Υποχρεωτική ενεργειακή αναβάθμιση 1,9 εκατομμυρίων κατοικιών ως το 2050!

Η περιβόητη “πράσινη” μετάβαση “ακουμπά”, πλέον και στα σπίτια, καθώς στον πυρήνα του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, βρίσκεται η ενεργειακή αναβάθμιση ακόμα και των πιο παλιών κατοικιών, χωρίς μάλιστα να είναι απολύτως σαφές ποιος και πώς θα καλύψει το κόστος, που δεν θα μπορέσουν να καλύψουν τα επόμενα προγράμματα “Εξοικονομώ”.    

Όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά σε ειδικό κεφάλαιο το ΕΣΕΚ, ο κτιριακός τομέας αποτελεί ενδεχομένως τον κρισιμότερο τομέα για την επίτευξη των στόχων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης. Και για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία για το πόσο κοντά μας είναι οι απαιτήσεις του νέου σχεδιασμού, κατ’ αρχάς προσδιορίζεται/καθορίζεται στόχος μείωσης της μέσης χρήσης πρωτογενούς ενέργειας στα κτίρια του οικιακού τομέα κατά 16% έως το έτος 2030 και κατά 20-22% έως το έτος 2035.   

Το χρονοδιάγραμμα των ανακαινίσεων- υποχρεωτικών από τη στιγμή που συμπεριλαμβάνεται στο ΕΣΕΚ, που πήρε το “οκ” από τις Βρυξέλλες- είναι απολύτως σαφές:  

• ο ετήσιος ρυθμός ανακαίνισης κτιρίων κατοικίας την περίοδο 2025-2030 θα ανέλθει σε 68 χιλιάδες, δηλαδή μιλάμε για 408 χιλιάδες συνολικά 
• την περίοδο 2031-2040 ο ετήσιος ρυθμός ανακαίνισης θα μειωθεί σε 64 χιλιάδες ανακαινίσεις, δηλαδή 640 χιλιάδες στη δεκαετία 
• σημαντική αύξηση αναμένεται να επιτευχθεί την περίοδο 2041-2050, στις 83 χιλιάδες, δηλαδή 830 χιλιάδες συνολικά 

  Σε κάθε περίπτωση, ο εκμηδενισμός του ανθρακικού αποτυπώματος του κτιριακού αποθέματος (κατοικίες και λοιπά ακίνητα) έως το έτος 2050 αποτελεί έναν από τους βασικότερους ενεργειακούς και κλιματικούς στόχους. Η προώθηση αποδοτικών συστημάτων θέρμανσης και ψύξης αποτελεί βασική πολιτική προτεραιότητα για την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου σε συνδυασμό με την αναβάθμιση του κτιριακού κελύφους, άρα μιλάμε για παρεμβάσεις εντός και εκτός ακινήτων.    

Και κάτι ακόμα, που έχει ήδη προκαλέσει εύλογη ανησυχία σε πολλά νοικοκυριά, που ζούνε σε παλαιότερα ακίνητα: προτεραιότητα θα δοθεί στη σταδιακή απόσυρση των λεβήτων που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα έως το έτος 2040. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Ότι μέσα στα επόμενα 15 χρόνια, οι πολυκατοικίες θα πρέπει να χρησιμοποιούν αποκλειστικά και μόνο το ηλεκτρικό ρεύμα, για να “ζεσταίνονται”.    

Οι ευάλωτοι    

Το προφανές είναι ότι σε μια τέτοια ενεργειακή επανάσταση, οι πιο εκτεθειμένοι είναι οι ευάλωτοι, που δεν μπορούν να ακολουθήσουν λόγω οικονομικής αδυναμίας.    

Ο αριθμός των νοικοκυριών, τα οποία πλήττονται από το φαινόμενο της ενεργειακής ένδειας, το 2021 ανερχόταν σε 513 χιλιάδες βάσει συγκεκριμένων δεικτών. Το ΕΣΕΚ προβλέπει ότι η καταπολέμηση του φαινομένου αποτελεί προτεραιότητα και σημαντική πρόκληση έως το έτος 2030, με συγκεκριμένους στόχους. Συγκεκριμένα, ο στόχος αντιμετώπισης της ενεργειακής ένδειας διατηρείται αποσκοπώντας σε μείωση της τάξεως του 50% το έτος 2025 και 75% το έτος 2030 σε σχέση με το έτος 2016. Υπάρχει, όμως, ένα “αλλά”, που δεν απαντάται σαφώς από το Σχέδιο.    

“Για την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου απαιτείται η εφαρμογή μιας συνεκτικής και αποτελεσματικής στρατηγικής, η οποία στοχεύει στη μόνιμη και μακροπρόθεσμη καταπολέμηση του φαινομένου της ενεργειακής ένδειας και όχι στον παροδικό μετριασμό του φαινομένου, μέσω της υιοθέτησης προσωρινών και βραχυπρόθεσμων μέτρων”, σημειώνει το ίδιο το ΕΣΕΚ, χωρίς όμως να αναφέρει ή να “φωτογραφίζει” τις ενδεδειγμένες παρεμβάσεις.    

Επί της ουσίας, μιλάμε για το κόστος των όποιων παρεμβάσεων, κάτι που δεν απαντάται από το Σχέδιο, αφού γίνεται μόνο παραπομπή σε “διαθέσιμα χρηματοδοτικά προγράμματα και τους μηχανισμούς της αγοράς”. Στην πραγματικότητα, ανατρέχοντας στο ειδικό κεφάλαιο για την άμεση άμβλυνση των επιπτώσεων στα ευάλωτα νοικοκυριά, βρίσκει κανείς μέτρα κυρίως “πυροσβεστικού” χαρακτήρα, όπως: 

• η υιοθέτηση προνομιακής τιμής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας για την περίπτωση των πληττόμενων νοικοκυριών, τα οποία βιώνουν συνθήκες της ενεργειακής ένδειας. Η προνομιακή τιμολόγηση θα αφορά την ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι την κάλυψη των ελάχιστων συνθηκών θερμικής και ψυκτικής άνεσης καθ’ όλη την διάρκεια του έτους 
• καθορισμός ενός ορίου ελάχιστης κατανάλωσης ενεργειακών προϊόντων σε ετήσια βάση κάτω από το οποίο απαγορεύεται η αποσύνδεση των πληττόμενων νοικοκυριών 
• διευκόλυνση αποπληρωμής και υιοθέτηση ενός πιο ευέλικτου και ευνοϊκότερου πλαισίου διακανονισμού των ληξιπρόθεσμων οφειλών των πληττόμενων νοικοκυριών σε συγκεκριμένες περιπτώσεις