Mpox: Γιατί κηρύχθηκε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και πόσο πρέπει να ανησυχούμε

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε για δεύτερη φορά μέσα σε δύο χρόνια την έξαρση της ευλογιάς των πιθήκων (mpox), μιας ιογενούς λοίμωξης που εξαπλώνεται μέσω στενής επαφής, ως παγκόσμια υγειονομική έκτακτη ανάγκη.

Μια «έκτακτη ανάγκη δημόσιας υγείας διεθνούς ενδιαφέροντος» ή PHEIC είναι η υψηλότερη μορφή συναγερμού του ΠΟΥ. Ανακοινώνεται όταν οι ασθένειες εξαπλώνονται με νέους ή ασυνήθιστους τρόπους και αποσκοπεί στην κινητοποίηση της διεθνούς συνεργασίας και της χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση μιας επιδημίας. Η δήλωση του ΠΟΥ ακολουθεί μια παρόμοια επισήμανση από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αφρικής νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.

Παγκόσμιος συναγερμός για τον ιό Μpox

Πριν από δύο χρόνια, ο ΠΟΥ κήρυξε τον ιό mpox σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης όταν μια μορφή της νόσου άρχισε να εξαπλώνεται παγκοσμίως, σύμφωνα με το Reuters.

Εκείνη η επιδημία τέθηκε υπό έλεγχο αφού η αλλαγή συμπεριφοράς και οι πρακτικές ασφαλούς σεξ, καθώς και τα εμβόλια, βοήθησαν τα άτομα που κινδύνευαν να προστατευτούν σε πολλές χώρες.

Όμως η mpox αποτελεί πρόβλημα δημόσιας υγείας σε μέρη της Αφρικής εδώ και δεκαετίες. Το πρώτο ανθρώπινο κρούσμα εμφανίστηκε στο Κονγκό το 1970 και έκτοτε σημειώνονται επιδημίες.

Η τρέχουσα επιδημία, η χειρότερη που έχει σημειωθεί ποτέ στο Κονγκό, έχει προκαλέσει 27.000 κρούσματα και περισσότερους από 1.100 θανάτους από τον Ιανουάριο του 2023, κυρίως μεταξύ των παιδιών.

Η ασθένεια προκαλεί συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη και βλάβες γεμάτες πύον, και είναι συνήθως ήπια αλλά μπορεί να σκοτώσει. Τα παιδιά, οι έγκυες γυναίκες και τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως τα άτομα με HIV, διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο επιπλοκών.

Δύο στελέχη του ιού mpox εξαπλώνονται τώρα στη χώρα: η ενδημική μορφή του ιού καθώς και ένα νέο παρακλάδι.

Αυτή η νέα μορφή του ιού έχει προκαλέσει παγκόσμια ανησυχία επειδή φαίνεται να εξαπλώνεται γρήγορα και λίγα είναι γνωστά γι' αυτήν. Μεταδίδεται μέσω της σεξουαλικής επαφής καθώς και άλλων στενών επαφών - όπως μεταξύ παιδιών σε καταυλισμούς εκτοπισμένων σε τμήματα του Κονγκό - και έχει πλέον μεταφερθεί από το ανατολικό Κονγκό στη Ρουάντα, την Ουγκάντα, το Μπουρούντι και την Κένυα.

Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα επιταχύνει τις προσπάθειες για την αποστολή περισσότερων ιατρικών εργαλείων και χρηματοδότησης στο Κονγκό, ώστε να βοηθήσουν τις εκεί αρχές να αντιμετωπίσουν την επιδημία. Χρειάζεται καλύτερη επιτήρηση για να μελετηθεί ο ιός και να βοηθηθεί η αναχαίτιση της εξάπλωσης.

Όμως το 2022, μια έκκληση του ΠΟΥ για 34 εκατομμύρια δολάρια για την καταπολέμηση τοι ιού δεν βρήκε καμία ανταπόκριση από τους δωρητές και υπήρχε τεράστια ανισότητα στο ποιος είχε πρόσβαση στις δόσεις του εμβολίου. Οι αφρικανικές χώρες δεν είχαν πρόσβαση στα δύο εμβόλια που χρησιμοποιήθηκαν στην παγκόσμια επιδημία, τα οποία κατασκευάστηκαν από τις εταιρείες Bavarian Nordic και KM Biologics.

Δύο χρόνια αργότερα, αυτό εξακολουθεί να ισχύει, αν και γίνονται προσπάθειες να αλλάξει αυτό, δήλωσε την Τετάρτη ο ΠΟΥ, καθώς απηύθυνε έκκληση για δωρεές δόσεων από χώρες με αποθέματα. Το ΚΕΕΛΠΝΟ της Αφρικής δήλωσε επίσης ότι έχει σχέδιο για την εξασφάλιση δόσεων, χωρίς να διευκρινίσει περαιτέρω, αλλά τα αποθέματα είναι επί του παρόντος περιορισμένα.

Πόσο πρέπει να ανησυχούμε

Η ευλογιά των πιθήκων είναι ένα σημαντικό πρόβλημα υγείας που σκοτώνει μερικούς από τους πιο ευάλωτους ανθρώπους στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, και μια μορφή της πιθανώς εξαπλώνεται με νέους τρόπους και σε νέα μέρη της Αφρικής.

Δεν πρόκειται όμως για το COVID-19. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι εξαπλώνεται εύκολα μέσω του αέρα όπως ο COVID, και υπάρχουν εργαλεία που αποδεδειγμένα λειτουργούν για να σταματήσουν την εξάπλωση και να βοηθήσουν όσους βρίσκονται σε κίνδυνο.
Η πρόκληση τώρα, την οποία στοχεύει να αναδείξει η κατάσταση έκτακτης ανάγκης, είναι να διασφαλιστεί ότι αυτά τα εργαλεία θα φτάσουν σε αυτούς που τα χρειάζονται περισσότερο, στο Κονγκό και στις γειτονικές χώρες.