Ανακύκλωση: Την ανάγκη συνεργασιών και ολιστικής προσέγγισης ανέδειξε το Plastainability2023

Με μεγάλη επιτυχία, τόσο από την άποψη της συμμετοχής όσο και από την άποψη της ποιότητας των ανακοινώσεων, πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 21 Νοεμβρίου το Συνέδριο Plastainability2023. Σύμφωνα μάλιστα με τις πρώτες εκτιμήσεις του διοργανωτή Συνδέσμου Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος (ΣΒΠΕ), η πρώτη αυτή διοργάνωση έδειξε ότι τέθηκαν πλέον οι βάσεις για να καταστεί το Plastainability ένας θεσμός δημιουργικής παράθεσης απόψεων και ουσιαστικής συζήτησης.

Αυτήν ακριβώς τη φιλοδοξία υπογράμμισε εξάλλου ο Πρόεδρος του ΣΒΠΕ, Βασίλης Γούναρης, κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών του Plastainability2023: «Το γραμμικό μοντέλο αποδεικνύεται μη βιώσιμο σε βάθος χρόνου, ενώ η Κυκλική Οικονομία, που έχει τις λύσεις για το περιβάλλον και την αειφορία, δεν προχωρά στη χώρα μας με τον ρυθμό που θα έπρεπε. Απόδειξη οι χαμηλοί δείκτες ανακύκλωσης. Είμαστε μπροστά σε μια υπόθεση που απαιτεί τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων μερών και η βιομηχανία πλαστικών επιθυμεί να συμβάλει αποφασιστικά. Το Συνέδριο Plastainability, που φέτος ξεκινά, θέλει να διαδραματίσει αυτόν τον ρόλο. Είναι η απόδειξη της αφοσίωσης του κλάδου μας να αποτελέσει μέρος της λύσης».

Στο κλίμα των τεχνολογικών αλμάτων προόδου και της βιώσιμης ανάπτυξης έθεσε αμέσως τους συνέδρους ο Γιώργος Νούνεσης, πρόεδρος ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», ο οποίος κατά τον χαιρετισμό που απηύθυνε, αναφέρθηκε επιγραμματικά στο έργο του Ερευνητικού Κέντρου, στα σημαντικότερα προγράμματα που «τρέχει», και στη διαρκή προσπάθεια να συνεισφέρει στην έρευνα και στην καινοτομία, ανταποκρινόμενο στις ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας, αλλά υπό το πρίσμα της αειφορίας.

Οι αναφορές στις δράσεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με σκοπό την πράσινη μετάβαση και την κυκλική οικονομία βρέθηκαν στο επίκεντρο του Αριστοτέλη Αϊβαλιώτη, Γεν. Γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του ΥΠΕΝ. Κατά τον χαιρετισμό του στο Συνέδριο ο κ. Αϊβαλιώτης έδωσε έμφαση στις ευκαιρίες που ανοίγονται για τον κλάδο των πλαστικών, με νέες χρήσεις, μιλώντας για την επένδυση σε εργοστάσιο στη χώρα μας, που θα παράγει βιομηχανικές μπαταρίες χρησιμοποιώντας ανακυκλωμένο πλαστικό. Μιλώντας για τη χρησιμότητα του πλαστικού, εξήγησε επιπλέον ότι τα πλαστικά υλικά θα βρεθούν στην πρώτη γραμμή των ΑΠΕ, αφού θα χρησιμοποιηθούν σε μεγάλο βαθμό στα μεγάλα υπεράκτια αιολικά πάρκα που προωθεί η κυβέρνηση για να κατασκευαστούν μέχρι το 2040.

«Ένα πολύ σημαντικό συνέδριο, που δείχνει ότι πλαστικά και βιώσιμη ανάπτυξη είναι όροι συμβατοί», χαρακτήρισε το Plastainability ο Μίλτος Ζαμπάρας, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και Τομεάρχης Περιβάλλοντος του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Χαιρετίζοντας τις εργασίες του Συνεδρίου ο κ. Ζαμπάρας σημείωσε: «Είναι σημαντικό ότι μπαίνετε σε λογική διαβούλευσης σχετικά με την πράσινη μετάβαση. Η ανακύκλωση είναι πυλώνας της πράσινης μετάβασης αλλά μπορεί να γίνει μόνο με τη συμμετοχή των πολιτών. Εσείς μπορείτε να συμβάλετε τα μέγιστα για να παραδώσουμε μια χώρα καλύτερη στα παιδιά μας και στις επόμενες γενιές».

Από την πλευρά του ο Μανώλης Χριστοδουλάκης, βουλευτής ΠΑΣΟΚ και Τομεάρχης Περιβάλλοντος του κόμματος, ευχήθηκε κάθε επιτυχία στις εργασίες του Συνεδρίου και ανέδειξε κατά τον χαιρετισμό του τη σύγκλιση της ευρωπαϊκής στρατηγικής με τις εθνικές δράσεις για την ομαλή μετάβαση στην Κυκλική Οικονομία. «Έχουμε δεδομένη την ευρωπαϊκή στόχευση, έχουμε το εθνικό ρυθμιστικό πλαίσιο, εκείνο που λείπει είναι η συστηματική παρακολούθηση επίτευξης επιμέρους στόχων και η αναγκαία συμμετοχή των πολιτών», υπογράμμισε ο κ. Χριστοδουλάκης.

Στις τεχνολογίες ανακύκλωσης προς προϊόντα υψηλής αξίας, αναφέρθηκε στην παρουσίασή του ο Χρήστος Παναγιωτόπουλος, υποψήφιος Διδάκτορας ΕΜΠ, μιλώντας για τις προκλήσεις στην περιβαλλοντική διαχείριση μηχανολογικών πολυμερών. Ο ίδιος χαρακτήρισε μεγάλη πρόκληση αλλά και ανάγκη την εμπέδωση μιας νέας λογικής που θα βλέπει τα πλαστικά απορρίμματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους όχι ως «πρόβλημα/κόστος» αλλά ως «αναγεννημένο προϊόν / αξία» και αναφέρθηκε στην ποιότητα του πλαστικού μετά την ανακύκλωση. Αντικείμενα με τα οποία ασχολείται το ερευνητικό πρόγραμμα Precycling, που τρέχει το ΕΜΠ μαζί με εταίρους από οκτώ ακόμη χώρες στο πλαίσιο του Horizon Europe και το οποίο αποσκοπεί στην παραγωγή ανακυκλωμένων υλικών υψηλής ποιότητας από ρεύματα πλαστικών αποβλήτων με την ανάπτυξη εύχρηστης μεθοδολογίας για τη διαλογή, δειγματοληψία, ανίχνευση, τεχνικές ανακύκλωσης και διαδικασίες ανάλυσης τόσο των ρευμάτων πλαστικών αποβλήτων (PWS) όσο και των ανακυκλωμένων υλικών.

Το θετικό αποτύπωμα δράσεων της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (HDB) παρουσίασε η Βασιλική Γεωργακοπούλου, Γεν. Διευθύντρια Λειτουργίας του Οργανισμού. Η διεύρυνση της πρόσβασης Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση αποτελεί κεντρικό στοιχείο στρατηγικής της Τράπεζας, με τη στήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης και της καινοτομίας. Όπως έδειξε η κ. Γεωργακοπούλου, «η HDB παρέχει λύσεις για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις του αυξημένου κόστους χρηματοδότησης και των περιορισμένων εξασφαλίσεων από τις επιχειρήσεις» όμως είναι εξίσου σημαντικοί οι μηχανισμοί μη χρηματοδοτικής υποστήριξης. Ένας εξ αυτών μάλιστα είναι το ESG-Tracker για την αυτό-αξιολόγηση βιώσιμης ανάπτυξης των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων.

Στις βασικές αρχές της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ) αναφέρθηκε ο Τάσος Αρβανίτης, Υπεύθυνος Τμήματος Υπηρεσίας Ελέγχων και Μετρήσεων ΕΕΑΑ, μιλώντας για την ανακύκλωση πλαστικών συσκευασιών, τα μέχρι τώρα αποτελέσματα και τις προκλήσεις για το μέλλον. «Το 95% της ανακύκλωσης υλικών στη χώρα προέρχονται από τα συστήματα της ΕΕΑΑ, ενώ τα ανακτώμενα πλαστικά (εκ των οποίων 60% διατίθενται εντός Ελλάδας) πωλούνται σε υψηλές τιμές» υποστήριξε ο κ. Αρβανίτης ο οποίος ωστόσο σημείωσε ως σημαντικό πρόβλημα την υψηλή εισφοροδιαφυγή και την αδυναμία της Πολιτείας να την αντιμετωπίσει.

Πολύ σημαντικά βήματα δρομολογούνται από τον ΕΟΑΝ το επόμενο διάστημα, ανακοίνωσε στο Συνέδριο η Δρ. Αλεξάνδρα Σοφία Τόγια, Διευθύνουσα Σύμβουλος του Οργανισμού, δίνοντας σε πολλούς από τους συνέδρους την ελπίδα ότι ο ΕΟΑΝ εισέρχεται σε μια νέα εποχή. Μερικά από τα βήματα που περιέγραψε αφορούν το Πρόγραμμα Διευρυμένης Ευθύνης Παραγωγού για τα γεωργικά πλαστικά, την επαναξιολόγηση της ΚΥΑ για την πλαστική σακούλα και την Ειδική Σήμανση στις Βιοαποικοδομήσιμες σακούλες. Η κ. Τόγια έδωσε μια σειρά διευκρινίσεις για τη νομοθεσία, τα τέλη και τις εισφορές, ενώ ανέφερε ότι στην Ελλάδα το 2022 η κατανάλωση πλαστικής σακούλας ανά κάτοικο πήγε καλά και ανήλθε στον αριθμό 89 (με στόχο 90), ενώ χρειάζονται να γίνουν σοβαρά βήματα για να πιάσουμε τον στόχο των 40 πλαστικών σακουλών ανά κάτοικο το 2025.

Το Σχέδιο Κανονισμού για τις Συσκευασίες και τα Απορρίμματα Συσκευασίας (PPWR), ένα θέμα που απασχολεί ιδιαίτερα τη βιομηχανία πλαστικών, ανέλυσε ο Ιωάννης Αντωνόπουλος, Policy Officer at European Commission, DG Environment. Ο κ. Αντωνόπουλος εξήγησε ότι «κατατίθενται πολλές διαφορετικές απόψεις στις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις αυτή τη στιγμή», ενώ αναφέρθηκε στη σύνθετη διαδικασία έγκρισης ενός τέτοιου ρυθμιστικού πλαισίου στα όργανα της Ε.Ε., καθώς και στις προβλέψεις της πρότασης: για την αποτροπή απορριμμάτων και τα συστήματα επαναχρησιμοποίησης, για την πλήρη ανακυκλωσιμότητα όλων των συσκευασιών μέχρι το 2030, για τους στόχους ανακυκλωμένου περιεχομένου στις πλαστικές συσκευασίες και για ένα εναρμονισμένο σύστημα επισήμανσης σε συσκευασίες και απορρίμματα.

Στην άρτια διοργάνωση του Plastainability2023 συνέβαλε τα μέγιστα ο Πλατινένιος Χορηγός της εκδήλωσης, η εταιρεία Πλαστικά Κρήτης Α.Ε. Ο Πρόεδρος του ΣΒΠΕ, Βασίλης Γούναρης βράβευσε τον Προϊστάμενο Ανακύκλωσης της Πλαστικά Κρήτης, Γιώργο Αμανάκη για την έμπρακτη δέσμευση της εταιρείας στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης.

Στρογγυλό Τραπέζι

Με πολύ ενδιαφέρον, όπως ήταν αναμενόμενο, παρακολούθησαν οι σύνεδροι το Στρογγυλό Τραπέζι με τίτλο «Οδικός χάρτης για την επίτευξη περιβαλλοντικών στόχων και του Green Deal» το οποίο συντόνισε ο Καθηγητής ΕΜΠ Κωνσταντίνος Αραβώσης, Κάτοχος Έδρας Unesco Πράσινης Καινοτομίας και Κυκλικής Οικονομίας.

Το Τραπέζι άνοιξε τη μεγάλη συζήτηση για τις διαφορετικές μορφές ανακύκλωσης και τους τρόπους που οι επιχειρήσεις μπορούν να βαδίσουν προς την Κυκλική Οικονομία.

Ο Γιώργος Αμανάκης, Προϊστάμενος Ανακύκλωσης της Πλαστικά Κρήτης, περιέγραψε την επένδυση που έχει πραγματοποιήσει η εταιρεία στη μηχανική ανακύκλωση των προϊόντων που διαθέτει στην αγορά. «Συλλέγουμε από το χωράφι» εξήγησε ο ίδιος, μιλώντας για την ανάγκη και τις δυσκολίες συνεχούς ενημέρωσης των χρηστών, αλλά και την πρόκληση που αντιμετωπίζει η μηχανική ανακύκλωση να ξεπεράσει τα εμπόδια της επιμόλυνσης.

Ο Άρης Γκορόγιας, πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Χημικών Μηχανικών, Τεχνικός Σύμβουλος της Thermolysis, αναφέρθηκε στη χημική ανακύκλωση με πυρόλυση, κατά την οποία «μόρια ανακυκλώνονται ξανά και ξανά σε έναν αέναο κύκλο» και η οποία «αποτελεί μια νέα τεχνολογία που προσελκύει επενδύσεις – χαρακτηριστικά βρίσκονται σε εξέλιξη 44 επενδύσεις σήμερα στην Ευρώπη».

Ο Σταύρος Θεοδωρόπουλος, μέλος Δ.Σ. Συνδέσμου Βιομηχανιών και Επιχειρήσεων Ανακύκλωσης και Ενεργειακής Αξιοποίησης Αποβλήτων (ΣΕΠΑΝ), αφού αναρωτήθηκε: «Τι μπορεί να ανακυκλωθεί;» εξέφρασε τη θέση ότι υπάρχουν όρια, «αλλά διέξοδο μπορεί να αποτελέσει η ενεργειακή αξιοποίηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα στην Ευρώπη οι χώρες πρωταθλητές στην ανακύκλωση είναι και πρωταθλητές στην ενεργειακή αξιοποίηση».

Ο Γιώργος Ηλιόπουλος, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΕΔΣΑ) υπογράμμισε πόσο σημαντικό είναι να τηρείται η ιεραρχία της διαχείρισης αποβλήτων, ξεκινώντας από την πρόληψη και πηγαίνοντας στη διαλογή στην πηγή, την οποία χαρακτήρισε «μεγάλο ασθενή», εξηγώντας: «πλαίσιο υπάρχει, χρηματοδοτικά εργαλεία υπάρχουν, λείπουν η πολιτική βούληση, κίνητρα και αντικίνητρα σε δήμους, εποπτεία και έλεγχος συστημάτων». Στόχος είναι το ανακτημένο υλικό να επιστρέψει στη βιομηχανία, ανέφερε ο κ. Ηλιόπουλος εξηγώντας ότι η μηχανική ανακύκλωση δεν μπορεί να καλύψει το σύνολο των απαιτήσεων, συνεπώς πρέπει να σκεφτούμε τη διαχείριση πριν την ταφή. «Η ταφή είναι ζημιά» εξήγησε ο ίδιος.

Ο Γιάννος Μητσός, Συντονιστής Θέσεων και Περιεχομένου του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), έκλεισε αυτό το Στρογγυλό Τραπέζι με αναφορές στην πράσινη μετάβαση και τη σημασία της για τις επιχειρήσεις, για τις οποίες κεντρικά ερωτήματα είναι: το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των ιδίων και της εφοδιαστικής τους αλυσίδας, αλλά και το πώς οδηγεί τη θετική αλλαγή η Διοίκηση κάθε επιχείρησης. Για τον κ. Μητσό, «ο κίνδυνος της πράσινης μετάβασης είναι να μείνουν κάποιοι πίσω: άνθρωποι, χώρες, επιχειρήσεις. Είναι κάτι για το οποίο πρέπει να υπάρξει μέριμνα και δράση».

Το κλείσιμο του Plastainability2023 βρήκε τον ΣΒΠΕ να αποτιμά θετικά τη διοργάνωση, εκτιμώντας ότι τοποθετήθηκαν πολύ ενδιαφέρουσες προτάσεις και ιδέες και κυρίως ότι αποδεικνύεται πως «το Συνέδριο Plastainability ενώνει δυνάμεις για να αλλάξουμε τα πράγματα».

Στα συμπεράσματα καταγράφονται:
-Η συμφωνία για τα βασικά προβλήματα της ανακύκλωσης και τα προβλήματα στις υποδομές·
-Η ανάγκη συνεργασιών και ολιστικής προσέγγισης·
-Η αλλαγή αντίληψης για το πλαστικό ως υλικό που έχει αξία και όχι μόνο κόστος·
-Ο ΕΟΑΝ μπαίνει σε μια νέα εποχή και μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά ως άμεσος συνεργάτης της Πολιτείας·
-Χρειάζονται μεγάλης κλίμακας καμπάνιες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης και εδώ πρέπει η Πολιτεία να παίξει ρόλο για να μπούμε σε έναν άλλο δρόμο και να σταματήσουμε να είμαστε οι ουραγοί της Ευρώπης στην ανακύκλωση.