Alpha Bank: Οι τάσεις στην αγορά εργασίας πριν και μετά την κρίση
Με βάση τα εποχικά προσαρμοσμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τον Αύγουστο του 2019 ο αριθμός των απασχολουμένων αυξήθηκε κατά 1,8%, σε ετήσια βάση, (+70 χιλ. άτομα), με αποτέλεσμα το ποσοστό ανεργίας να υποχωρήσει στο 16,7% από 18,9% τον Αύγουστο του 2018, επιτυγχάνοντας την καλύτερη επίδοση που έχει σημειωθεί από τον Απρίλιο του 2011, σημειώνει η Alpha Bank στο εβδομαδιαίο δελτίο της.
Όπως επισημαίνει, σωρευτικά το ποσοστό ανεργίας έχει μειωθεί κατά 11,1 ποσοστιαίες μονάδες από το ιστορικά υψηλό επίπεδο του Σεπτεμβρίου του 2013. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στη σταδιακή ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας, η οποία στηρίζει τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (European Economic Forecast, Autumn 2019) ο ρυθμός της αύξησης της απασχόλησης αναμένεται να παραμείνει σε επίπεδο άνω του 2% μέχρι και το 2020 και το ποσοστό ανεργίας να διαμορφωθεί σε 17,3% το 2019 και 15,4% το 2020.
H Alpha Bank εξετάζει τα στοιχεία σε χρονικές περιόδους: από την εισαγωγή του ευρώ στην Ελλάδα έως την έναρξη της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης (2002-2008) και κατά τη φάση της ανάκαμψης στην Ευρωζώνη, δηλαδή από το 2014 έως σήμερα.
Το μερίδιο της Ελλάδας στην αύξηση της απασχόλησης της Ευρωζώνης και στις δύο περιόδους κυμαίνεται από 3% (+322 χιλ. άτομα στη φάση ανάκαμψης) έως 4% (+433 χιλ. άτομα περίοδος προ κρίσης). Αντίθετα, η Γερμανία στη φάση της ανάκαμψης αντιπροσωπεύει ένα σημαντικά μεγαλύτερο μερίδιο στην αύξηση της απασχόλησης της ΖτΕ (2,5 εκατ. ή 24,5%) απ’ ό,τι την περίοδο 2002-2008 (1 εκατ. ή 10,2%), ενώ τα μερίδια των άλλων χωρών -με εξαίρεση την Πορτογαλία- έχουν μειωθεί.
Σύμφωνα με σχετική ανάλυση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που εξέτασε χρονικές περιόδους πριν και μετά την οικονομική κρίση (“Compositional changes behind the growth in euro area employment during the recovery, ECB Economic Bulletin Issue 8/2018”), αυτό αντανακλά σε μεγάλο βαθμό τους διαφορετικούς ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης σε αυτές τις χώρες κατά τη διάρκεια των δύο περιόδων. Επιπλέον θα πρέπει να επισημανθεί ότι, η Ισπανία πέντε περίπου χρόνια πριν την οικονομική κρίση ήταν η κύρια χώρα προορισμού για τους μετανάστες εντός και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ κατά τη διάρκεια της ανάκαμψης η Γερμανία σημείωσε τη μεγαλύτερη εισροή μεταναστών. Η Πορτογαλία επίσης, έχει αυξήσει αισθητά τη συμβολή της στην αύξηση της απασχόλησης της ΖτΕ από το 2014 μέχρι και σήμερα.
Στην πρόσφατη περίοδο ανάκαμψης της απασχόλησης στην Ελλάδα, η σύνθεση των δημιουργούμενων νέων θέσεων εργασίας είναι αρκετά διαφορετική σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο ανόδου της.
Πρώτον, ο κλάδος των υπηρεσιών, συνέβαλε σημαντικά στην αύξηση της απασχόλησης και στις δύο περιόδους στην Ελλάδα, με υψηλότερο μερίδιο κατά τη διάρκεια της πρόσφατης ανάκαμψης.
Δεύτερον, παρά το γεγονός ότι η αναλογία πτυχιούχων στο συνολικό πληθυσμό έχει αυξηθεί, το μερίδιό τους στην αύξηση της απασχόλησης είναι μειωμένο σε σύγκριση με την περίοδο πριν την κρίση, λόγω του φαινομένου του “brain drain”.
Τρίτον, η ηλικιακή ομάδα 25-54 ετών εξακολουθεί να κατέχει το μεγαλύτερο μερίδιο στη συνολική αύξηση της απασχόλησης, το ποσοστό αυτό όμως έχει μειωθεί σε σύγκριση με το διάστημα 2002-2008. Αυτό οφείλεται συνδυαστικά στην παραμονή των μεγαλύτερων σε ηλικία απασχολούμενων στην αγορά εργασίας λόγω δημογραφικών αλλαγών, συνταξιοδοτικών μεταρρυθμίσεων και υψηλής ανεργίας των νέων. Τέλος, στη δεκαετία του 2000, το μερίδιο των αλλοδαπών στην αύξηση της απασχόλησης ήταν μεγαλύτερο απ’ ότι είναι στην πρόσφατη φάση ανάκαμψης, παρά την ένταση των προσφυγικών/μεταναστευτικών ροών.
Η συμβολή της μεταποίησης στην αύξηση της απασχόλησης, κατά τη φάση της ανάκαμψης, έχει αυξηθεί τόσο στην Ευρωζώνη, όσο και στην Ελλάδα. Αντίθετα, η συμβολή του κλάδου των κατασκευών ήταν μικρότερη στο διάστημα 2014-2019, από ό,τι πριν την οικονομική κρίση. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα από το 2014 έως σήμερα, μόλις το 2,1% της αύξησης της απασχόλησης προέρχεται από τον κατασκευαστικό κλάδο, ενώ μέχρι το 2008 το ποσοστό αυτό ανερχόταν σε 18%.
Οι υπηρεσίες, δηλαδή το εμπόριο, ο τουρισμός, οι επικοινωνίες, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες κ.λπ., συνέβαλαν σημαντικά στην αύξηση της απασχόλησης και στις δύο περιόδους στην Ελλάδα, με υψηλότερο μερίδιο κατά τη διάρκεια της πρόσφατης ανάκαμψης (65,5% έναντι 54,3%). Αντίστοιχα, στην Ευρωζώνη η συμβολή των υπηρεσιών μειώθηκε από 73% σε 61%. Τέλος, η συμβολή του δημόσιου τομέα έχει υποχωρήσει τα τελευταία πέντε χρόνια κυρίως στην Ελλάδα και οριακά Ευρωζώνη. Αν και στην Ελλάδα η μείωση αυτή είναι μεγαλύτερη, η αύξηση της απασχόλησης στον δημόσιο τομέα εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει περίπου το ένα τρίτο της σωρευτικής αύξησης της απασχόλησης.