιαία κατανάλωση ψωμιού στα ελληνικά νοικοκυριά το 2017 είχε υποχωρήσει κατά 19%, στα 9,3 κιλά από 11,4 κιλά το 2008. Στο ίδιο ποσοστό έχει υποχωρήσει η κατανάλωση ψαριών, ενώ πτωτικά κινούνται επίσης η κατανάλωση γάλακτος κρέατος, λαχανικών, φρούτων και τυριών.

Αν υπάρχει κάτι ενθαρρυντικό στο σφίξιμο του ζωναριού στο οποίο ασκούνται τα τελευταία χρόνια τα ελληνικά νοικοκυριά, αυτό δεν είναι άλλο από την κατά 61% πτώση στη μέση κατανάλωση των τσιγάρων, που από 403 τεμάχια το 2008 περιορίστηκε στα 156 το 2017.

Οι περικοπές ανά είδος

Στα χρόνια της κρίσης αύξηση καταγράφεται στην κατανάλωση αβγών, ζυμαρικών, ρυζιού και γιαουρτιού, ενώ η ανάλυση των στοιχείων με βάση τα ποσά που δαπανούν τα ελληνικά νοικοκυριά αποτυπώνει τι σημαίνει στην πράξη η λιτότητα.

Η μέση δαπάνη των νοικοκυριών έπεσε στα 1.414 ευρώ τον μήνα

Η μέση δαπάνη των νοικοκυριών υποχώρησε κατά 37% στη δεκαετία, εμφανίζοντας μεγαλύτερη πτώση από το -25% που έχει “γράψει” το ελληνικό ΑΕΠ κατά την ίδια περίοδο. Έτσι, από τη μέση δαπάνη των 2.241 ευρώ τον μήνα του 2008 το 2017 περιορίστηκε στα 1.414 ευρώ.

Από τις επιμέρους κατηγορίες δαπανών που καταγράφει η ΕΛΣΤΑΤ, αυτό που ξεχωρίζει είναι η κατά 55% μείωση της μέσης μηνιαίας δαπάνης για ρούχα και παπούτσια. Από τα 184 ευρώ υποχώρησε στα 82 ευρώ και ίσως αυτό να αποτυπώνει με τον καλύτερο τρόπο την ισχυρή πίεση που ασκήθηκε στα τελευταία χρόνια στα εμπορικά καταστήματα και, ενδεχομένως, τη στροφή των καταναλωτών σε φθηνότερες λύσεις ένδυσης και υπόδησης.

Η ανάλυση των περικοπών στην περίοδο 2008-2017 ανά κατηγορία δαπάνης

Αντίστοιχα η δαπάνη για την εκπαίδευση υποχώρησε στα 45 ευρώ από 60 ευρώ, καταγράφοντας πτώση 35%, ενώ πτώση 31% καταγράφεται στις δαπάνες υγείας. Βεβαίως αυτό μπορεί να σημαίνει πολλά διαφορετικά πράγματα. Ενδεχομένως να υπάρχει στροφή των νοικοκυριών στο δημόσιο σύστημα υγείας, πιο ορθολογική δαπάνη ή, το απλούστερο, οι Έλληνες να αναβάλουν θεραπείες ή εξετάσεις για όσο πιο πολύ μπορούν.

Η ανάλυση της ΕΛΣΤΑΤ για τη μέση δαπάνη των νοικοκυριών ανά Περιφέρεια αναδεικνύει σημαντικές διαφορές από περιοχή σε περιοχή.

Μέση δαπάνη ανά Περιφέρεια το 2017 (σε ευρώ)

Στο Νότιο Αιγαίο (Κυκλάδες και Δωδεκάνησα) η δαπάνη ανέρχεται σε 1682 ευρώ και αντιστοιχεί στο 119% της μέσης μηνιαίας δαπάνης των 1.414 ευρώ για το σύνολο της χώρας. Στον αντίποδα η Περιφέρεια της Στερεάς Ελλάδας η δαπάνη πέφτει στα 895 ευρώ, σημαντικά χαμηλότερα ακόμα και από την Ήπειρο, τη φτωχότερη Περιφέρεια της Ε.Ε., όπου η δαπάνη διαμορφώνεται στα 1.272 ευρώ. Η Περιφέρεια Αττικής είναι η δεύτερη σε ύψος δαπανών, με 1.559 ευρώ, ενώ αμέσως μετά βρίσκονται τα νησιά του Ιονίου με τη μέση κατανάλωση να διαμορφώνεται σε 1.547 ευρώ.