Χατζηδάκης: Με το περιβαλλοντικό ν/σ η Ελλάδα θα γίνει σημείο αναφοράς στην προσέλκυση επενδύσεων

«Tο Δημόσιο θα λέει είτε ναι, είτε όχι στην έκδοση μιας άδειας με βάση την ευρωπαϊκή και την ελληνική νομοθεσία. Δεν θα μπορεί όμως στο εξής να τρενάρει τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις, περιμένοντας ανάπτυξη στην χώρα από τον αέρα τον κοπανιστό!». Αυτό επισημαίνει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης, σε συνέντευξή του προς το ΑΠΕ-ΜΠΕ, με αφορμή το νομοσχέδιο για τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις που κατατέθηκε χθες στη Βουλή.

Ο κ. Χατζηδάκης τονίζει ότι το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας τόσο με το περιβαλλοντικό όσο και με το χωροταξικό νομοσχέδιο που ακολουθεί θα βάλει γερά θεμέλια για να γίνει η Ελλάδα σημείο αναφοράς στην προσέλκυση επενδύσεων που τις χρειαζεται η χώρα περισσότερο παρά ποτέ. Απαντώντας σε επικρίσεις για τη χρονική στιγμή κατάθεσης του νομοσχεδίου, υπενθυμίζει ότι ο διάλογος για αυτό «ξεκίνησε ουσιαστικά τον περασμένο Οκτώβριο, τόσο με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις (με τις οποίες έχουμε καθιερώσει τακτικές συναντήσεις κάθε δίμηνο για πρώτη φορά στα χρονικά του υπουργείου), όσο και με φορείς, των οποίων πολλές από τις παρατηρήσεις ελήφθησαν σοβαρά υπόψη».

Ο υπουργός σημειώνει εξάλλου ότι η Ευρώπη μένει προσηλωμένη στην πράσινη ατζέντα, ενώ για τη χώρα μας και τη ΔΕΗ τονίζει πως «η πτώση της λιγνιτικής παραγωγής κατά 30% και οι ζημίες 375 εκατ. ευρώ που "έγραψε" η ΔΕΗ από τις λιγνιτικές της μονάδες το 2019 (που ήρθαν να προστεθούν στις ζημίες 335 εκατ. ευρώ του 2018) υπενθυμίζουν και τους οικονομικούς λόγους για τους οποίους επιβάλλεται να προχωρήσει γρήγορα η απολιγνιτοποίηση».

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστή Χατζηδάκη, στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και στους δημοσιογράφους Κώστα Βουτσαδάκη και Ηλία Παλιαλέξη

Το περιβαλλοντικό νομοσχέδιο είναι μια τομή στην περιβαλλοντική νομοθεσία της Ελλάδας. Εντάσσεται στο πλαίσιο της ευρύτερης περιβαλλοντικής μας πολιτικής για την απολιγνιτοποίηση, την απόσυρση των πλαστικών μιας χρήσης, την ενεργειακή εξοικονόμηση, την ηλεκτροκίνηση, την ανακύκλωση και τη στήριξη της κυκλικής οικονομίας. Περιλαμβάνει, δε, μια σειρά ρυθμίσεων πραγματικής και όχι στα λόγια προστασίας του περιβάλλοντος της χώρας, παράλληλα με ρυθμίσεις που επιχειρούν να καταστήσουν την Ελλάδα σημείο αναφοράς για πράσινες επενδύσεις. Στο νομοσχέδιο υπάρχουν μεταξύ άλλων 6 σημαντικές παρεμβάσεις: Πρώτον, η ριζική απλοποίηση των περιβαλλοντικών αδειών έτσι ώστε αυτές να μην απαιτούν πλέον 6-8 χρόνια για να εκδοθούν, αλλά μόλις 100-150 ημέρες. Δεύτερον, η μεγάλη επιτάχυνση στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τρίτον, ένα σύγχρονο πλαίσιο με την έγκριση του Συμβουλίου της Επικρατείας για τις περιοχές Natura (όπου σήμερα υπάρχει αυθαιρεσία, ανεξέλεγκτες καταστάσεις και ad hoc ρυθμίσεις). Τέταρτον, παρεμβάσεις, με σεβασμό στο Σύνταγμα και την κοινή λογική, ούτως ώστε να αρθεί η προχειρότητα στην εκπόνηση των δασικών χαρτών και να μπει τέλος στην ομηρία εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών. Πέμπτον, δεν θα εκδίδεται οικοδομική άδεια, εάν δεν έχει προβλεφθεί η αποκομιδή των μπάζων σε συνεργασία με τα εξουσιοδοτημένα για αυτό συστήματα. Έκτον, η επιβολή ενιαίου περιβαλλοντικού τέλους ανεξαρτήτως πάχους της πλαστικής σακούλας, που βάζει τέρμα στα παιχνίδια με τις πλαστικές σακούλες. Προστατεύουμε το περιβάλλον. Μένουμε όμως σταθερά μακριά από ιδεοληψίες. Διότι πιστεύουμε πράγματι στη βιώσιμη ανάπτυξη!

Τις ρυθμίσεις που φέρνουμε δεν τις κατεβάσαμε από το κεφάλι μας. Βασίζονται στο παράδειγμα των προηγμένων ευρωπαϊκών χωρών οι οποίες, ομολογουμένως, έχουν τις αυστηρότερες προδιαγραφές προστασίας του περιβάλλοντος παγκοσμίως. Όσοι λένε ότι με αυτές τις διατάξεις καταστρέφουμε το περιβάλλον -λες κι εμείς δεν θέλουμε να αφήσουμε ένα καλύτερο περιβάλλον για τα παιδιά μας- θα πρέπει να πουν το ίδιο και για τις χώρες τις οποίες μιμούμαστε με αυτό το νομοσχέδιο! Τους θυμίζω όμως ότι αυτές τις χώρες κοιτάμε συνήθως ως παραδείγματα υψηλών στάνταρντς στο περιβάλλον. Σε όσους ρωτούν "Γιατί τώρα και χωρίς διαβούλευση;" τους απαντώ: Ξεχνούν ή ηθελημένα αγνοούν ότι ο διάλογος για αυτό το νομοσχέδιο ξεκίνησε ουσιαστικά τον περασμένο Οκτώβριο, τόσο με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις (με τις οποίες έχουμε καθιερώσει τακτικές συναντήσεις κάθε δίμηνο για πρώτη φορά στα χρονικά του υπουργείου), όσο και με φορείς, των οποίων πολλές από τις παρατηρήσεις ελήφθησαν σοβαρά υπόψη. Επίσης, ξεχνούν όσοι τα λένε αυτά ότι η Ελλάδα χρειάζεται μία δυναμική επανεκκίνηση της οικονομίας της και ο εκσυγχρονισμός της περιβαλλοντικής νομοθεσίας είναι μια αναγκαία προϋπόθεση. Είναι μάταια λοιπόν η προσπάθεια όσων για δογματικούς ή άλλους λόγους θέλουν να κρατήσουν τη χώρα κολλημένη στο χθες, μια θλιβερή εξαίρεση μέσα στην ΕΕ. Προχωρούμε μπροστά με βάση τις καλές ευρωπαϊκές πρακτικές. Με στόχο η Ελλάδα να γίνει ένα διεθνές πρότυπο πράσινης ανάπτυξης.

Διότι αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα συστηματικά και στην πηγή του. Τι κάνουμε: Περιορίζουμε τις προθεσμίες και τα στάδια της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Προβλέπουμε ότι με την άπρακτη παρέλευση των προθεσμιών δεν θα κωλύεται η συνέχιση της διαδικασίας. Εισάγουμε μια ρύθμιση με βάση την οποία αν δεν απαντούν ειδικά οι αρχαιολογικές και οι δασικές υπηρεσίες θα υποχρεούνται να δίνουν την απάντηση τους στο Κεντρικό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΚΕΣΠΑ) μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα (δεν μπορεί οι επενδυτές να είναι όμηροι!). Επεκτείνουμε την ισχύ της άδειας από 10 σε 15 έτη. Διευκολύνουμε την ανανέωση και την τροποποίηση των υπαρχουσών αδειών, μειώνοντας με αυτό τον τρόπο τον φόρτο εργασίας των υπηρεσιών. Εισάγουμε στη διαδικασία τους πιστοποιημένους ιδιώτες αξιολογητές. Για τους επικριτές των οποίων να σημειώσω ότι είναι μια διοικητική πρακτική που προβλέπεται σε σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία και εφαρμόζεται ήδη στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Θα πιστοποιούνται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και η επιλογή τους θα γίνεται μέσω κλήρωσης. Και τέλος προβλέπουμε τη μελλοντική δυνατότητα έκδοσης ενιαίας άδειας σε κυβερνητικό επίπεδο με ενσωματωμένους περιβαλλοντικούς όρους (σε ένα λεγόμενο one-stop-shop) μόλις υπάρξει η κατάλληλη τεχνική υποδομή. Εν ολίγοις, με 6 επιμέρους παρεμβάσεις στις αδειοδοτήσεις εναρμονίζουμε τη διαδικασία αδειοδότησης με όσα επικρατούν στην υπόλοιπη ΕΕ, ούτως ώστε να επιτελεί το σκοπό της: την αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος, χωρίς να γίνεται εμπόδιο στην ανάπτυξη. Η υπερνομοθέτηση και οι καθυστερήσεις των περασμένων ετών στις αδειοδοτήσεις και τις επενδύσεις πληρώθηκαν πανάκριβα από την οικονομία και από τους νέους ανθρώπους που αναγκάστηκαν να φύγουν στο εξωτερικό. Αλλά επαναλαμβάνω: Δεν πάμε στο άλλο άκρο. Ακολουθούμε τον ευρωπαϊκό δρόμο!

Ακούστε: Ή θα έχουμε ένα σοβαρό κράτος ή δεν θα έχουμε. Δεν είναι δυνατόν η Δημόσια Διοίκηση να αδιαφορεί για την επενδυτική διαδικασία στη χώρα, τη μόνη διαδικασία που μπορεί να δημιουργήσει δουλειές και ανάπτυξη στον τόπο. Αν είναι αντίθετη η Διοίκηση σε μια αδειοδότηση ας το πει! Θέτουμε επομένως κατά αυτό τον τρόπο τις συγκεκριμένες προθεσμίες έτσι ώστε η παρέλευση των οποίων να μην παρεμποδίζει τη διαδικασία. Αλλά σε καμιά περίπτωση προφανώς αυτό δεν σημαίνει ότι θα δίνεται άδεια χωρίς κάποια συγκεκριμένη διαδικασία! Τελικός ελεγκτής σε αυτές τις περιπτώσεις θα είναι το Κεντρικό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης στο οποίο συμμετέχουν εκπρόσωποι μιας σειράς υπουργείων. Με άλλα λόγια το Δημόσιο θα λέει είτε ναι είτε όχι στην έκδοση μιας άδειας με βάση την ευρωπαϊκή και την ελληνική νομοθεσία. Δεν θα μπορεί όμως στο εξής να τρενάρει τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις περιμένοντας ανάπτυξη στην χώρα από τον αέρα τον κοπανιστό!

Σε σχέση με τις περιοχές Natura, οι οποίες αποτελούν το 30% της χώρας, πάμε να εφαρμόσουμε αυτό που γίνεται στην υπόλοιπη Ευρώπη: Καθορίζουμε δηλαδή ένα πλαίσιο δραστηριοτήτων που θα προσδιοριστεί τελικά με Προεδρικά Διατάγματα. Θα προσδιοριστεί δηλαδή από το Συμβούλιο της Επικρατείας, την περιβαλλοντική ευαισθησία του οποίου δεν αμφισβητεί πιστεύω κανείς στη χώρα. Το κάνουμε αυτό για να μην υπάρχουν ad hoc και αυθαίρετες ρυθμίσεις προσαρμοσμένες στον κάθε επενδυτή, στον κάθε μελετητή και γραφειοκράτη. Οι δραστηριότητες οι οποίες θα προβλέπονται θα είναι γενικά ήπιες, πχ. οικοτουρισμός, πολιτιστικές δραστηριότητες κλπ., θα προσιδιάζουν στον χαρακτήρα των περιοχών Natura και σε κάθε περίπτωση θα σέβονται το περιβάλλον. Με αυτή τη ρύθμιση βάζουμε ουσιαστικά περισσότερες δικλείδες ασφαλείας ακόμη και αυτές που σε ευρωπαϊκό επίπεδο είμαστε δεσμευμένοι να ακολουθήσουμε! Να το πω απλά: Αν θέλαμε να απειλήσουμε τις προστατευόμενες περιοχές, τότε θα μπορούσαμε πολύ απλά να μην προβλέψουμε τις περιβαλλοντικές μελέτες, ούτε τα διαχειριστικά σχέδια, ούτε να εμπλέξουμε το ΣτΕ! Δεν πάμε όμως να κάνουμε αυτό. Αυτοί λοιπόν που φοβούνται για εξορύξεις κλπ. να ξέρουν ότι τίποτα δεν θα επιτραπεί χωρίς έγκριση του ΣτΕ! Εγώ δεν αμφισβητώ την περιβαλλοντική ευαισθησία κανενός. Ορισμένοι ωστόσο εμμένουν εισαγγελικά να αμφισβητούν τις ευαισθησίες τις δικές μας και τις ευαισθησίες ενός πρωθυπουργού, που όλη η Ευρώπη αναγνωρίζει ότι είναι ένας «πράσινος» πρωθυπουργός. Ανάμεσα δε σ'αυτούς είναι και ο ΣΥΡΙΖΑ επί των ημερών του οποίου κατ' επανάληψη καταδικαστήκαμε από το Δικαστήριο της ΕΕ για παραβίαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας!

Μιλούν για τις λεγόμενες οικιστικές πυκνώσεις: Μα αυτό που πάμε να κάνουμε είναι να διορθώσουμε το νόμο του ΣΥΡΙΖΑ που κρίθηκε αντισυνταγματικός από το ΣτΕ τον περασμένο Νοέμβριο. Η ρύθμισή μας για τις λεγόμενες οικιστικές πυκνώσεις λαμβάνει υπόψη της την απόφαση του ΣτΕ και τελικά παραπέμπει για τις επιμέρους παραμέτρους σε νέο Προεδρικό Διάταγμα το οποίο θα εγκριθεί από το ίδιο το ΣτΕ. Πολλή χολή χωρίς κανένα λόγο! Από την άλλη πλευρά αντιμετωπίζουμε την πρόχειρη εκπόνηση των δασικών χαρτών που οδήγησε σε 170.000 αντιρρήσεις στη μισή Ελλάδα όπου μέχρι τώρα έχουν εκπονηθεί δασικοί χάρτες. Το νομοσχέδιο αποσαφηνίζει, ότι δεν θεωρούνται δασικές εκτάσεις, γαίες τις οποίες το ίδιο το κράτος επισήμως έχει θεωρήσει μη δασικές. Τερματίζονται έτσι οι αλληλοσυγκρουόμενες τοποθετήσεις της δημόσιας διοίκησης, αλλά και επιταχύνεται η εκπόνηση των δασικών χαρτών, χωρίς τα εμπόδια που είχαν τεθεί από ίδιο το δημόσιο, αλλά και χωρίς ταλαιπωρία για τους πολίτες. Δεν μπορούμε να δεχτούμε ότι το Δημόσιο, ενώ έχει δώσει για παράδειγμα στο παρελθόν εκτάσεις για γεωργική εκμετάλλευση σε πρόσφυγες ή άλλες κατηγορίες με αναδασμούς (όπως έγινε επί Ελευθέριου Βενιζέλου και Κωνσταντίνου Καραμανλή), να έρχεται σήμερα, μετά από πενήντα και εκατό χρόνια και λέει ότι αυτά δεν είναι χωράφια, αλλά δάσος! Όλα αυτά λοιπόν τα ρυθμίζουμε με σεβασμό στο Σύνταγμα και στην κοινή λογική.

Οι ρυθμίσεις για την απλούστευση και επιτάχυνση της αδειοδότησης των ΑΠΕ είναι ένα μεγάλο βήμα για την προώθηση των καθαρών μορφών ενέργειας και των επενδύσεων που συνδέονται με αυτές. Στόχος μας είναι να περιορίσουμε τον χρόνο που απαιτείται για όλα τα στάδια της διαδικασίας στα 2 χρόνια, από 7 -κατά μέσο όρο- που είναι σήμερα, ενώ για πολύπλοκα έργα μπορεί να ξεπεράσει και τη δεκαετία, όπως μας έδειξε η εμπειρία του μεγάλου αιολικού έργου του Καφηρέα που εγκαινιάσαμε το φθινόπωρο. Τώρα παρεμβαίνουμε στο πρώτο στάδιο της διαδικασίας, αντικαθιστώντας την 'Αδεια Παραγωγής -για την οποία μέχρι τώρα απαιτούνταν 1,5-2 χρόνια- με μια Βεβαίωση Παραγωγού που θα προκύπτει από μια πολύ γρηγορότερη, απλούστερη και σε μεγάλο βαθμό αυτοματοποιημένη διαδικασία. Οι ΑΠΕ θα αποτελέσουν ουσιώδες συστατικό του ενεργειακού μείγματος της χώρας, όχι μόνο τα επόμενα χρόνια αλλά και τους επόμενους μήνες, παρά τις επιπτώσεις του κορωνοϊού. Για αυτό η γρηγορότερη και πιο διαφανής αδειοδότηση ενισχύει την εξωστρέφεια του κλάδου και την ελκυστικότητά του για τους επενδυτές. Το ισχυρό ενδιαφέρον που κατεγράφη στη δημοπρασία της ΡΑΕ για μεγάλα αιολικά και φωτοβολταϊκά στις αρχές του μήνα -εν μέσω της πανδημίας- αποτελεί ένα αισιόδοξο «σήμα» για την μετά κορωνοϊό εποχή, το ίδιο και η πτώση των τιμών που επιβεβαιώνει ότι η πράσινη ενέργεια δεν ωφελεί μόνο το περιβάλλον, αλλά και την τσέπη των καταναλωτών! Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στο σχέδιο επανεκκίνησης της ευρωπαϊκής οικονομίας μετά την πανδημία, όπως τονίζεται και στη διακήρυξη που υπέγραψα πρόσφατα μαζί με τους ομολόγους μου από 16 χώρες της ΕΕ. Εν πάση περιπτώσει, στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας τόσο με το περιβαλλοντικό όσο και με το χωροταξικό νομοσχέδιο που ακολουθεί θα βάλουμε γερά θεμέλια για να γίνει η Ελλάδα σημείο αναφοράς στην προσέλκυση επενδύσεων που τις χρειαζόμαστε περισσότερο παρά ποτέ.

Δεν μπορούμε να προεξοφλήσουμε την πορεία των τιμών των καυσίμων και τα προθεσμιακά συμβόλαια υποδεικνύουν ότι η εντυπωσιακή πτώση του τελευταίου διαστήματος θα είναι μάλλον ένα βραχυχρόνιο φαινόμενο. Η Ευρώπη έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι η συγκυριακή μείωση των τιμών των ορυκτών καυσίμων δεν θα αποτελέσει άλλοθι για να επιβραδυνθεί η πορεία της μετάβασης προς μια οικονομία μηδενικών ρύπων. Το ότι στις 17 Απριλίου η Αυστρία έκλεισε την τελευταία μονάδα άνθρακα και έγινε έτσι η δεύτερη χώρα της ΕΕ που απανθρακοποιείται πλήρως μετά το Βέλγιο, στέλνει μήνυμα ότι η Ευρώπη μένει προσηλωμένη στην πράσινη ατζέντα. Η Ελλάδα όχι απλώς δεν αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα, αλλά είναι και μια από τις φιλόδοξες χώρες της ΕΕ όσον αφορά στην εφαρμογή της ατζέντας αυτής. Απτή απόδειξη είναι το νομοσχέδιό μας!

Όπως προανέφερα, το Green Deal της ΕΕ θα πρωταγωνιστήσει στην αναπτυξιακή προσπάθεια στη μετα-κορωνοϊό περίοδο και η απολιγνιτοποίηση έχει κεντρικό ρόλο στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα που είναι ο οδικός μας χάρτης για την επίτευξη των στόχων του Green Deal. Η πτώση της λιγνιτικής παραγωγής κατά 30% και οι ζημίες 375 εκατ. ευρώ που «έγραψε» η ΔΕΗ από τις λιγνιτικές της μονάδες το 2019 (που ήρθαν να προστεθούν στις ζημίες 335 εκατ. ευρώ του 2018) υπενθυμίζουν και τους οικονομικούς λόγους για τους οποίους επιβάλλεται να προχωρήσει γρήγορα η απολιγνιτοποίηση. Οι λιγνιτικές περιοχές -και ιδίως η Δυτική Μακεδονία- έχουν πληγεί πολύ και από τον κορωνοϊό και το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης προσφέρει μια εξαιρετική «πλατφόρμα» για να αξιοποιηθούν οι πόροι και οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης στα πλαίσια της εξόδου από την σημερινή δύσκολη συγκυρία. Η Συντονιστική Επιτροπή υπό τον Κωστή Μουσουρούλη έχει σηκώσει τα μανίκια και σε συνεργασία με τις Περιφέρειες και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς προχωρά με γρήγορα βήματα, αρχής γενομένης από το Μεταβατικό Πρόγραμμα της περιόδου 2020-2021 που θα χρηματοδοτηθεί από εθνικούς πόρους που ήδη υπάρχουν και από το τρέχον ΕΣΠΑ 2014-2020. Θα ακολουθήσει το MasterPlan της μεταλιγνιτικής εποχής που θα έχει ως βάση χρηματοδότησης τους πόρους του Ευρωπαϊκού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης και του νέου ΕΣΠΑ για την περίοδο 2021-2027.