Περικοπές στο καλύτερο συνταξιοδοτικό πρόγραμμα του κόσμου;
Η παρατεταμένη περίοδος χαμηλών, αλλά και μηδενικών, επιτοκίων που διανύουμε τα τελευταία χρόνια έχει πιέσει σημαντικά το συνταξιοδοτικό πρόγραμμα της Ολλανδίας, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να προειδοποιήσει ακόμα και με περικοπές εισοδήματος. Η Ολλανδική κυβέρνηση εργάζεται πυρετωδώς για να λύσει το άμεσο πρόβλημα, όπως το επείγον του θέματος δημιουργεί έντονες ανησυχίες σε μία χώρα που η αύξηση του αριθμού των συνταξιούχων σημαίνει ότι οι αλλαγές στις συντάξεις είναι αναπόφευκτες.
Οι Ολλανδοί εργαζόμενοι έχουν κατά κανόνα καταφέρει να βγουν στη σύνταξη λαμβάνοντας περίπου το 80% του μέσου μισθού τους. Όμως, η πίεση στα ταμεία από τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια έχει οδηγήσει σε μία συζήτηση για μειωμένες πληρωμές στους συνταξιούχους ή αύξηση των εισφορών στους εργαζομένους, σοκάροντας ουσιαστικά ένα έθνος που έχει συνηθίσει να βασίζεται σε ένα σύστημα αξιόπιστο.
Για τα συστήματα συνταξιοδότησης παγκοσμίως, τα χαμηλά επιτόκια δε θα μπορούσαν να έρθουν σε χειρότερη στιγμή. Οι αποδόσεις των επενδύσεων προβλέπεται να υποχωρήσουν, λόγω και των τεράστιων δημογραφικών αλλαγών που συντελούνται, δεδομένου ότι οι πληθυσμού γηράσκουν και όλο και λιγότεροι είναι οι εργαζόμενοι που πληρώνουν για το σύστημα.
Σε παγκόσμια έρευνα που διεξήχθη, θα υπάρξει έλλειψη 15,8 τρισ. δολαρίων από τα συνταξιοδοτικά συστήματα των μεγαλύτερων οικονομιών στον κόσμο το 2050 και αυτό το συμπέρασμα βγαίνει με βάση σχετικά αισιόδοξα σενάρια όσον αφορά στην ανάπτυξη, στους μισθούς, αλλά και στις επενδύσεις.
Όμως, η Ολλανδία βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε αχαρτογράφητα ύδατα. Άλλωστε, το πρόβλημα δε βρίσκεται στη Χάγη, αλλά στην Ουάσιγκτον, τη Φρανκφούρτη και το Τόκιο: τις έδρες των μεγαλύτερων Κεντρικών Τραπεζών παγκοσμίως.
Τα τελευταία χρόνια, μετά την κρίση του 2008, οι κεντρικοί τραπεζίτες έκαναν ένα πρωτοφανές «οικονομικό πείραμα». Για να δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη, σχεδόν μηδένισαν ή έριξαν σε αρνητικό έδαφος τα επιτόκια, τα οποία βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά. Ταυτόχρονα, προχώρησαν σε μαζικές αγορές ομολόγων μέσω των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης.
Μία δεκαετία μετά, οι κινήσεις αυτές έχουν αρχίσει να δημιουργούν ανησυχίες. Μία συνέπεια των αρνητικών επιτοκίων ήταν η ζημιά που έγινε στις τράπεζες, οι οποίες υποχρεώθηκαν να πληρώνουν για να «παρκάρουν» τα χρήματά τους στις Κεντρικές Τράπεζες αντί να βγάζουν χρήματα από τα επιτόκια. Και οι πολίτες που αποταμιεύουν χρήματα στις τράπεζες «τιμωρήθηκαν».
Τώρα, οι ειδικοί έχουν αρχίσει να μελετούν τις συνέπειες που είχαν τα αρνητικά επιτόκια στα συνταξιοδοτικά ταμεία, τα οποία βασίζονται στις αποδόσεις των ομολόγων και στις σταθερές αποδόσεις για να χρηματοδοτούν τις συντάξεις. Οι αποδόσεις των ομολόγων σε χώρες όπως η Γερμανία είναι αρνητικές, πράγμα που σημαίνει ότι τα ταμεία καταγράφουν απώλειες και όχι κέρδη.
Σε χώρες δε όπως η Ολλανδία, η νομοθεσία υποχρεώνει τους διαχειριστές των ταμείων να μειώνουν τις παροχές όταν υπάρχουν απώλειες.
Η κυβέρνηση της Ολλανδίας κάνει διάφορα βήματα για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες του δημογραφικού προβλήματος, αυξάνοντας, μεταξύ άλλων, και το όριο συνταξιοδότησης στα 67 χρόνια το 2024.