Brexit ώρα μηδέν: Η επόμενη μέρα στη Βρετανία
Πάνω από τρία χρόνια – σχεδόν τέσσερα – έχουν περάσει από το δημοψήφισμα του Ιουνίου του 2016 όταν οι Βρετανοί σε ποσοστό 52% τάχθηκαν υπέρ της εξόδου της χώρας τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Tη νύχτα της Παρασκευής, 11 η ώρα τοπική ή μία ώρα Ελλάδος το πρωί, ολοκληρώνεται και επίσημα το Brexit.
Το Brexit γίνεται με βάση τη συμφωνία του Μπόρις Τζόνσον, την οποία υπέγραψε πριν από λίγες μέρες η Βασίλισσα και επικύρωσε το απόγευμα της περασμένης Τετάρτης το Ευρωκοινοβούλιο. Η συμφωνία καλύπτει το ζήτημα των δικαιωμάτων των Ευρωπαίων κατοίκων του Ηνωμένου Βασιλείου, το χρηματικό πόσο που θα πρέπει να καταβάλει το Λονδίνο στην ΕΕ και το θέμα της ρύθμισης των συνόρων μεταξύ Δημοκρατίας της Ιρλανδίας και Βόρειας Ιρλανδίας.
Η μεταβατική περίοδος ξεκινά από απόψε τη νύχτα, και ολοκληρώνεται στις 31 Δεκεμβρίου 2020. Κατά τη διάρκειά της το Λονδίνο και οι Βρυξέλλες θα διαπραγματευτούν και θα πρέπει να καταλήξουν σε μία συμφωνία για τη μελλοντική εμπορική και όχι μόνο σχέση τους. Κατά πολλούς, το διάστημα αυτό των δέκα μηνών είναι πολύ μικρό για να ολοκληρωθεί αυτή η συμφωνία, δεδομένου ότι για να υπάρξει εμπορική – μόνο – συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και του Καναδά χρειάστηκαν επτά ολόκληρα χρόνια. Ουσιαστικά, το διάστημα είναι μικρότερο των 10 μηνών, καθώς οι διαπραγματεύσεις ξεκινούν το Μάρτιο και θα πρέπει να υπάρξει χρόνος στο τέλος του 2020 ώστε να επικυρωθεί και από τα 27 εθνικά κοινοβούλια.
Βέβαια, η συμφωνία Βρετανίας – ΕΕ προβλέπει το ενδεχόμενο παράτασης της μεταβατικής περιόδου κατά ένα ή δύο χρόνια, εφόσον το Λονδίνο το αποφασίσει έως το τέλος Ιουνίου, όμως το σχετικό νομοσχέδιο της βρετανικής Βουλής καθιστά παράνομη την παράταση, σε μια προσπάθεια του Μπόρις Τζόνσον να δείξει ότι είναι αποφασισμένος να τελειώνει μια ώρα αρχύτερα με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Έτσι, από σήμερα τίποτα θεωρητικά ουσιαστικό δεν αλλάζει στη σχέση μεταξύ Λονδίνου – Βρυξελλών, καθώς η Βρετανία παραμένει μέλος της τελωνειακής ένωσης και της ενιαίας αγοράς. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια θέματα που προξενούν ανησυχίες.
Ένα θέμα που απασχολεί ιδιαίτερα τους Ευρωπαίους πολίτες είναι η έλλειψη κάποιου εγγράφου που να πιστοποιεί το δικαίωμά τους να παραμείνουν στη χώρα και μετά το Brexit. Μπορεί να γίνει μέσω εξακρίβωσης σε ηλεκτρονική βάση δεδομένων, αλλά γενικότερα οι Ευρωπαίοι δεν έχουν στα χέρια τους ένα έγγραφο να παρουσιάσουν για παράδειγμα στο αεροδρόμιο ή αν μιλήσουν σε κάποιον πιθανό μελλοντικό εργοδότη.
Πάντως, υπάρχουν και κάποιες αλλαγές που θα δούμε άμεσα. Για παράδειγμα, η Βρετανία δε θα εκπροσωπείται πια στους πολιτικούς κοινοτικούς θεσμούς, δηλαδή οι Σύνοδοι Κορυφής και τα συμβούλια των υπουργών θα γίνονται χωρίς τον Μπόρις Τζόνσον και τους υπουργούς του, ενώ δε θα υπάρχει Βρετανός επίτροπος ούτε Βρετανοί ευρωβουλευτές. Παρόλα αυτά, η χώρα θα δεσμεύεται από τους νέους νόμους της ΕΕ και από τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Επίσης, το Λονδίνο θα παραμείνει έως το τέλος της χρονιάς μέλος των οικονομικών θεσμών, πράγμα που σημαίνει ότι θα αντιμετωπίζεται ως πλήρες μέλος της ενιαίας αγοράς και της τελωνειακής ένωσης, τόσο από την ΕΕ όσο και από τις τρίτες χώρες, ενώ και θα συνεχίσει να έχει πλήρη πρόσβαση σε βάσεις δεδομένων ασφαλείας και στη Europol. Τέλος, το δικαίωμα ελεύθερης μετακίνησης από και προς τη Μεγάλη Βρετανία παραμένει κανονικά σε ισχύ έως την Πρωτοχρονιά του 2021.