Διπλή δικλείδα ασφαλείας για τους εργαζόμενους-συνταξιούχους

Πώς θα υπολογιστεί ο νέος πόρος που αντικαθιστά το «χαράτσι» του 30% στη σύνταξη.

Αντίστροφα μετρά ο χρόνος για να ενεργοποιηθεί στην πράξη το νέο, ευνοϊκότερο πλαίσιο για τους συνταξιούχους που εργάζονται. Ήδη έχουμε την πρώτη εγκύκλιο, από την οποία προκύπτει το πώς θα διασφαλίσει ο ΕΦΚΑ τις «διαρροές», δηλαδή το πώς θα περιορίσει τη αδήλωτη εργασία συνταξιούχων, που απασχολούνται ως μη μισθωτοί

Οι δικλείδες ασφαλείας

Η πρώτη δικλείδα ασφαλείας, είναι η υποχρέωση των ίδιων των συνταξιούχων να δηλώσουν στον ότι εργάζονται ή πρόκειται να εργαστούν, με την πρόβλεψη βαρύτατων προστίμων.

Συγκεκριμένα, οι συνταξιούχοι-εργαζόμενοι υποχρεούνται να δηλώσουν την έναρξη της απασχόλησης στον Φορέα, καθώς και τυχόν συνδρομή ιδιότητας που αποκλείει την επιβολή πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ ή και ασφαλιστικής εισφοράς. Η παράλειψη της δήλωσης επιφέρει χρηματική κύρωση ίση με 12 μηνιαίες κύριες και επικουρικές συντάξεις!

Και για να μη βιαστεί κανείς να πει ότι αυτά δεν πρόκειται να εισπραχθούν ποτέ, η εγκύκλιος ορίζει ότι το ποσό της χρηματικής κύρωσης - οφειλής μπορεί να αποπληρωθεί με παρακράτηση έως 1/4 από την κύρια σύνταξη και με συμψηφισμό από την επικουρική. Διαφορετικά, εισπράττεται σύμφωνα με τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων, δηλαδή ακόμα και με μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης.

Η δεύτερη δικλείδα ασφαλείας είναι οι πολλαπλές διασταυρώσεις που θα γίνονται. Σύμφωνα με την εγκύκλιο, για τον προσδιορισμό των ασφαλιστικών εισφορών και του πόρου, κατά την μηνιαία επεξεργασία των στοιχείων ασφάλισης και εισφορών Μη Μισθωτών, τίθεται νέος έλεγχος διασταύρωσης των στοιχείων συνταξιούχων ή αιτούντων σύνταξης που τηρούνται στα πληροφοριακά συστήματα Συντάξεων και του Μητρώου Μη Μισθωτών Ασφαλισμένων e-ΕΦΚΑ.

Ποιος είναι ο στόχος; Να εντοπίζονται αυτοματοποιημένα, από τα διαθέσιμα στοιχεία, οι ενεργοί Μη Μισθωτοί ασφαλισμένοι που υποχρεούνται στην καταβολή πόρου καθώς:

• λαμβάνουν κύρια σύνταξη γήρατος από τον e-ΕΦΚΑ την ίδια περίοδο (μήνας εισφορών) ή
• έχουν υποβάλλει αίτηση απονομής κύριας σύνταξης γήρατος η οποία εκκρεμεί, ανεξάρτητα από τον χρόνο υποβολής της.

Τα οφέλη και οι υποχρεώσεις

Με την κατάργηση του «χαρατσιού» του 30% στη σύνταξη, εφαρμόζεται νέα, χαμηλότερη παρακράτηση επί της εργασίας. Για τους μισθωτούς συνταξιούχους, που είναι και η πιο εύκολη περίπτωση για τον ΕΦΚΑ, ο νέος πόρος υπολογίζεται στο 10% των αποδοχών.

Για τους συνταξιούχους, που θα απασχοληθούν ως ελεύθεροι επαγγελματίες, προβλέπεται ότι πέρα από τις τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές, θα πρέπει να καταβάλλουν πόρο στο 50% της ασφαλιστικής κλάσης που επιλέγουν. Το συνολικό καταβαλλόμενο ετησίως (ανώτατο όριο), από τον συνταξιούχο, ποσό πόρου, δεν μπορεί να υπερβεί το δωδεκαπλάσιο του εκάστοτε ισχύοντος ποσού της εθνικής σύνταξης. Δεδομένου λοιπόν ότι, από 1/1/2024, το ποσό της εθνικής σύνταξης διαμορφώθηκε σε 426,17 ευρώ, το ανώτατο όριο του πόρου, σε ετήσια βάση για κάθε υπόχρεο απασχολούμενο συνταξιούχο, καθορίζεται αντιστοίχως σε 5.114,04 ευρώ (426,17 Χ12).

Παράδειγμα

Ασφαλισμένος του φορέα, υπέβαλε στις 10/1/2024 αίτηση απονομής σύνταξης, λόγω γήρατος, έχοντας προηγουμένως διακόψει την απασχόλησή του. Την 10/2/2024 αναλαμβάνει νέα απασχόληση ασφαλιστέα στον e-ΕΦΚΑ ως μη μισθωτός. Επιπλέον, δεν εμπίπτει στις εξαιρέσεις από την υποχρέωση καταβολής του πόρου. Υποχρεούται από τον 2/2024 να καταβάλλει τον προβλεπόμενο πόρο. Εάν τελικά το συνταξιοδοτικό αίτημα του απορριφθεί, το συνολικό ποσό του πόρου που καταβλήθηκε - εξοφλήθηκε θα του επιστραφεί σύμφωνα με τα ισχύοντα, ως αχρεωστήτως καταβληθέν.

Παράδειγμα

Συνταξιούχος, λόγω γήρατος, προ της 31ης 12.2023, που δεν εισπράττει την σύνταξή του (αναστολή καταβολής της) και αναλαμβάνει στις 15/1/2024 απασχόληση ασφαλιστέα στον e-ΕΦΚΑ ως μη μισθωτός, δεν υποχρεούται να καταβάλλει πόρο από τον 1/2024, λόγω της αναστολής καταβολής της σύνταξής του και για όσο διάστημα υφίσταται αυτή.

Τα οφέλη από το νέο πλαίσιο είναι σημαντικά και γι’ αυτό ο ΕΦΚΑ φιλοδοξεί ότι θα δοθεί κίνητρο να έρθει στο φως αδήλωτη εργασία συνταξιούχων.

Για παράδειγμα, συνταξιούχος που εργάζεται και δικαιούται σύνταξη ύψους 1.200 ευρώ, είχε παρακράτηση ύψους 360 ευρώ βάσει του προϊσχύοντος καθεστώτος. Εάν αυτός ο συνταξιούχος εργάζεται ως μισθωτός, με μικτό μηνιαίο μισθό 780 ευρώ, θα λαμβάνει ολόκληρη τη σύνταξή του και η παρακράτηση ύψους 360 ευρώ αντικαθίσταται από μη ανταποδοτικό πόρο ύψους 78 ευρώ.

Εάν ο ίδιος συνταξιούχος εργάζεται ως ελεύθερος επαγγελματίας και έχει επιλέξει την πρώτη ασφαλιστική κλάση, όπως η μεγάλη πλειονότητα των ελευθέρων επαγγελματιών τότε η παρακράτησή ύψους 360 ευρώ αντικαθίσταται από μη ανταποδοτικό πόρο 84,98 ευρώ.