Τα επόμενα βήματα για το μετρό Θεσσαλονίκης
Εξελίξεις στην κατασκευή του μετρό της Θεσσαλονίκης δρομολογεί η απόφαση της κυβέρνησης να προκρίνει τη λύση της απόσπασης και επανατοποθέτησης των σημαντικών αρχαιοτήτων που έχουν έρθει στο φως, στο σημείο που θα κατασκευαστεί ο σταθμός Βενιζέλου στο μετρό Θεσσαλονίκης.
Πηγές με γνώση της υπόθεσης αναφέρουν στο economistas ότι τις επόμενες ημέρες η διοίκηση της Αττικό Μετρό θα στείλει αίτημα στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ), ζητώντας γνωμοδότηση επί της προτεινόμενης λύσης.
Οι διαφορετικές προσεγγίσεις για τη μέθοδο με την οποία θα αναδειχθούν και θα προστατευθούν οι αρχαιότητες στο σταθμό Βενιζέλου έχει εξελιχθεί σε σοβαρό ζήτημα, το οποίο έχει οδηγήσει σε καθυστερήσεις στην υλοποίηση του έργου. Για την προστασία των αρχαίων ευρημάτων έχουν εξεταστεί δύο διαφορετικές λύσεις έπειτα από ισάριθμες γνωμοδοτήσεις του ΚΑΣ.
Είναι ενδεικτικό ότι το κόστος των αρχαιολογικών εργασιών έχει υπερβεί τα 130 εκατομμύρια ευρώ, όταν το ποσό που είχε προβλεφθεί κατά την εκπόνηση της αρχικής σύμβασης το 2005, ήταν 15 εκατομμύρια ευρώ.
Όλα ξεκίνησαν το 2012 όταν η ανασκαφή έφερε στο φως τμήματα του κεντρικού οδικού άξονα της Θεσσαλονίκης κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής και βυζαντινής περιόδου, στο σημείο που θα κατασκευαστεί ο σταθμός Βενιζέλου.
Αρχικά αποφασίστηκε η απόσπαση και η επανατοποθέτηση του τμήματος της αρχαίας Εγνατίας Οδού, μετά από γνωμοδότηση του ΚΑΣ το 2014. Ωστόσο, τον Ιανουάριο του 2017 τα σχέδια για την κατασκευή του σταθμού άλλαξαν ξανά, μετά από νέα γνωμοδότηση του Συμβουλίου, σύμφωνα με την οποία οι αρχαιότητες θα πρέπει να παραμείνουν στη θέση τους και ο σταθμός να κατασκευαστεί κάτω από αυτές.
Για να εφαρμοστεί η λύση που προτιμήθηκε το 2017, θα έπρεπε να παραδοθούν στο επιβατικό κοινό οι 12 από τους 13 σταθμούς της βασικής γραμμής, δεδομένου ότι στο σταθμό Βενιζέλου δεν έχουν ξεκινήσει ακόμα τα έργα. H παράδοση στο κοινό του σταθμού Βενιζέλου θα γινόταν το 2023, δύο χρόνια αργότερα από την έναρξη λειτουργίας των υπόλοιπων σταθμών στης βασικής γραμμής.
Ωστόσο, για να ολοκληρωθούν τα έργα και να λειτουργήσει ο σταθμός Βενιζέλου θα έπρεπε να διακοπεί η λειτουργία τουλάχιστον τριών σταθμών για χρονικό διάστημα μεταξύ έξι και 18 μηνών. Κάτι αντίστοιχο συνέβη και στη γραμμή 3 του μετρό της Αθήνας προκειμένου να ανοίξει ο σταθμός Αγία Παρασκευή.
Όπως αναφέρουν μηχανικοί με μεγάλη εμπειρία σε έργα μετρό, η λύση της κατασκευής του σταθμού σε μεγαλύτερο βάθος, κάτω από τις αρχαιότητες ενδέχεται να οδηγήσει σε νέες καθυστερήσεις, δεδομένου ότι είναι πιθανό κάτω από τη ρωμαϊκή και τη βυζαντινή Εγνατία Οδό, να έρθουν στο φως αρχαιότερα τμήματα του κεντρικού δρόμου της πόλης.
Στελέχη της κυβέρνησης τονίζουν ότι πριν καταλήξουν στη λύση της απόσπασης και επανατοποθέτησης των αρχαίων – την οποία στηρίζει το Μαξίμου που πήρε και την τελική απόφαση – εξετάστηκε και το ενδεχόμενο να μην κατασκευαστεί ο σταθμός Βενιζέλου.
Το σενάριο αυτό απορρίφθηκε δεδομένου ότι πρόκειται για τον κεντρικότερο σταθμό ο οποίος θα εξυπηρετεί 6.750 επιβάτες τις ώρες αιχμής και 85.000 επιβάτες ημερησίως. Η επιβατική του κίνηση δεν είναι δυνατόν να μεταφερθεί σε άλλους σταθμούς.
Οι διαφωνίες για τις αρχαιότητες σε συνδυασμό με την παραδοχή της αναδόχου κοινοπραξίας ΑΕΓΕΚ IMPREGILO-ANSALDO T.S.F.-SELI-ANSALDOBREDA το 2014 ότι αδυνατεί να ολοκληρώσει το έργο, δημιούργησαν μία άκρως προβληματική κατάσταση.
Η κατασκευή των 13 σταθμών βασικής γραμμής, από το Σιδηροδρομικό Σταθμό έως τη Νέα Ελβετία ξεκίνησε το 2006 και σύμφωνα με την αρχική σύμβαση θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί το έως το τέλος του 2012.
Πηγές με μεγάλη εμπειρία σε έργα μετρό αναφέρουν ότι υπάρχουν οι διαθέσιμοι πόροι για τη συνέχιση των έργων αρχαιολογίας ανέρχονται σε περίπου 10 εκατομμύρια ευρώ, εκτιμώντας ότι εκτός απροόπτου θα φτάσουν για την κάλυψη του κόστους των εργασιών.
Για τη μεταφορά των αρχαίων απαιτείται κατάτμησή τους σε μεγάλα κομμάτια, όπως συνέβη και με τα ευρήματα στο σταθμό του Αλίμου στο μετρό της Αθήνας.
Με τη λύση που δρομολογείται είναι εφικτή η παράδοση όλων των σταθμών της βασικής γραμμής του έργου έως το τέλος του 2023.
Για να λειτουργήσει το πολύπαθο έργο στη Θεσσαλονίκη πρέπει να συσταθεί και να στελεχωθεί η εταιρεία που θα αναλάβει τη λειτουργία του μετρό, στα πρότυπα της ΣΤΑΣΥ που διαχειρίζεται το μετρό της Αθήνας.
Επιπλέον, για να λειτουργήσει αποτελεσματικά η εταιρεία θα χρειαστούν περίπου 300 εργαζόμενοι, ενώ θα απαιτηθεί χρονικό διάστημα μεταξύ δύο και τριών ετών για να εκπαιδευτούν.