Στην εποχή του social distancing πάνω από 500 άτομα από διάφορες χώρες συνδέονται με... Θεσσαλονίκη -Τι συνέβη στο Nanotexhnology 2020

Για να μπορούν ο Αμερικανός πανεπιστημιακός ή ο Νοτιοκορεάτης ερευνητής να παρακολουθήσουν ζωντανά, αλλά και εικονικά, το επιστημονικό πολυγεγονός "Nanotexnology 2020", που πραγματοποιείται αυτές τις ημέρες στη Θεσσαλονίκη, οι διοργανωτές του χρειάστηκε να αναζητήσουν στην αγορά και να βρουν -ταυτόχρονα διαθέσιμες- περίπου 100 κάμερες υψηλής ανάλυσης, ένα διόλου εύκολο εγχείρημα. Χρειάστηκε επίσης να χρησιμοποιήσουν το βέλτιστο διαθέσιμο λογισμικό, το οποίο αναπτύχθηκε περαιτέρω, ώστε να μπορέσει να στηρίξει τον διπλό χαρακτήρα της διοργάνωσης -live και virtual. Επίσης, να σχεδιάσουν έξυπνα την τοποθέτηση των καμερών μέσα στον χώρο και να τις συνδέσουν με την πειραματική πλατφόρμα "alfaview", που έχουν δημιουργήσει Έλληνες επιστήμονες στη Γερμανία…

Κι όλα αυτά, ώστε στην εποχή του social distancing λόγω Covid-19, περισσότεροι από 500 άνθρωποι από διάφορες χώρες του πλανήτη να μπορούν να συνδεθούν ταυτόχρονα με τη Θεσσαλονίκη και να δουν live τι συμβαίνει και τι εκτίθεται στους χώρους του ιστορικού κτηρίου του ξενοδοχείου "Porto Palace", όπου πραγματοποιούνται ταυτόχρονα έξι διαφορετικά γεγονότα στο πλαίσιο της Nanotexhnology 2020: το 13ο διεθνές συνέδριο για τα εύκαμπτα οργανικά ηλεκτρονικά ISFOE (6-9 Ιουλίου), το 17ο διεθνές συνέδριο για τη νανοτεχνολογία και τις νανοεπιστήμες (7-10 Ιουλίου), η 10η διεθνής έκθεση νανοτεχνολογίας-νανοεπιστημών (6-10 Ιουλίου), το 3ο διεθνές συνέδριο για την τρισδιάστατη εκτύπωση και την τρισδιάστατη βιοεκτύπωση (8-9 Ιουλίου), το 14ο θερινό σχολείο για τις νανοεπιστήμες, τις νανοτεχνολογίες, τα οργανικά ηλεκτρονικά και τη νανοϊατρική (4-11 Ιουλίου) και το Επιχειρηματικό Φόρουμ (7-9 Ιουλίου).

Μια διαδικασία με τεχνικές δυσκολίες και "plan B"

"Σε μια εποχή κατά την οποία περίπου το 10% των παγκόσμιων ερευνητικών κεφαλαίων και της ανθρώπινης προσπάθειας έχουν μετακινηθεί στην έρευνα για την αντιμετώπιση του κορονοϊού και που το 100% των συνεδρίων και εκθέσεων που ήταν προγραμματισμένα για το διάστημα Μαρτίου-Απριλίου ακυρώθηκαν λόγω της πανδημίας, χρειάστηκε να σκεφτούμε πολύ τι θα κάνουμε με τη Nanotexnology. Ο νέος κορονοϊός άλλαξε στη ζωή μας πράγματα, που δεν μπορούσαμε καν να τα φανταστούμε τον Δεκέμβριο του 2019. Ετσι, χρειάστηκε να σκεφτούμε αν η διοργάνωση θα πραγματοποιηθεί γενικά, αν θα γίνει εικονικά κτλ. Γύρω στα μέσα του Απριλίου αποφασίσαμε να την κάνουμε live (ζωντανά) και virtual (εικονικά). Είναι το πρώτο live και virtual πολυγεγονός στον κόσμο και για τη διοργάνωσή του χρειάστηκε να αγγίξουμε τεχνολογικά τα όριά μας" σημειώνει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο διευθυντής του Εργαστηρίου Νανοτεχνολογίας του ΑΠΘ, Στέργιος Λογοθετίδης, καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ.

Εξηγεί πως για να συνδεθούν οι εκατοντάδες ομιλητές -από το προηγούμενο και μέχρι το επόμενο Σάββατο είναι προγραμματισμένες 400 παρουσιάσεις- και οι εκατοντάδες εγγεγραμμένοι επισκέπτες, χρειάστηκε να ξεπεραστούν πολλά τεχνικά προβλήματα, αλλά να καταρτιστεί και "σχέδιο Β", για την περίπτωση που κάτι δεν θα πήγαινε καλά -π.χ., λόγω υπερφόρτωσης του δικτύου- όπως και έγινε: οι καταιγίδες που ξέσπασαν χτες στη Βόρεια Ελλάδα είχαν ως αποτέλεσμα να "πέσει" για 15 λεπτά η σύνδεση με το πολύ γρήγορο Ιντερνετ, σε μια στιγμή που μεταδίδονταν live και virtual οι εργασίες δύο εκ των διεθνών συνεδρίων του Nanotexnology 2020, καθώς και τα αποτελέσματα ερευνητικών προγραμμάτων νανοτεχνολογίας, με περίπου 40 ερευνητές από 10 χώρες να παρακολουθούν τη συνεδρία. Χρειάστηκε, όπως λέει ο κ.Λογοθετίδης, να χρησιμοποιηθούν τα εφεδρικά δίκτυα, που είχαν προβλεφθεί σε περίπτωση προβλήματος.

Χάρη σε όλη αυτή την κινητοποίηση, ένας καθηγητής στο Σικάγο μπορεί να δει live τι συμβαίνει ανά πάσα στιγμή στους χώρους της Nanotexnology και λίγο αργότερα να κάνει ο ίδιος την ομιλία του και να δεχθεί ερωτήσεις όχι εκ του σύνεγγυς, αλλά από την πατρίδα του, όπως συνέβη σήμερα στην περίπτωση του Τόμας Γουέμπστερ, καθηγητή του αμερικανικού Northwestern University, που μίλησε ως κεντρικός ομιλητής πάνω στα θέματα του κορονοϊού στο ευάριθμο κοινό μίας εκ των αιθουσών, αλλά ταυτόχρονα στο ευρύτερο κοινό όσων παρακολουθούσαν ψηφιακά, από τις οθόνες τους.

Τι παρουσιάζεται στην Expo

Τι μπορούν όμως να δουν οι επισκέπτες (με φυσική ή εικονική παρουσία) της Nanotexnology 2020; Κατά τον κ.Λογοθετίδη, η φετινή EXPO (10η διεθνής έκθεση νανοτεχνολογίας-νανοεπιστημών), που θα διαρκέσει ώς τις 10 Ιουλίου, είναι μεγαλύτερη από ποτέ σε εκθέματα και προϊόντα νανοτεχνολογίας: μεταξύ άλλων, παρουσιάζονται σε αυτή εύκαμπτα φωτοβολταϊκά, τα οποία τοποθετημένα στην οροφή ενός πρότυπου ηλεκτρικού αυτοκινήτου, μπορούν να παρέχουν δωρεάν ενέργεια για την ψύξη της καμπίνας των επιβατών όσο αυτό σταθμεύει.

Επίσης, μια έξυπνη στάση λεωφορείου, που συλλέγει ενέργεια από τον ήλιο κι ούσα εξοπλισμένη με θύρες USB, επιτρέπει στους επιβάτες να φορτίζουν τα κινητά τους όσο περιμένουν, ενεργειακοί υαλοπίνακες (εκτυπωμένα φωτοβολταϊκά σε τζάμια, π.χ., κτηρίων, που προσφέρουν ενέργεια αλλά και σκίαση), καθώς και προϊόντα με στόχο την αντιμετώπιση του νέου κορονοϊού, όπως προστατευτικές μάσκες κι ασπίδες με νανοφίλτρα, αντισηπτικά τζελ και σπρέι με νανοσωματίδια, αλλά και προϊόντα καλλυντικών βασισμένα στην νανοτεχνολογία κ.ά.

Επίσης, στο πλαίσιο της Nanotexnology 2020 θα πραγματοποιηθεί ειδικό ψηφιακό συνέδριο για τη νανοϊατρική (Nanomedicine), στο οποίο ειδικοί επιστήμονες από όλο τον κόσμο θα αναλύσουν τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα γύρω από την πανδημία.

Περί ερευνητικής δραστηριότητας και ευρεσιτεχνιών

"Γεγονότα όπως το Nanotexnology πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικά, καθώς σε μια περίοδο που η πανδημία απέδειξε ότι η ελληνική οικονομία δεν μπορεί να βασίζεται μονοδιάστατα στον τουρισμό, είναι αναγκαία η ανάδειξη του ελληνικού ανθρώπινου κεφαλαίου και των δραστηριοτήτων από τις οποίες μπορούν να προέλθουν νέα προϊόντα και καινοτομικές λύσεις, και βεβαίως έσοδα για την ελληνική οικονομία" σημειώνει ο καθηγητής, ενώ ερωτηθείς αν στη διάρκεια της πανδημίας υπήρξε άνθιση της ελληνικής ερευνητικής δραστηριότητας και της κατοχύρωσης σχετικών ευρεσιτεχνιών, απαντά: "δυστυχώς και σε αυτή την κρίση συνέβη ό,τι συνήθως συμβαίνει στην Ελλάδα. Δηλαδή, υπήρξε ερευνητική δραστηριότητα, αλλά μεμονωμένα, ανελήφθησαν πρωτοβουλίες κυρίως ατομικές, από μικρές εταιρείες και οργανισμούς, από μικρές πλατφόρμες, αλλά δεν έγινε κάτι συντονισμένα ώστε να αξιοποιηθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα".

Υπενθυμίζεται πως όπως πρόσφατα δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, στο διάστημα Ιανουαρίου- αρχών Μαρτίου 2020, με την πανδημία σε εξέλιξη, υποβλήθηκαν παγκοσμίως 477 αιτήσεις κατοχύρωσης ευρεσιτεχνίας για προϊόντα νανοτεχνολογίας και βιοτεχνολογίας, που σχετίζονται με την αντιμετώπιση κορονοϊών, έναντι 469 στο σύνολο του 2019 και μόλις 13 το 2003. Οι κορονοϊοί άρχισαν να τραβούν το ενδιαφέρον της ανθρωπότητας μετά το χτύπημα του SARS, αρχικά στην Ασία, το 2002-2004. Εκτοτε, οι ευρεσιτεχνίες για την αντιμετώπιση κορονοϊών διέγραψαν ανοδική -αλλά σχετικά σταθερή- πορεία στα χρόνια που ακολούθησαν, πριν αρχίσουν να διαγράφουν ξανά έντονα αυξητική τροχιά το 2017-2019. Με αυτόν τον ρυθμό, παρατηρεί, παρότι μόλις το 5,2% των συνολικών αιτήσεων (9.217) που κατατέθηκαν σε 24 διαφορετικά γραφεία ευρεσιτεχνιών ανά την υφήλιο μέχρι σήμερα, αφορά τη νανοτεχνολογία, ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να είναι εκθετικός τους επόμενους μήνες και χρόνια.

Η συνολική αγορά της νανοτεχνολογίας σήμερα παγκοσμίως αποτιμάται ως μέγεθος γύρω στα 5 τρισεκατομμύρια ευρώ. Στο συνολικό αυτό μέγεθος, η νανοϊατρική αντιστοιχεί, με βάση στοιχεία του τέλους του 2019, στα 600-700 δισ. ευρώ. Το μέγεθος αυτό αναμένεται να αυξηθεί αισθητά στα επόμενα χρόνια, έπειτα και από τις ανάγκες που ανέδειξε η πανδημία, αλλά και μετά τα κονδύλια που έχουν ήδη "πέσει" στην αγορά για την ανάπτυξη λύσεων νανοτεχνολογίας._