Ο πλανήτης «πνίγεται» στο χρέος

Το ήδη τεράστιο παγκόσμιο χρέος του πλανήτη έσπασε νέα ρεκόρ πριν καν τελειώσει το 2019, όσον αφορά στη σχέση του με το ΑΕΠ. Σύμφωνα με την οικονομική σελίδα του CNN, το ρεκόρ αυτό έσπασε από το πρώτο εννεάμηνο της περυσινής χρονιάς.

Το παγκόσμιο χρέος περιλαμβάνει τα χρέη των νοικοκυριών, των κυβερνήσεων και των εταιρειών, και αυξήθηκε κατά 9 τρισ. δολάρια στα περίπου 253 τρισ. δολάρια το πρώτο εννεάμηνο του 2019. Αυτό, ουσιαστικά, σημαίνει ότι η σχέση χρέους / ΑΕΠ πλέον διαμορφώνεται στο 322%, ξεπερνώντας τα επίπεδα του 2016, όταν είχε καταγραφεί το υψηλότερο χρέος στην ιστορία.

Πάνω από το 50% του παγκόσμιου χρέους έχει σωρευτεί στις ανεπτυγμένες οικονομίες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι «ένοχοι» είναι πάρα πολλοί. Χώρες όπως η Νέα Ζηλανδία, η Ελβετία και η Νορβηγία καταγράφουν ανοδική πορεία του χρέους των νοικοκυριών, την ώρα που το δημόσιο χρέος – δηλαδή των κυβερνήσεων – των ΗΠΑ και της Αυστραλίας βρίσκεται σε ιστορικά επίπεδα – ρεκόρ.

Στις αναδυόμενες αγορές, τα επίπεδα χρέους είναι χαμηλότερα και προσεγγίζουν τα 72 τρισ. δολάρια, όμως ο ρυθμός αύξησης τους τα τελευταία χρόνια έχει ενισχυθεί σημαντικά. Το χρέος της Κίνας πλησιάζει το 310% του ΑΕΠ της, ποσοστό που το καθιστά το υψηλότερο μεταξύ των αναπτυσσόμενων χωρών, γεγονός το οποίο δημιουργεί σκεπτικισμό μεταξύ των επενδυτών, που κρατούν επιφυλακτική στάση προς το Πεκίνο. Το 2017 και το 2018, η κυβέρνηση είχε πιέσει τις εταιρείες να μειώσουν το δανεισμό τους, κάτι που συνέβη, ωστόσο το 2019 τα επίπεδα του χρέους εκτοξεύτηκαν εκ νέου.

Σύμφωνα με ειδικούς, το γιγαντιαίων διαστάσεων παγκόσμιο χρέος δημιουργεί σημαντικούς κινδύνους για την οικονομία, δεδομένου κιόλας ότι οι ειδικοί αναμένουν νέα αύξηση το 2020. «Με τη συνδρομή των χαμηλών επιτοκίων και των χαλαρών οικονομικών συνθηκών, εκτιμούμε ότι το παγκόσμιο χρέος θα ξεπεράσει τα 257 τρισ. δολάρια» κατά το πρώτο τρίμηνο του 2020, λένε ειδικοί αναλυτές.

Υπενθυμίζεται ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ μείωσε τρεις φορές τα επιτόκια πέρυσι, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τα διατηρεί στα χαμηλότερα επίπεδα από την οικονομική κρίση. Όμως, παρά τις ευνοϊκές συνθήκες δανεισμού, οι κίνδυνοι από τις αναχρηματοδοτήσεις είναι τεράστιοι. Για παράδειγμα, 19 τρισεκατομμύρια δολάρια σε ομόλογα ωριμάζουν μέσα στο 2020 και είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς θα αναχρηματοδοτηθούν ή θα αποπληρωθούν τόσο πολλά χρήματα.

Ένα άλλο πρόβλημα είναι οι επείγουσες ανάγκες χρηματοδότησης που έχουν προκύψει από την επείγουσα κλιματική κρίση. Η αρμόδια Υπηρεσία του ΟΗΕ ζητά 42 τρισεκατομμύρια δολάρια για επενδύσεις σε υποδομές έως το 2030, όμως οι χώρες με περιορισμένες δυνατότητες δανεισμού ενδέχεται να βρεθούν μπροστά σε αδιέξοδο…