ΕΥ Ελλάδος: Αναγκαίο οι εκθέσεις βιωσιμότητας να συνδέονται με τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις
H EY Ελλάδος πραγματοποίησε, για 10η συνεχόμενη χρονιά, το ετήσιο συνέδριο Corporate Reporting Insights, ανταποκρινόμενη στην δέσμευσή της να ενημερώνει τις επιχειρήσεις για τις τελευταίες εξελίξεις στην εταιρική πληροφόρηση. Η σύνδεση μεταξύ χρηματοοικονομικών και μη χρηματοοικονομικών αναφορών, ήταν η κεντρική θεματική του φετινού συνεδρίου.
Εξειδικευμένα στελέχη της ΕΥ παρουσίασαν τις πρόσφατες εξελίξεις σε θέματα εταιρικής πληροφόρησης, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική, με έμφαση στις εκθέσεις βιωσιμότητας και την ανάγκη για συνδεσιμότητα με τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις, καθώς και τη λογιστική θεμάτων που σχετίζονται με το κλίμα.
Τις προτεραιότητες των εποπτικών αρχών σε ένα περιβάλλον γεωπολιτικής αστάθειας και οικονομικής αβεβαιότητας, ανέλυσαν, κατά την εισαγωγή της εκδήλωσης, οι κ.κ. Χριστιάνα Παναγίδου, Εταίρος της EY Ελλάδος και Επικεφαλής του IFRSDesk της EY στην περιοχή Κεντρικής, Ανατολικής, Νοτιοανατολικής Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας (CESA), και Σοφία Καλομενίδου, Εταίρος της EY Ελλάδος και Επικεφαλής Κεφαλαιαγορών και Δημόσιων Εγγραφών της EY στην περιοχή CESA. Η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις του μακροοικονομικού περιβάλλοντος, παραμένουν οι κύριες περιοχές ενδιαφέροντος, τόσο για τις ευρωπαϊκή (European Securities and Markets Authority – ESMA) όσο και την αμερικανική (Securities and Exchange Commission – SEC) εποπτική αρχή για τις κεφαλαιαγορές. Οι ομιλήτριες σημείωσαν ότι, το 2023 η SEC εξέδωσε 60% περισσότερες συστάσεις (commentletters) επί περιοδικών αναφορών της χρήσης 2022. Παράλληλα, στην Ευρώπη παρατηρήθηκαν, για πρώτη φορά, σημαντικές επισημάνσεις εποπτικών αρχών για την αναντιστοιχία μεταξύ πληροφοριών στην έκθεση διαχείρισης για την επίδραση της κλιματικής αλλαγής και των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Από πλευράς SEC, σημαντικό ενδιαφέρον έχουν και οι νέοι κανόνες και πολιτικές σε θέματα κυβερνοασφάλειας και ανάκτησης αμοιβών (clawbacks).
Στη συνέχεια, η κυρία Ναυσικά Ζευγώλη, Εταίρος, Υπηρεσίες Κλιματικής Αλλαγής και Βιώσιμης Ανάπτυξης της EY Ελλάδος, ανέπτυξε το πλαίσιο εφαρμογής της ΕυρωπαϊκήςΟδηγίας CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), καθώς και των αντίστοιχων Ευρωπαϊκών Προτύπων Αναφορών Βιωσιμότητας (ESRS). Η κυρία Ζευγώλη, υπογράμμισε ότι η CSRD και τα νέα ευρωπαϊκά πρότυπα ESRS, εισάγουν νέες απαιτήσεις για τις εκθέσεις βιωσιμότητας, όπως η έννοια της «διπλής ουσιαστικότητας» (δηλαδή, ο εντοπισμός, η αξιολόγηση και η ιεράρχηση των θετικών και αρνητικών επιδράσεων της δραστηριότητας της επιχείρησης στο εξωτερικό της περιβάλλον, και των χρηματοοικονομικών κινδύνων και ευκαιριών που προέρχονται από το εξωτερικό περιβάλλον αντίστοιχα), καθώς και την υποχρεωτική διασφάλιση της έκθεσης βιωσιμότητας, από ανεξάρτητο ελεγκτή, στο πλαίσιο της CSRD.
Στην αξία του “G” στο ESG, δηλαδή τα θέματα διακυβέρνησης, επικεντρώθηκε η κυρία Κυριακή Κατσάνη, Εταίρος και Επικεφαλής Υπηρεσιών Ειδικών Ερευνών και Εταιρικής Συμμόρφωσης της EY Ελλάδος. Η ομιλήτρια παρατήρησε ότι οι ρυθμιστικές αρχές εντείνουν την εστίασή τους στα προγράμματα αποτελεσματικής και βιώσιμης εταιρικής διακυβέρνησης, ως μέσο για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και της στρατηγικής ESG. Στη συνέχεια, μοιράστηκε με τους συμμετέχοντες τις προκλήσεις και τις «κόκκινες σημαίες» σχετικά με την ακεραιότητα και το greenwashing(σ.σ. παραπλανητικές πληροφορίες για τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο ενός προϊόντος ή υπηρεσίας) που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις, όπως η αδυναμία άντλησης των δεδομένων από απαιτούνται από τα υπάρχοντα συστήματα και διαδικασίες, η ανεπαρκής εποπτεία των διοικητικών συμβουλίων και επιτροπών ελέγχου, οι μη ρεαλιστικοί στόχοι βιωσιμότητας, καθώς και η ανεπαρκής συμμόρφωση με τα θέματα ESG. Η κυρία Κατσάνη τόνισε ότι οι επιχειρήσεις θα πρέπει να συνδυάσουν το πρόγραμμα ακεραιότητας με την ατζέντα ESG και τις πραγματικές δράσεις, εστιάζοντας σε θέματα εταιρικής κουλτούρας, διακυβέρνησης, δεδομένων και ελεγκτικών μηχανισμών.
Ακολούθησε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με τη συμμετοχή των κ.κ. Παναγιώτη Γιαννόπουλου, Προέδρου της Επιτροπής Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων (ΕΛΤΕ), Αναστασίας Στάμου, Αντιπροέδρου της Ελληνικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, και Μαρίας Θεοδουλίδου, Οικονομικής Διευθύντριας (Προγραμματισμός, Έλεγχος και Εταιρική Διακυβέρνηση) και μέλους της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ομίλου Fourlis. Οι ομιλητές, υπό τον συντονισμό της κυρίας Χριστιάνας Παναγίδου, συζήτησαν, μεταξύ άλλων, τις τελευταίες εξελίξεις και πρόοδο στην Ελλάδα σε σχέση με τις εκθέσεις βιωσιμότητας, τη συνδεσιμότητα τους με τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις, και τις προσδοκίες των ρυθμιστικών αρχών ενόψει και της εφαρμογής της νέας Οδηγίας CSRD.
Συγκεκριμένα, ο κ. Παναγιώτης Γιαννόπουλος μίλησε για την ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2022/2464, που εισάγει τις απαιτήσεις για τις εκθέσεις βιωσιμότητας στην ελληνική νομοθεσία μέχρι το τέλος του έτους, και ανέφερε τις επιλογές που προτείνονται, λαμβάνοντας υπόψιν τη δημόσια διαβούλευση που διεξήχθη το τελευταίο διάστημα. Επιπλέον, αναφέρθηκε στην υποχρέωση για υποβολή των εκθέσεων βιωσιμότητας σε διασφάλιση, λέγοντας ότι κατά τα πρώτα χρόνια εφαρμογής, η διασφάλιση θα είναι περιορισμένη, βάσει του Διεθνούς Προτύπου Αναθέσεων Διασφάλισης 3000.
Η κυρία Αναστασία Στάμου αναφέρθηκε στη σημασία των διαφανών γνωστοποιήσεων για περιβαλλοντικούς κινδύνους στις ετήσιες εκθέσεις, και στα ενημερωτικά δελτία για νέες εισαγωγές, αλλά και τον ρόλο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς στη διαδικασία επίτευξης της συνδεσιμότητας. Η κυρία Στάμου έδωσε μεγάλη έμφαση στον ρόλο της εταιρικής διακυβέρνησης και, συγκεκριμένα, των διοικητικών συμβουλίων, για την επιτυχή υλοποίηση της CSRD, τονίζοντας ότι είναι μονόδρομος για τις εταιρείες, ενώ παρατήρησε ότι οι εισηγμένες εταιρείες έχουν κάνει σημαντικά βήματα ως προς την εταιρική διακυβέρνηση, με την υιοθέτηση του νέου υποχρεωτικού πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης (ν.4706/2020).
Με τη σειρά της, η κυρία Μαρία Θεοδουλίδου συμφώνησε με την ανωτέρω παρατήρηση, και ανέλυσε περαιτέρω τις πρόσφατες αλλαγές στην εσωτερική οργανωτική δομή του οργανισμού της, αλλά και την εμπειρία της από τις αλλαγές που θα απαιτηθούν στις διαδικασίες, τα πληροφοριακά συστήματα, αλλά και τον συντονισμό μεταξύ τμημάτων για τη συλλογή και ανάλυση δεδομένων, ώστε τα ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία που πλέον θα περιλαμβάνονται στις εκθέσεις βιωσιμότητας να είναι συνεπή με τα στοιχεία των χρηματοοικονομικών καταστάσεων και να μπορούν να ελέγχονται εσωτερικά και εξωτερικά.
Η συζήτηση ολοκληρώθηκε με τη σύμφωνη γνώμη όλων των συμμετεχόντων ότι παρότι απαιτείται αρκετή δουλειά και εκπαίδευση στην αγορά, η δημοσιοποίηση εκθέσεων βιωσιμότητας δίνει προστιθέμενη αξία στις επιχειρήσεις και μέσω της διασφάλισης, επιτυγχάνεται η δημιουργία εμπιστοσύνης μεταξύ επενδυτών και εταιρειών, συμβάλλοντας στην καλύτερη λειτουργία των κεφαλαιαγορών.
Κατά την τρίτη ενότητα της εκδήλωσης, η κυρία Γεωργία Καλπακλή, SeniorManager στο Τμήμα Ελεγκτικών Υπηρεσιών της ΕΥ Ελλάδος και μέλος του EYIFRSDesk στην περιοχή CESA, παρουσίασε επίκαιρα θέματα σχετικά με τη λογιστική συναλλαγών που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή. Συγκεκριμένα, όσον αφορά τα πιστοποιητικά ανανεώσιμης ενέργειας (renewableenergycertificates – RECs) και τις πιστώσεις άνθρακα (carboncredits), η ομιλήτρια σημείωσε ότι επί του παρόντος δεν υπάρχουν ρητές διατάξεις για τη λογιστική απεικόνιση τέτοιων συμβάσεων κατά τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (IFRS), με τις επιχειρήσεις να καλούνται να διαμορφώσουν κατάλληλες πολιτικές βάσει του Διεθνούς Λογιστικού Προτύπου IAS 8. Στην περίπτωση των συμφωνιών αγοράς ενέργειας (PowerPurchaseAgreements – PPAs), η κυρία Καλπακλή ανέφερε ότι τέτοιου είδους συμβάσεις χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο στην Ευρώπη στο πλαίσιο των στρατηγικών των εταιρειών για μείωση του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος, δίνοντας έμφαση σε προκλήσεις κατά τη λογιστικοποίηση των φυσικών συμβολαίων αγοράς ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, δεδομένου ότι αυτά μπορεί να πληρούν τον ορισμό ενός παράγωγου χρηματοοικονομικού στοιχείου.
Ο κ. Χρήστος Κουρουνιώτης, Εταίρος στο Τμήμα Φορολογικών Υπηρεσιών της EY Ελλάδος, προχώρησε, στη συνέχεια, σε μία επισκόπηση των απαιτήσεων του δεύτερου πυλώνα των κανόνων του σχεδίου δράσης του ΟΟΣΑ για τη διάβρωση της φορολογικής βάσης (GloBE), με σκοπό την επίτευξη ελάχιστης φορολόγησης ανά δικαιοδοσία. Ο κ. Κουρουνιώτης υπογράμμισε ότι η εφαρμογή των κανόνων του δεύτερου πυλώνα, βρίσκεται σε διαφορετικό στάδιο ανά δικαιοδοσία, ενώ η εφαρμογή τους αυτή καθαυτή, είναι μία περίπλοκη διαδικασία που απαιτεί αφενός να προσδιορίσει κάθε όμιλος επιχειρήσεων ποιες εταιρείες αφορά, σε ποιες δικαιοδοσίες υπάρχει δυνατότητα απαλλαγής και κατά πόσο είναι σημαντική τυχόν πρόσθετη φορολογική επιβάρυνση, και αφετέρου να μπορεί να αποδείξει την αξιοπιστία των δεδομένων και των διαδικασιών για τα ανωτέρω. Οι όμιλοι που επηρεάζονται θα πρέπει να προβούν σε υπολογισμό τυχόν πρόσθετων φόρων στη χρήση του 2024, πολύ πριν την προθεσμία των δηλωτικών υποχρεώσεων.
Ο κ. Στέλιος Ντότσιας, Director στο Τμήμα Χρηματοοικονομικών Λογιστικών Συμβουλευτικών Υπηρεσιών της EY Ελλάδος, ανέφερε ότι το Συμβούλιο Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης (IASB) εξέδωσε τροποποιήσεις στο πρότυπο IAS 12 Φορολογία Εισοδήματος, που εφαρμόζονται υποχρεωτικά για τη χρήση 2023. Οι τροποποιήσεις αφορούν στην υποχρεωτική προσωρινή απαλλαγή από τον υπολογισμό αναβαλλόμενης φορολογίας που προκύπτει από την εφαρμογή των κανόνων του δεύτερου πυλώνα, καθώς και συγκεκριμένες υποχρεώσεις γνωστοποιήσεων που να εξηγούν τον βαθμό στον οποίο οι νέοι κανόνες αναμένεται να επηρεάσουν τις οντότητες. Ο κ. Ντότσιας παρουσίασε και τις τελευταίες εξελίξεις στα IFRS. Μεταξύ άλλων, αναλύθηκαν οι τροποποιήσεις που θα ισχύσουν για περιόδους αναφοράς που εκκινούν από την 1η Ιανουαρίου 2024 ή αργότερα (π.χ. χρηματοοικονομικές συμφωνίες προμηθευτών κατά τα πρότυπα IAS 7 και IFRS 7), καθώς και οι τελευταίες ενημερώσεις από την Επιτροπή Διερμηνειών των IFRS. Παράλληλα, ανέλυσε τις απαιτήσεις του νέου προτύπου IFRS 18, που αναμένεται να εκδοθεί στο δεύτερο τρίμηνο του 2024 και να αντικαταστήσει από το 2027 το IAS 1, και το οποίο θα επηρεάσει όλες τις επιχειρήσεις, ενώ εκτιμάται ότι θα βελτιώσει την πληροφόρηση που παρέχουν σχετικά με τις χρηματοοικονομικές τους επιδόσεις. Κλείνοντας, τα στελέχη που παρακολούθησαν την εκδήλωση, ενημερώθηκαν για την πρόοδο του IASB στις διάφορες πρωτοβουλίες του για την επικαιροποίηση και βελτίωση των IFRS, σε συντονισμό με τις προσπάθειες που γίνονται και από το νέο Συμβούλιο Διεθνών Προτύπων Βιωσιμότητας (ISSB).