Έρχεται η Lehman Brothers της Κίνας…
Η κρίση που δημιουργεί η Evergrande, δεύτερη μεγαλύτερη ακινήτων της Κίνας, θα αποτελέσει τη σημαντικότερη δοκιμασία στην προσπάθεια του Προέδρου, Σι Ζινπίνγκ, να αναμορφώσει τις υπερχρεωμένες εταιρείες της Κινεζικής οικονομίας. Και, μάλιστα, ίσως αποδειχτεί η σημαντικότερη δοκιμασία που έχει αντιμετωπίσει το Κινεζικό χρηματοπιστωτικό σύστημα εδώ και πολλά χρόνια.
Και καθώς οι διαδηλωτές κάνουν εφόδους στα κεντρικά τη εταιρείας ζητώντας να πληρωθούν, κάποιοι αναλυτές χαρακτηρίζουν την κρίση της Evergrande ως «τη Lehman Brothers της Κίνας». Μόνο που αυτή τη φορά πρόκειται για μία υπερχρεωμένη κατασκευαστική εταιρεία που δεν μπορεί να πληρώσει το απίστευτο χρέος των 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αντί μίας μεγάλης επενδυτικής τράπεζας, που κάποιοι θεώρησαν ότι είναι «πολύ μεγάλη για να καταρρεύσει», αλλά τελικά την πέταξαν στους λύκους πριν από 13 χρόνια.
Και παρότι μπορούν να γίνουν κάποιοι παραλληλισμοί, η αλήθεια είναι ότι φαίνεται εξ ίσου απίθανο να καταρρεύσει η Evergrande όσο και να διασωθεί από την Κινεζική κυβέρνηση ώστε να μην μεταδοθεί το πρόβλημα και σε άλλους τομείς της οικονομίας.
Ειδικοί επισημαίνουν ότι έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία αποσυμφόρησης των οικονομικών της εταιρείας, πράγμα που φυσικά αυξάνει διαρκώς τον κίνδυνο στάσης πληρωμών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αλλάζουν τη στάση τους οι πωλητές, τα μεσιτικά γραφεία, οι προμηθευτές και οι επενδυτές. Η διαδικασία μπορεί να επιδεινωθεί τόσο πολύ που να παρασύρει τα πάντα στο πέρασμά της, εκτός και αν η κυβέρνηση παρέμβει και εγγυηθεί τις πληρωμές.
Όλα αυτά πιέζουν συνολικά τον κατασκευαστικό τομέα της Κίνας. Από τα στοιχεία του Αυγούστου προκύπτει ότι οι εθνικές πωλήσεις κατοικιών υποχώρησαν κατά 19,7% σε ετήσια βάση, η μεγαλύτερη πρώτη από τον Απρίλιο του 2020, εν μέσω κορονοϊού.
Το ερώτημα βέβαια είναι το πώς θα παρέμβει Πεκίνο – αν το κάνει τελικά. Κάποιοι αναλυτές θεωρούν ότι θα επέμβει με μία «πολιτικοποιημένη ιεραρχία» επενδυτών ξεκινώντας από τους μικρούς επενδυτές και τους αγοραστές σπιτιών που έκαναν πορεία στην Evergrande την περασμένη εβδομάδα ζητώντας πίσω τα χρήματά τους. Αυτού του τύπου οι διαδηλώσεις είναι εξαιρετικά σπάνιες στην Κίνα και το Πεκίνο δεν θέλει, ούτε μπορεί, να ρισκάρει κλιμάκωση, με το αφήγημα να υποστηρίζει ότι οι πλούσιοι έγιναν πλουσιότεροι εις βάρος φτωχών ανθρώπων.
Από αύριο, η Evergrande αναμένεται να αθετήσει δύο σημαντικές πληρωμές προς τράπεζες, με αποτέλεσμα τα μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να βρίσκονται αντιμέτωπα με κούρεμα 75% για να σωθούν οι πολίτες.
Και το ερώτημα είναι το εξής: Θα λειτουργήσει αυτό; Η εταιρεία σόκαρε τις αγορές την περασμένη εβδομάδα παραδεχόμενη ότι δεν μπορεί να πουλήσει υπάρχοντα αρκετά γρήγορα για να σταματήσει την αιμορραγία. Η τιμή της μετοχής της έχει καταρρεύσει και η διαπραγμάτευση των ομολόγων της έχει σταματήσει. Όμως, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί.
Βέβαια, η ωρολογιακή βόμβα χτυπά εδώ και χρόνια. Η αγορά ακινήτων της Κίνας έχει «φουσκώσει» υπερβολικά μετά από χρόνια φθηνού δανεισμού και οι συντηρητικές εκτιμήσεις κάνουν λόγο για το 16% - ενώ άλλες την τοποθετούν στο 25% του ΑΕΠ – ποσοστό εξαιρετικά υψηλότερο απ’ ό,τι στις Δυτικές οικονομίες.
Ταυτόχρονα, η παρακινδυνευμένη στρατηγική της ανάπτυξης που τροφοδοτείται από χρέος έχει προ πολλού εξαντλήσει τις δυνατότητές της. Το 2007-08, χρειάστηκαν 6,5 τρισ. γουάν για να αυξηθεί το ΑΕΠ κατά 5 τρισ. γουάν το χρόνο, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Το 2015-16, χρειάστηκαν πάνω από 20 τρισ. γουάν για την ίδια ανάπτυξη.
Και αυτός είναι ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος για το Σι Ζινπίνγκ. Το «κόλπο» της ανάπτυξης δε λειτουργεί, καθώς απαιτείται να πέφτει όλο και περισσότερο χρήμα στο σύστημα, ενώ το αποτέλεσμα δεν είναι εξ ίσου καλό. Ο Κινέζος Πρόεδρος θα πρέπει να βρει ένα νέο μοντέλο ενίσχυσης της ανάπτυξης σε συνδυασμό με τις μεταρρυθμίσεις στις επιχειρήσεις που προωθεί.