«Ναέρας»: Το νέο υβριδικό ενεργειακό έργο στην Ικαρία

Ένα πρωτοποριακό ενεργειακό έργο σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο με το όνομα «Ναέρας», που ακολουθεί τον δρόμο της φύσης, τον κύκλο του Νερού και του Αέρα, εγκαινιάστηκε χθες στην Ικαρία.

Ο Ναέρας είναι ένα από τα δύο υβριδικά ενεργειακά έργα στην Ευρώπη, που συνδυάζει την αιολική και την υδραυλική ενέργεια. Η ιδέα υλοποίησής του ανήκει στην Αναπτυξιακή Εταιρεία του πρώην Δήμου Ραχών Ικαρίας και στη Διεύθυνση Ανάπτυξης Υδροηλεκτρικής Ενέργειας της ΔΕΗ Α.Ε., η οποία και εκπόνησε την οριστική μελέτη.

Για την υλοποίηση του έργου, επενδύθηκαν ποσά της τάξης των 50.000.000 ευρώ. Κύριος σκοπός του έργου είναι η αύξηση της διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ηλεκτρικό δίκτυο της Ικαρίας και η αντίστοιχη μείωση της ποσότητας συμβατικής ενέργειας που παράγεται από πετρέλαιο στον Τοπικό Σταθμό Παραγωγής στον Άγιο Κήρυκο.

Η επιτυχής λειτουργία του θα αποτελέσει οδηγό για την επίτευξη της ενεργειακής αυτονομίας μη διασυνδεδεμένων στο ηλεκτρικό σύστημα νησιών και νησιωτικών συμπλεγμάτων με χρήση αποκλειστικά ΑΠΕ.

Ο Ναέρας αποτελείται από τα εξής επιμέρους τμήματα:

• Το Αιολικό Πάρκο (Α/Π) στην περιοχή του λόφου Στραβοκουντούρα, με τρεις ανεμογεννήτριες των 900 kW η καθεμία.
• Τον Μικρό Υδροηλεκτρικό Σταθμό (ΜΥΗΣ) Προεσπέρας, με έναν υδροστρόβιλο ισχύος 1,05 MW, ο οποίος αξιοποιεί μόνο την περίσσεια νερών του ταμιευτήρα του Φράγματος στο Πέζι (αφού πρώτα καλυφθούν οι υποχρεώσεις για ύδρευση, οικολογική παροχή και άρδευση).
• Τον ΜΥΗΣ Κάτω Προεσπέρας, με δύο υδροστρόβιλους ισχύος 3,1 MW συνολικά, που αξιοποιεί τόσο την περίσσεια νερών του ταμιευτήρα όσο και τα νερά που προέρχονται από αντλησιοταμίευση (υβριδική ενέργεια).
• Δύο δεξαμενές νερού χωρητικότητας 80.000 m3 έκαστη στις περιοχές Προεσπέρας και Κάτω Προεσπέρας, που θα εξυπηρετούν τις ανάγκες της αντλησιοταμίευσης για την απορρόφηση της αιολικής ενέργειας και έναν ταμιευτήρα νερού συνολικού όγκου περίπου 910.000 m3 στο Πέζι.
• Το Αντλιοστάσιο Κάτω Προεσπέρας, με 12 αντλίες ονομαστικής ισχύος 250 kW έκαστη, εκ των οποίων οι 4 είναι μεταβλητών στροφών.
• Τα Κέντρα Ελέγχου Ενέργειας και Κατανομής Φορτίου του Ναέρα και της Ικαρίας, που θα εγκατασταθούν σε χώρο εντός του Τοπικού Σταθμού Παραγωγής στον Άγιο Κήρυκο, εξασφαλίζοντας τόσο την επικοινωνία μεταξύ των επιμέρους τμημάτων του Έργου όσο και την ενεργειακή ασφάλεια του νησιού και την αξιοπιστία του ηλεκτρικού συστήματος.

Ο ΜΥΗΣ Προεσπέρας παράγει ενέργεια από την υπερχείλιση του παλαιού Φράγματος στο Πέζι. Λειτουργεί μόνο κατά τη μη αρδευτική περίοδο (Οκτώβριος-Απρίλιος). Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, το νερό κυκλοφορεί μεταξύ της Άνω και της Κάτω Δεξαμενής μέσω 12 αντλιών και 2 αγωγών (προσαγωγού και καταθλιπτικού) και παράγεται υδροηλεκτρική ενέργεια από τον ΜΥΗΣ Κάτω Προεσπέρας, που διοχετεύεται στο δίκτυο του νησιού.

Η βασική παραγωγή υβριδικής ενέργειας του Έργου προκύπτει από το γεγονός ότι για τη λειτουργία του Αντλιοστασίου αξιοποιείται η αιολική ενέργεια, που παράγεται από το Αιολικό Πάρκο στη Στραβοκουντούρα. Η ενεργειακή τροφοδότηση του Αντλιοστασίου συνιστά αποθήκευση ενέργειας (μπαταρία), διότι η αιολική ενέργεια του Αιολικού Πάρκου δεν απορροφάται από το Έργο, αλλά, «αποθηκευόμενη» στο νερό που μεταφέρεται από την Κάτω στην Άνω Δεξαμενή, θα αποδοθεί τελικά στο ηλεκτρικό δίκτυο του νησιού μέσω του ΜΥΗΣ Κάτω Προεσπέρας με τη μορφή υδροηλεκτρικής ενέργειας. Πρόκειται συνεπώς για έναν επιτυχημένο συνδυασμό δύο βασικών ΑΠΕ –της αιολικής και της υδροηλεκτρικής– που δημιουργεί την υβριδική ενέργεια.

Με αυτόν τον τρόπο υπολογίζεται ότι ο Ναέρας θα παράγει συνολική καθαρή ενέργεια της τάξεως των 9,8 GWh/έτος, καλύπτοντας μεγάλο μέρος των ετήσιων ενεργειακών αναγκών του νησιού, κυρίως κατά τους χειμερινούς μήνες.

Ο Ναέρας αναμένεται να προσφέρει άμεσα και έμμεσα σημαντικά οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη στο νησί της Ικαρίας:

• Μείωση των εκπεμπόμενων ρύπων C02 της τάξεως των 13.800 τόνων ετησίως, από την ελαχιστοποίηση της λειτουργίας του πετρελαϊκού Τοπικού Σταθμού Παραγωγής.
• Ενίσχυση της ενεργειακής επάρκειας του νησιού, κατά τη μεγαλύτερη διάρκεια του έτους, και περιορισμό της εξάρτησής του από το πετρέλαιο.
• Κατασκευή ενισχυμένης διπλής γραμμής Μέσης Τάσης 20 kV, η οποία ενώνει την ανατολική με τη δυτική πλευρά του νησιού. Η λειτουργία της θα αυξήσει τη σταθερότητα και την αξιοπιστία του ηλεκτρικού συστήματος της Ικαρίας, μειώνοντας δραστικά τις διακοπές ρεύματος λόγω βλαβών.
• Αναστροφή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την κατασκευή του Έργου με την υλοποίηση μέτρων αποκατάστασης του περιβάλλοντος (π.χ. δενδροφυτεύσεις).
• Οικονομική ενίσχυση της τοπικής κοινωνίας μέσω των κρατήσεων –ανέρχονται στο ύψος του 3% επί των εσόδων– που θα προέρχονται από τη λειτουργία του Έργου.
• Αναβάθμιση της Ικαρίας στον τομέα του τουρισμού, καθώς αναμένεται να καταστεί πόλος έλξης για φοιτητές, επιστήμονες αλλά και ευαισθητοποιημένους περιβαλλοντικά πολίτες, λόγω των καινοτομιών και του «πράσινου» χαρακτήρα του Έργου.

Ειδικότερα, στο πλαίσιο της κοινωνικής υπευθυνότητας της ΔΕΗ Α.Ε. και με δική της χρηματοδότηση πραγματοποιήθηκαν:

• Η κατασκευή νέου δικτύου ηλεκτροδότησης Μέσης Τάσης για τον οικισμό Πέζι, κόστους περίπου €190.000.
• Η νέα Δημοτική Οδός, μήκους 7,2 χλμ., από τη διασταύρωση Γεμελίων - Βρακάδων προς την Προεσπέρα και μέχρι την Κάτω Προεσπέρα, κόστους περίπου €5.000.000.
• Η ανακατασκευή του γεφυριού στην περιοχή Γεμελίων, κόστους €70.000.

Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ, Εμμ. Παναγιωτάκης, ανέφερε στην ομιλία του:

«Έχοντας υπόψη ότι τα υβριδικά ενεργειακά συστήματα αποτελούν ίσως την πλέον ολοκληρωμένη μορφή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ καθώς περιλαμβάνουν και την αποθήκευση μειώνοντας δραστικά τη στοχαστικότατα της αιολικής παραγωγής, το υβριδικό έργο της Ικαρίας αναδεικνύει τις δυνατότητες για τον ενεργειακό μετασχηματισμό των μη διασυνδεδεμένων νησιών, και καθορίζει τη δέσμευσή μας για την προστασία του περιβάλλοντος, πράγμα για το οποίο η ΔΕΗ είναι διατεθειμένη να διαθέσει τους μέγιστους δυνατούς πόρους. Έτσι τιμάμε την παγκόσμια ημέρα του περιβάλλοντος με τον ουσιαστικότερο τρόπο, εκπέμποντας συνάμα τα ηχηρότερα μηνύματα αισιοδοξίας.

Στην Ικαρία, σ’ αυτό τον τόπο με την τόσο ξεχωριστή ιδιοσυστασία, στη γη που έχει ζυμωθεί αιώνες τώρα με αγώνες για ανεξαρτησία, αποδίδουμε σήμερα τον ΝΑΕΡΑ, το έργο που αξιοποιεί το νερό και τον αέρα του νησιού, θέτοντας τις βάσεις για μια άλλου τύπου ανεξαρτησία, την ενεργειακή.

Πρόκειται για το δεύτερο αλλά εξίσου πρωτοποριακό υβριδικό ενεργειακό έργο στην Ευρώπη. Το πρώτο έγινε στον Ατλαντικό, στο πιο απομακρυσμένο νησί των Καναρίων Νήσων, το El Hierro, ένα νησί με παρόμοια φυσικά χαρακτηριστικά με την Ικαρία. Το νησί αυτό της Ισπανίας έχει υιοθετήσει ένα σχέδιο βιώσιμης ανάπτυξης για την προστασία του περιβάλλοντος και τον πολιτιστικό πλούτο της περιοχής, με προοπτική την πλήρη ενεργειακή αυτονόμηση με χρήση ΑΠΕ 100%. Έτσι η UNESCO το 2000 το κατέταξε στην κατηγορία των «Παγκόσμιων Βιοσφαιρικών Αποθεμάτων».

Αυτό είναι και το δικό μας όραμα για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά μας, για τον ενεργειακό μετασχηματισμό των οποίων, μετά από συντονισμένες προσπάθειες και την καθοριστική συμβολή της ΔΕΗ, η χώρα μας εξασφάλισε από την Ε.Ε. δωρεάν 25 εκατ. τόνους CO2 που αντιστοιχεί σε €600-650 εκατ. με τις σημερινές τιμές δικαιωμάτων CO2. Ήδη στη ΔΕΗ έχουμε δημιουργήσει μια συγκεκριμένη οργανωτική δομή που θ’ ασχοληθεί συστηματικά με το ζήτημα αυτό».