Τράπεζες: Θα βγουν τελικά «καμμένοι» οι short επενδυτές;
Για πολλά χρόνια το σορτάρισμα τραπεζικών μετοχών, δηλαδή οι ανοιχτές πωλήσεις μετοχών που δεν είχαν στην κατοχή τους, από επενδυτές και funds αποτέλεσε μια σταθερά κερδοφόρο τακτική. Για την ακρίβεια όχι απλά κερδοφόρo: πολλοί έβγαλαν πολλά λεφτά σορτάροντας εγχώριες τραπεζικές μετοχές και περιμένοντας τον επόμενο εκτροχιασμό.
Δεν χρειαζόταν και μεγάλη ανάλυση για μια χώρα σε περιδίνηση που παρέσυρε οικονομία και τράπεζες και ένα πολιτικό σύστημα που συστηματικά σαμπόταρε κάθε προσπάθεια σταθεροποίησης της χώρας.
Ωστόσο το 2015, η ανώμαλη προσγείωση του Σύριζα στην σκληρή πραγματικότητα, και η άνευ όρων παράδοσή του με την υπογραφή του τρίτου μνημονίου αποτέλεσε μια ριζική πολιτική αλλαγή για τη χώρα. Από το 2016 η ευρωπαϊκή πορεία της χώρας δεν αμφισβητήθηκε, δεν υπήρξε καμία πολιτική φωνή με επιρροή στην κοινωνία που να υπόσχεται μαγικές λύσεις και παρά τις μεγάλες καθυστερήσεις αυτά που έπρεπε να γίνουν, έγιναν και γίνονται. Οι εκτιμήσεις περί Grexit, που πολλοί θεωρούσαν ως μια αναπόδραστη κατάληξη της ελληνικής περιπέτειας, έχουν πια ξεχαστεί.
Στις επόμενες εκλογές είτε κερδίσει η Νέα Δημοκρατία (που με βάση της μετρήσεις είναι βέβαιο), είτε στην απίθανη περίπτωση που κερδίσει ο Σύριζα, είτε στην επίσης απίθανη περίπτωση που θα υποχρεωθούν να συνεργαστούν τα δυο πρώτα κόμματα, δεν θα έχουμε μεγάλες αρνητικές εκπλήξεις για την επόμενη ημέρα της χώρας. Μόνον προσδοκίες ότι με μια γνήσια φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση που θα ενθαρρύνει το επιχειρείν και τις επενδύσεις η χώρα μπορεί, επιτέλους, να απογειωθεί.
Όλα αυτά είναι ψιλά γράμματα για τους 25χρονους διαχειριστές οι οποίοι με μεγάλη αυτοπεποίθηση υπογραμμίζουν ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν ένα βουνό κόκκινων δανείων, αμφίβολης ποιότητας κεφάλαια και κανένα μέλλον. Κάπου εκεί τελειώνει η «ανάλυση». Στα προφανή, που δεν απαιτούν και καμία ιδιαίτερη ανάλυση.
Η short πλευρά της αγοράς συνέχισε εύκολα να κυριαρχεί το 2017 και το 2018, βασιζόμενη στις υπεραπλουστευτικές αναλύσεις που κάνουν προβολή του χθες στο αύριο και κυρίως στην πολύ χαμηλή ρευστότητας της ελληνικής αγοράς και την απογοήτευση των long επενδυτών (δηλαδή όσων επενδύουν ελπίζοντας σε αύξηση των τιμών και καλές ειδήσεις) που απέφευγαν κάθε ελληνικό κίνδυνο. Και με λίγες εκατοντάδες ευρώ φρόντιζαν καθημερινά οι τράπεζες να κλείνουν κάτω ή πολύ χαμηλότερα από τα υψηλά της ημέρας, δείχνοντας ποιος κάνει κουμάντο στην αγορά.
Όμως η υπόθεση έχει αλλάξει. Οι short επικεντρωμένοι στα προφανή, τα NPEs, τον αναβαλλόμενο φόρο, τα χαμηλά έσοδα των τραπεζών και άλλα γνωστά προβλήματα υποτίμησαν την ποιοτική αλλαγή στο ελληνικό πολιτικό περιβάλλον, υποτίμησαν την ικανότητα των διοικήσεων να επιταχύνουν το βηματισμό τους στην μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, υποτίμησαν την αντίδραση των μετόχων όπως αυτή της Eurobank με την συγχώνευση της Grivalia και το Σχέδιο Επιτάχυνση. Υποτίμησαν την επιστροφή της χώρας στις αγορές και την προοπτική νέων εκδόσεων μετά την ολοκλήρωση της τρέχουσας αξιολόγησης. Υπερβέβαιοι στις θέσεις τους, συνέχισαν να ενισχύουν τις ανοιχτές θέσεις, επηρεάζοντας παράλληλα απροκάλυπτα το κλείσιμο της αγοράς ώστε να διατηρήσουν την πτωτική τάση και να αποθαρρύνουν κάθε διάθεση αγοράς τραπεζικών μετοχών.
Ακόμα περισσότερο υποτίμησαν την ευρύτερη αποφασιστικότητα των αρχών να προχωρήσουν σε μη συμβατικές λύσεις, όπως το σχέδιο της Τράπεζας της Ελλάδος και του ΤΧΣ, οι οποίες μπορούν να επιταχύνουν θεαματικά το χρονοδιάγραμμα μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Ασφαλώς το μεγάλο πρόβλημα ελληνικές τράπεζες δεν έχει ακόμα επιλυθεί και το αίσιο τέλος δεν είναι δεδομένο. Ωστόσο οι τρέχουσες αποτιμήσεις ενσωματώνουν τα χειρότερα δυνατά σενάρια όταν οι εξελίξεις δείχνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση: οι πιθανότητες για ένα αίσιο τέλος είναι κατά πολύ μεγαλύτερες (και ενισχύονται) σε σχέση με 12 ή 24 μήνες πριν.
Η συμπεριφορά των τραπεζικών μετοχών τις τελευταίες εβδομάδες δείχνει ότι σταδιακά η αισιοδοξία επικρατεί: έχει μπει φραγμός στην κινδυνολογία και ολοένα και περισσότεροι βλέπουν το καλό σενάριο. Και δεδομένων των σημερινών αποτιμήσεων ένα καλό σενάριο μπορεί να έχει θεαματικά αποτελέσματα για τις τράπεζες στο χρηματιστηριακό ταμπλό.
Οι short δεν θα μείνουν με σταυρωμένα τα χέρια: θα επιχειρήσουν να τορπιλίσουν το κλίμα, να αναζωπυρώσουν την κινδυνολογία για να κλείσουν τις ανοιχτές θέσεις τους. Στην προσπάθεια αυτή έχουν τρία πλεονεκτήματα: την πολύ χαμηλή εμπορευσιμότητα της ελληνικής αγοράς που την καθιστά εύκολα ελεγχόμενη, την απουσία (ακόμα) μιας κρίσιμης μάζας μακροπρόθεσμων επενδυτών και την απουσία ισχυρών μετόχων στα μετοχολόγια των τραπεζών (με εξαίρεση τη Eurobank).
Από την άλλη πλευρά υπάρχει η πραγματικότητα με τις τελευταίες εξελίξεις να ενισχύουν τις προσδοκίες ότι κάτι έχει αλλάξει στις τράπεζες. Υπάρχει επίσης και η δυναμική αγορά: η σκληρή αγορά που μόλις μυρίσει αίμα (τις απώλειες των short από την καθημερινή άνοδο των τιμών) δεν πρόκειται να δείξει έλεος.