Τι πήραν οι Ευρωπαίοι για να πουν «ΟΚ» στον Τσίπρα
Ήταν γνωστό ότι η διαπραγμάτευση με τους Ευρωπαίους δανειστές για το προεκλογικό «πακέτο» παροχών της κυβέρνησης δεν ήταν εύκολη. Αλλά, τελικά, βρέθηκε μια κατ' εξοχήν ευρωπαϊκή συμβιβαστική λύση, που αφήνει άπαντες ικανοποιημένους: η κυβέρνηση θα μοιράσει χρήμα για να διεκδικήσει καλύτερη τύχη στις εκλογές, αλλά και οι Ευρωπαίοι εξασφάλισαν το δικό τους «πακέτο» εγγυήσεων, ώστε, ό,τι και αν συμβεί, να μην υπάρξει πρόβλημα στην εξυπηρέτηση του χρέους μας.
Η διάθεση της κυβέρνησης να μοιράσει όχι μόνο υπερπλεονάσματα του παρελθόντος, αλλά και ελαφρώς αβέβαια υπερπλεονάσματα μελλοντικών ετών, την ώρα που υπάρχουν στον ορίζοντα ουκ ολίγες απειλές δημοσιονομικού εκτροχιασμού, όπως οι δικαστικές αποφάσεις για μισθούς και συντάξεις, προβλημάτιζε έντονα τους εταίρους και δανειστές μας.
Πολύ περισσότερο, αν ληφθεί υπόψη ότι η κυβέρνηση σχεδίαζε -και τελικά ανακοίνωσε- μόνιμα μέτρα παροχών και ελαφρύνσεων, όπως η ιδιότυπη 13η σύνταξη της... άνοιξης, ή η μείωση ΦΠΑ σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες, δηλαδή μέτρα που θα έχουν επίδραση στη δημοσιονομική διαχείριση ολόκληρης της κρίσιμης περιόδου, ως το 2022, που η Ελλάδα έχει δεσμευθεί να παρουσιάζει μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα (τουλάχιστον 3,5% του ΑΕΠ).
Αν δεν υπήρχαν μπροστά μας οι εκλογές, ευρωπαϊκές και εθνικές, η συζήτηση αυτή πιθανόν να κατέληγε σε μια σύγκρουση, με όλα τα χαρακτηριστικά των συγκρούσεων που έχουμε δει στο παρελθόν. Για να αποφευχθεί τέτοια σύγκρουση, με πολλαπλές παρενέργειες, σε μια περίοδο αμφισβήτησης της ίδιας της υπόστασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης από ακροδεξιούς - λαϊκιστές, οι Ευρωπαίοι είπαν στον Αλέξη Τσίπρα το μεγάλο «ναι» για να προχωρήσει στις εντυπωσιακές σημερινές του ανακοινώσεις από το Ζάππειο. Εξασφάλισαν πρώτα, όμως, μια δέσμευση, την οποία δύσκολα θα δεχόταν οποιαδήποτε κυβέρνηση σε διαφορετικές συνθήκες.
Όπως είπε ο πρωθυπουργός, από το μεγάλο «μαξιλάρι» των 31 δισ. ευρώ, που έχει αυτή τη στιγμή στη διάθεσή της η κυβέρνηση, θα δεσμευθούν σε έναν καταπιστευματικό λογαριασμό (escrow account) όχι ένα ή δύο, αλλά 5,55 δισ. ευρώ. Αυτά τα κεφάλαια δεν θα προέλθουν από τα δανεικά που έχουμε πάρει από τον ESM και βρίσκονται στο «μαξιλάρι», αλλά από τη ρευστότητα που έχει ο ευρύτερος δημόσιος τομέας στην Ελλάδα.
Αυτά τα χρήματα, η σημερινή και η επόμενη κυβέρνηση (έως και το 2021) δεν θα μπορούν να τα... αγγίξουν: αυτό είναι και το νόημα του escrow account. Συνολικά, θα αποτελούν μια εγγύηση ίση με 3% του ΑΕΠ (1% για καθένα από τα επόμενα τρία χρόνια), που θα μένει στην άκρη, για να χρησιμοποιηθεί μόνο σε περίπτωση που θα υπάρχει δυσκολία στην εξυπηρέτηση του χρέους. Όπως εξήγησε ο Αλέξης Τσίπρας, στο τέλος κάθε χρόνου, όποιο ποσό από αυτό το 1% του ΑΕΠ έχει μείνει αδιάθετο θα αποδεσμεύεται από τον καταπιστευματικό λογαριασμό, ώστε να μπορεί να το υπολογίζει η κυβέρνηση για αξιοποίηση εντός του επόμενου έτους.
Πρόκειται για μια αρκετά επαχθή συμφωνία. Η ελληνική κυβέρνηση ούτως ή άλλως δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει μεγάλο μέρος του «μαξιλαριού» (όσα κεφάλαια προέρχονται από τον ESM) για οποιαδήποτε άλλη χρήση, πλην της εξυπηρέτησης του χρέους. Από την υπόλοιπη ρευστότητα, που έχει συγκεντρωθεί μετά κόπων και βασάνων, με «σκούπισμα» των διαθεσίμων όλων των φορέων του Δημοσίου, ένα μεγάλο μέρος θα δεσμευθεί στον καταπιστευματικό λογαριασμό, περιορίζοντας τα περιθώρια ελιγμών όχι μόνο της σημερινής, αλλά, κυρίως, της επόμενης κυβέρνησης.
Αυτά, όμως, φαίνεται ότι αποτελούν ασήμαντες τεχνικές λεπτομέρειες για την κυβέρνηση. Αυτό που μετράει είναι ότι κατάφεραν να πάρουν την πολύτιμη άδεια των Ευρωπαίων για παροχές, ώστε να διατηρηθεί ζωντανή η ελπίδα αναστροφής του δυσμενούς, για την κυβέρνηση, πολιτικού κλίματος. Το πώς θα πορευθεί το Ελληνικό Δημόσιο από το 2020 με δεσμευμένα 5,55 δισ. ευρώ από την πολύτιμη ρευστότητά του είναι ένα πρόβλημα για το μέλλον, όχι για το παρόν μιας κυβέρνησης που πασχίζει να κρατηθεί στην εξουσία...