Pfizer: Κάποτε έσωσε τον κόσμο από τον κορωνοϊό – Τώρα παλεύει να σώσει τον ίδιο της τον εαυτό

Χιλιάδες εργαζόμενοι της Pfizer σε όλο τον κόσμο παρακολουθούσαν μέσω των οθονών των υπολογιστών τους τον περασμένο Οκτώβριο, τον διευθύνοντα σύμβουλο Αλμπέρτ Μπουρλά και άλλα στελέχη της φαρμακοβιομηχανίας να ανεβαίνουν στη σκηνή για την εταιρική συγκέντρωση του προσωπικού.

Η εταιρεία είχε ανακοινώσει αρκετές ημέρες νωρίτερα ότι ξεκινούσε μια προσπάθεια περικοπών του κόστους ύψους 3,5 δισ. δολαρίων και στο πλαίσιο αυτό θα γίνονταν και απολύσεις. Ο Μπουρλά και τα άλλα στελέχη εξήγησαν ότι η εταιρεία ετοιμάζεται να μπει σε τροχιά ανάπτυξης.

«Το μέλλον είναι λαμπρό... αλλά μπορεί να απολυθείτε», έγραψε ένας εργαζόμενος στο chat room του βίντεο, το οποίο η εταιρεία είχε αφήσει ανοιχτό. «Οι φωτιές των κάδων είναι [πάντα] φωτεινές», έγραφε ένα άλλο μήνυμα.

Πριν από λίγο καιρό, η Pfizer ήταν από μία τις πιο πετυχημένες εταιρείες, μια εταιρεία που σε χρόνο ρεκόρ είχε παραδώσει ένα εμβόλιο που μπορούσε να προστατεύσει από την Covid-19 και στη συνέχεια ένα φάρμακο για την αποτροπή των λοιμώξεων βαριάς μορφής. Τα προϊόντα αυτά εκτίναξαν τα έσοδα της Pfizer υψηλότερα από τα 100 δισ. δολάρια.

Αυτή την εβδομάδα, η μετοχή της «κατρακύλησε» στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας, επισφραγίζοντας μια καταστροφική πτώση που από την αρχή του έτους μέχρι σήμερα έχει εξαλείψει 140 δισεκατομμύρια δολάρια από τη χρηματιστηριακή αξία της. Η εταιρεία αποσύρει ορισμένα από τα ερευνητικά της προγράμματα και απολύει εργαζομένους. Το ηθικό βρίσκεται στα «Τάρταρα», σύμφωνα με νυν και πρώην εργαζόμενους.

Αυτό που οδήγησε τη φαρμακοβιομηχανία να πέσει τόσο πολύ και τόσο γρήγορα, είναι ένας συνδυασμός λανθασμένων κινήσεων και λανθασμένης εκτίμησης της συμπεριφοράς του αμερικανικού κοινού. Η Pfizer υπερεκτίμησε τη μελλοντική ζήτηση για τα πανδημικά προϊόντα της. Μετά την υποχώρηση της κρίσης της Covid-19, οι πωλήσεις συρρικνώθηκαν ταχύτερα από ό,τι περίμενε η εταιρεία -αλλά όχι και οι αναλυτές της Wall Street. Και τα άλλα προϊόντα της Pfizer, όσο υποσχόμενα και αν ήταν, δεν μπόρεσαν να καλύψουν το κενό.

Η Pfizer δεν είναι η μόνη που οι πωλήσεις της για την Covid-19 είναι απογοητευτικές Η Moderna βρίσκεται επίσης στην ίδια κατάσταση. Και η Pfizer προσπαθούσε να εισέλθει σε νέες αγορές, καθώς τα προϊόντα της με μεγάλες πωλήσεις αντιμετώπιζαν έντονο ανταγωνισμό, γεγονός που ώθησε την εταιρεία να αναπτύξει νέα προϊόντα και να εξαγοράσει άλλα.
Προσπάθειες ανασύνταξης

«Η Pfizer έχει ξεκινήσει μια μεγάλη προσπάθεια για την αναπροσαρμογή της βάσης κόστους της σε όλη την επιχείρηση, ώστε να διασφαλίσει την ανάπτυξη και την κερδοφορία της στο μέλλον», δήλωσε εκπρόσωπός της. «Δυστυχώς, οι σκληρά εργαζόμενοι συνάδελφοι και οι ρόλοι τους επηρεάζονται, κάτι που η Pfizer δεν παίρνει ελαφρά τη καρδία. Ενώ διανύουμε αυτή τη δύσκολη περίοδο, επικεντρωνόμαστε στο να παρέχουμε στους συναδέλφους μας που επηρεάζονται τους πόρους και τη συμπόνια που τους αξίζει».

Η εταιρεία έχει ανακοινώσει ότι λανσάρει νέα προϊόντα που θα ενισχύσ

ουν τις πωλήσεις, συμπεριλαμβανομένων εννέα νέων εγκεκριμένων φαρμάκων και εμβολίων φέτος και διαθέτει ένα ισχυρό αγωγό φαρμάκων που θα μπορούσαν να προσθέσουν περαιτέρω έσοδα.

Δήλωσε επίσης ότι η σύναψη συμφωνιών, όπως αυτή της εξαγοράς της βιοτεχνολογικής εταιρείας φαρμάκων για τον καρκίνο Seagen που έκλεισε χθες Πέμπτη, θα μπορούσε να δημιουργήσει νέα έσοδα ύψους 25 δισ. δολαρίων έως το 2030.

Η πτωτική πορεία της Pfizer διαφέρει έντονα από το «σπριντ» της εταιρείας κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όταν ερευνητές, εργαζόμενοι στην παραγωγή και άλλοι κινητοποιήθηκαν για να παραδώσουν το πρώτο εμβόλιο κατά της Covid-19 στον κόσμο. Παρόλο που το εμβόλιο αναπτύχθηκε με την γερμανική εταιρεία BioNTech, πολλοί άνθρωποι παγκοσμίως αναφέρονται σε αυτό με το όνομα της Pfizer.

Η εταιρεία βρισκόταν στην κορυφή του κόσμου, ένα όνομα του οποίου το εμβόλιο είχε επιτρέψει στις οικονομίες να ανοίξουν ξανά και στα παιδιά να επιστρέψουν στα σχολεία. Η Pfizer γιόρτασε τον επιστημονικό θρίαμβο μοιράζοντας αναμνηστικά σακάκια στους επιστήμονες που είχαν εργαστεί στο πρόγραμμα, αναγνωρίζοντάς τους ως μέλη της ερευνητικής ομάδας για την Covid-19.

Το 2021 και στη συνέχεια το 2022, το εμβόλιο ξεπέρασε τα 36 δισ. δολάρια σε ετήσιες πωλήσεις, περισσότερα από όσα είχε καταγράψει ποτέ οποιοδήποτε συνταγογραφούμενο φάρμακο σε ένα μόνο έτος. Πέρυσι, το εμβόλιο, καθώς και το φάρμακο για την Covid-19 Paxlovid, ώθησαν τα έσοδα της Pfizer από πωλήσεις υψηλότερα από τα 100 δισ. δολάρια. Την ίδια ώρα η χρηματιστηριακή αξία της εταιρείας αυξήθηκε κατακόρυφα.

Το μέλλον φαινόταν λαμπρό. Η Pfizer σχεδίασε μια μακροπρόθεσμη στρατηγική με επίκεντρο την Covid, αναμένοντας ότι οι εμβολιασμοί θα γίνονταν όσο συχνά γίνονται αυτοί για τη γρίπη κι έτσι θα υπήρχε μια ετήσια και προβλέψιμη πηγή πωλήσεων.
Υψηλές, αλλά λανθασμένες προβλέψεις

Ξεκίνησε πολλαπλά προγράμματα που θα μπορούσαν να αποφέρουν μελλοντικά προϊόντα κατά της Covid-19. Για το 2023, έθεσε υψηλές προσδοκίες, λέγοντας στη Wall Street ότι αναμένει 8 δισ. δολάρια από πωλήσεις του Paxlovid και 13,5 δισ. δολάρια από πωλήσεις του εμβολίου.

Οι προβλέψεις της βασίζονταν στις εκτιμήσεις της για τα ποσοστά κρουσμάτων και εμβολιασμού για τον κορωνοϊό, τη γρίπη και άλλες αναπνευστικές ασθένειες.

Ωστόσο, οι προβλέψεις της ήταν υψηλότερες από ό,τι ανέμεναν οι περισσότεροι αναλυτές. Στη συνέχεια αποδείχτηκε ότι η εταιρεία είχε εκτιμήσει λανθασμένα πώς θα διαμορφωνόταν η ζήτηση μετά την υποχώρηση της Covid-19. Πολλοί άνθρωποι που είχαν κάνει τις δόσεις των εμβολίων δεν αισθάνονταν ότι η προστασία από το αναμνηστικό εμβόλιο χρειαζόταν. Άλλοι είχαν απλώς κουραστεί από τα εμβόλια. Οι εμβολιασμοί είχαν γίνει επίσης ένα πολιτικό ζήτημα.

Μόνο το 17% των ατόμων στις ΗΠΑ ηλικίας 18 ετών και άνω έχουν λάβει ένα από τα τελευταία ενισχυτικά εμβόλια, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων. Η χρήση του Paxlovid μειώθηκε τόσο πολύ που η κυβέρνηση επέστρεψε εκατομμύρια χάπια στην Pfizer.

Η εταιρεία αναμένει 12,5 δισ. δολάρια έσοδα από πωλήσεις εμβολίων και φαρμάκων για την Covid-19 το 2023 και 8 δισ. δολάρια έσοδα από πωλήσεις εμβολίων και φαρμάκων για την Covid-19 το 2024.

Ομοίως, η Moderna, η οποία είχε έσοδα από πωλήσεις ύψους 18,4 δισ. δολαρίων από το εμβόλιο κατά της Covid-19 το 2022, αναμένει ότι το ποσό αυτό θα ανέλθει σε τουλάχιστον 6 δισ. δολάρια φέτος.

Η επιτυχία της Pfizer στην πανδημία είχε, κατά κάποιο τρόπο, αποκρύψει αυτό που η εταιρεία γνώριζε ότι θα ερχόταν. Τα στελέχη της είχαν προειδοποιήσει ότι ορισμένα από τα φάρμακα με τις υψηλότερες πωλήσεις «γερνούσαν» και πλησίαζε το τέλος της προστασίας της πατέντας τους, οπότε τα φθηνότερα γενόσημα θα μπορούσαν να τα ανταγωνιστούν.

Η εταιρεία θα έπρεπε να βρει νέα προϊόντα, οι πωλήσεις των οποίων θα μπορούσαν να καλύψουν τη διαφορά, επειδή είχε αποσχίσει τμήματα, όπως τις επιχειρήσεις εκτός πατέντας και καταναλωτικής υγείας, που παρήγαγαν σταθερά έσοδα αλλά δεν αναπτύσσονταν τόσο γρήγορα.

Ο Μπουρλά και άλλα στελέχη μίλησαν για έναν εταιρικό αγωγό που θα παρείχε τα νέα, ταχύτερα αναπτυσσόμενα φάρμακα. Οι ανοδικές πωλήσεις του εμβολίου Covid-19, που ονομάζεται Comirnaty, και του φαρμάκου Paxlovid είχαν βοηθήσει την Pfizer να καλύψει το κενό, ενώ περίμενε να περάσουν τα νέα φάρμακα από δοκιμές και να κυκλοφορήσουν στην αγορά.

Η ταχεία πτώση των προϊόντων Covid-19, ωστόσο, έβαλε απότομα τέλος στην καλή τύχη της Pfizer. Οι επενδυτές τιμώρησαν ιδιαίτερα την εταιρεία όταν, τον Οκτώβριο, υποβάθμισε τις προβλέψεις της για τις πωλήσεις του 2023 για το εμβόλιο, το φάρμακο και την εταιρεία συνολικά.

Η μετοχή έκλεισε την Πέμπτη στα 26,13 δολάρια, το χαμηλότερο επίπεδο από τις 5 Ιουνίου 2013. Από την αρχή του έτους, η μετοχή έχει υποχωρήσει κατά 49%. Η συρρίκνωση της κεφαλαιοποίησής της είναι η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί ποτέ, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ ετήσιας απώλειας των 67 δισ. δολαρίων το 2004.

Ο Μπουρλά, ο οποίος είχε εξυμνηθεί σε όλο τον κόσμο επειδή πίεσε την Pfizer να κινηθεί γρήγορα για την καταπολέμηση του κορωνοϊού, αντιμετωπίζει τώρα τις ανησυχίες της Wall Street σχετικά με τις προβλέψεις για τις πωλήσεις της εταιρείας και την ικανότητά της να λανσάρει νέα φάρμακα και να υλοποιήσει τον προγραμματισμό της.

Εκπρόσωπος της Pfizer δήλωσε ότι η εταιρεία ενημερώνει για την πρόοδο του αγωγού των φαρμάκων της.

Αφού η Pfizer εξέδωσε τις κατευθυντήριες γραμμές για το 2024 την περασμένη Τετάρτη, ο Μπουρλά δήλωσε ότι η εταιρεία υιοθετεί μια συντηρητική προσέγγιση στις προβλέψεις της και λαμβάνει μέτρα για την αναθέρμανση των πωλήσεων.

«Εστιάζουμε πολύ στην αντιμετώπιση της αβεβαιότητας και στην παροχή σαφήνειας. Η επιχείρηση της Pfizer είναι εύρωστη, με πολλά προϊόντα που έχουν αποκτηθεί και αναμένονται να κυκλοφορήσουν, τα οποία πιστεύουμε ότι είναι ικανά να οδηγήσουν σε ισχυρά έσοδα», δήλωσε.

Ωστόσο, οι αναλυτές εξέφρασαν αμφιβολίες. «Με βάση τις συζητήσεις μας, αναμένουμε ότι οι επενδυτές θα δυσκολευτούν να ακολουθήσουν την ιστορία μέχρι να έχουν περαιτέρω σαφήνεια», έγραψαν οι αναλυτές της JP Morgan.

Μεταξύ των νέων πηγών ανάπτυξης στις οποίες αναφέρθηκε ο Μπουρλά είναι η εξαγορά της βιοτεχνολογικής εταιρείας Seagen από την Pfizer, μια συμφωνία ύψους 43 δισ. δολαρίων.

Στελέχη έχουν δηλώσει ότι η συμφωνία φέρνει στην εταιρεία φάρμακα και τεχνολογία αιχμής για τον καρκίνο με μεγάλες δυνατότητες πωλήσεων. Ο Μπουρλά έχει αναδιοργανώσει τη δομή της εταιρείας, δημιουργώντας μια ξεχωριστή επιχείρηση φαρμάκων για τον καρκίνο, η οποία, όπως είπε στους αναλυτές θα θέσει τις βάσεις γιαισχυρές επιδόσεις.

Αφού ξεκίνησε το πρόγραμμα περικοπής του κόστους πολλών δισ. δολαρίων, το πρόβλημα για τον Μπουρλά είναι και η ψυχολογία των εργαζομένων. Έχουν εκφράσει παράπονα για το γεγονός ότι η εταιρεία τους θα μπορούσε να μην ξοδέψει τόσα πολλά και στη συνέχεια να πει ότι δεν μπορεί να αντέξει τόσους πολλούς εργαζόμενους.

«Γιατί να μην μειωθεί ο αριθμός των κτιρίων αντί να επηρεαστεί το εργατικό δυναμικό που βρίσκεται πίσω από εκπληκτικές ανακαλύψεις;», έγραψε ένας από αυτούς κατά τη διάρκεια του δημαρχείου στις 17 Οκτωβρίου.

Περισσότεροι από 2.000 εργαζόμενοι παγκοσμίως -από τους 83.000 συνολικά εργαζόμενους της Pfizer- έλαβαν ειδοποιήσεις ότι έχασαν τη δουλειά τους, σύμφωνα με εκθέσεις της Pfizer και δημοσιεύματα. Μεταξύ αυτών που αποχωρούν είναι εργαζόμενοι στην παραγωγή στο Μίσιγκαν και την Ιρλανδία, επιστήμονες για τον καρκίνο στην Καλιφόρνια και ερευνητές στο Γκρότον του Κονγκό, στο Περλ Ρίβερ της Νέας Υόρκης και στο Σάντουιτς της Αγγλίας.
Η εταιρεία έχει διακόψει ή αναστείλει τη χρηματοδότηση σε προγράμματα έρευνας για εμβόλια, όπως ένα εμβόλιο δεύτερης γενιάς για την Covid-19 και ένα εμβόλιο για τη C. difficile, σύμφωνα με έγγραφα της εταιρείας που τέθηκαν υπόψη της Wall Street Journal.

Οι εργαζόμενοι ανησυχούν ότι θα είναι οι επόμενοι. Μια τακτική που χρησιμοποιούν για να προβλέψουν τις απολύσεις είναι να παρακολουθούν τα ημερολόγια των διευθυντών τους. Αναμένουν ότι έρχονται απολύσεις αν δουν ότι τα ημερολόγια αρχίζουν να γεμίζουν με 15λεπτες συναντήσεις, τον χρόνο που χρειάζονται οι προϊστάμενοι για να μοιραστούν τα άσχημα νέα.