Σκάνδαλο Oxycontin: Γιατί η οικογένεια Σάκλερ είναι η πιο μισητή στις ΗΠΑ

Η διάσημη φαρμακευτική εταιρεία Purdue Pharma ανακοίνωσε την πτώχευσή της, εν μέσω του σκανδάλου σχετικά με την υπερβολική συνταγογράφηση του φαρμάκου Oxycontin. Πίσω από την εταιρεία αυτή βρίσκεται μια οικογένεια δισεκατομμυριούχων, που θεωρείται η πιο μισητή στις ΗΠΑ.

Η Αγγλοαμερικανική δυναστεία δισεκατομμυριούχων Σάκλερ, (η οποία πρόσφατα ελέγχθηκε γιατί μετέφερε κρυφά 1 δισ. δολάρια στην Ελβετία) είναι γνωστή για τις δωρεές της, με μερικές από τις μεγαλύτερες γκαλερί τέχνης, μουσεία, θέατρα και πανεπιστήμια να έχουν επωφεληθεί από την γενναιοδωρία τους.

Αλλά πίσω από τα χρήματα αυτά που δωρίζονται στα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου και τις γκαλερί, βρίσκεται μια φαρμακευτική. Η Purdue Pharma. Μια από τις πολλές εταιρείες της οικογένειας Σάκλερ, που φτιάχνει οπιοειδή και η οποία έχει συνδεθεί με τον θάνατο χιλιάδων Αμερικανών.

Και κάπως έτσι μουσεία και γκαλερί βγαίνουν και δηλώνουν ξεκάθαρα ότι δεν θέλουν τα χρήματα των Σάκλερ. Το διάσημο μουσείο Τέιτ του Λονδίνου δήλωσε πως δεν θα παίρνει πλέον χρήματα από την οικογένεια αυτή, ενώ το National Portrait Gallery και το Sackler Trust δήλωσαν πως δεν θα προχωρήσουν με την δωρεά ύψους ενός εκατομμυρίου λιρών. Και αυτό δεν συμβαίνει μόνο στη Μεγάλη Βρετανία, αλλά και στην Νέα Υόρκη όπου το μουσείο Γκουγκενχάιμ, που έχει λάβει συνολικά 9 εκατομμύρια δολάρια από τους Σάκλερ, δήλωσε ότι δεν σχεδιάζει να δεχθεί άλλες δωρεές από την εν λόγω οικογένεια.

Η περιουσία της οικογένειας Σάκλερ που εκτιμάται στα 13 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το περιοδικό Forbes ξεκίνησε από τρία αδέρφια από το Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. Ο Άρθουρ, Μόρτιμερ και Ρέιμοντ Σάκλερ ήταν όλοι τους γιατροί και στις αρχές της δεκαετίας του 1950 αγόρασαν μια φαρμακευτική εταιρεία με το όνομα Purdue Frederick η οποία μετονομάστηκε σε Purdue Pharma.

Καθένα από τα αδέρφια κατείχε το 1/3 της επιχείρησης, αλλά μετά τον θάνατο του Άρθουρ Σάκλερ το 1987, ο Μόρτιμερ και ο Ρέιμοντ εξαγόρασαν το μερίδιό του. Η Purdue Pharma δημιούργησε το γνωστό OxyContin, ένα συνταγογραφούμενο παυσίπονο που έκανε πάταγο στην αμερικανική αγορά το 1996.

Και φυσικά, όπως καταλαβαίνει κανείς, ένα μεγάλο μέρος της περιουσίας της οικογένειας Σάκλερ προέρχεται από την Purdue Pharma και το OxyContin. Και χάρη στα δισεκατομμύρια που έβγαλαν από την φαρμακευτική τους και τα εκατομμύρια που δόθηκαν από τους Σάκλερ σε δωρεές, το όνομα της οικογένειας κοσμεί μια πτέρυγα στο Μουσείο του Λούβρου, στο ΜΕΤ της Νέας Υόρκης καθώς και το Victoria & Albert αλλά και σε πολλά άλλα. Οι μεγάλες δωρεές των Σάκλερ, σύμφωνα με τον Άντριου Κολόντνι, συνδιευθυντή της Ερευνητικής Συνεργασίας Οπιοειδής πολιτικής στο πανεπιστήμιο Μπράντεϊς, πάντως, δεν ήταν τίποτα περισστότερο παρά «νομιμοποίηση εσόδων λόγω της φήμης». «Αυτό έκαναν με όλα αυτά τα χρήματα που έδιναν σε μουσεία και πανεπιστήμια» λέει. «Ο πλούτος τους αποκτήθηκε από την πώληση ενός φαρμάκου παρόμοιου με την ηρωίνη».

Από την άλλη πλευρά, εκπρόσωπος της οικογένειας Σάκλερ αναφερόμενος στις δωρεές τους υποστηρίζει: «Για περισσότερο από μισό αιώνα, αρκετές γενιές της οικογένειας Σάκλερ υποστήριξαν αξιόλογους θεσμούς που διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην υγεία, την έρευνα, την εκπαίδευση, τις τέχνες και τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Ήταν μεγάλη τιμή να στηρίζουμε το σπουδαίο έργο αυτών των οργανισμών και παραμένουμε αφοσιωμένοι σε αυτό που κάνουμε». Και συνεχίζει αναφέροντας: «Παρότι οι μηνύσεις των εναγόντων έχουν δημιουργήσει μια λανθασμένη εικόνα και οδήγησαν σε αδικαιολόγητη κριτική, παραμένουμε δεσμευμένοι να διαδραματίσουμε ουσιαστικό ρόλο στην αντιμετώπιση αυτής της πολύπλοκης κρίσης υγείας. Οι καρδιές μας βρίσκονται δίπλα σε όσους έχουν πληγεί από την κατάχρηση του φαρμάκου ή τον εθισμό».

Ο Ρέιμοντ Σάκλερ πέθανε το 2017. Ο γιος του, Ρίτσαρντ, γνωστός στην εταιρεία ως Δρ. Ρίτσαρντ, υπήρξε πρόεδρος της Purdue Pharma. Άλλα μέλη της οικογένειας που συμμετείχαν στην επιχείρηση ήταν η σύζυγος του Ρέιμοντ, Μπέβερλι, ο γιος τους Τζόναθαν και ο εγγονός του Ρέιμοντ Σάκλερ, Ντέιβιντ.

Ο τρίτος αδερφός της επιχείρησης, στον οποίο είχε απονείμει η βασίλισσα Ελισάβετ τον τιμητικό τίτλο του ιππότη, ο Μόρτιμερ Σάκλερ, πέθανε το 2010. Η σύζυγός του, Τερέζα Σάκλερ – σύμβουλος του V&A – ήταν μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Purdue Pharma, όπως και οι κόρες τους, Ιλέν Σάκλερ Λεφκούρτ και Κάθι Σάκλερ, αλλά και ο γιος τους Μόρτιμερ Σάκλερ.

Η φαρμακευτική εταιρεία Purdue Pharma βρίσκεται αντιμέτωπη με εκατοντάδες αγωγές λόγω του OxyContin. Η εταιρεία αυτή είναι μία από τους πολυάριθμους κατασκευαστές και διανομείς οπιοειδών, που κατηγορούνται ότι χρησιμοποίησαν παραπλανητικό μάρκετινγκ σχετικά με το συγκεκριμένο φάρμακο και υπονόμευσαν τις ανησυχίες σχετικά με την κατάχρηση και τον εθισμό για να ενθαρρύνουν τους γιατρούς να συνταγογραφήσουν όσα περισσότερα από αυτά γίνεται. Φυσικά, η Purdue Pharma αρνείται τις κατηγορίες αυτές.

Ο Δρ. Κολόντνι λέει ότι τα οπιοειδή είχαν χρησιμοποιηθεί ως επί το πλείστον για την θεραπεία ατόμων με καρκίνο, για περίθαλψη στο τέλος της ζωής τους ή μετά από κάποια χειρουργική επέμβαση για περιορισμένο χρονικό διάστημα. «Δεν θα κέρδιζαν πολλά χρήματα εάν το OxyContin συνταγογραφούνταν μόνο σε άτομα στο τελευταίο στάδιο του καρκίνου επειδή δεν θα χρειαζόταν να το πάρουν για πολύ καιρό. Επομένως, για να βγάλουν λεφτά με το φαρμακευτικό αυτό προϊόν έπεισαν τους γιατρούς να το συνταγογραφούν ακόμη και για κοινά προβλήματα, όπως ο πόνος στην πλάτη ή στους πονοκεφάλους. Εάν έχεις ένα φάρμακο που είναι δύσκολο να σταματήσεις να το παίρνεις, έχεις μια αρκετά καλή συνταγή για οικονομική επιτυχία».

Και κάπως έτσι, τα συνταγογραφούμενα OxyContin βρέθηκαν στα περισσότερα μπάνια των Αμερικανών πολιτών. Ο Δρ. Κολόντνι λέει ότι για τους 20άρηδες που δοκίμασαν οπιοειδή «για πλάκα» και εθίστηκαν, ήταν πιο δύσκολα τα πράγματα, γιατί έδειχναν υγιείς.

«Τα χάπια στους δρόμους, ακόμη και το 2001 ήταν πολύ ακριβά» λέει και συνεχίζει «Επομένως οι νέοι λευκοί Αμερικανοί στα 20 ή τα 30 τους, άρχισαν να αλλάζουν από τα χάπια στην ηρωίνη». Με τα ισχυρά οπιοειδή, όπως το Fentanyl που έκανε την άφιξή του στην αγορά παράνομων φαρμάκων, ο κίνδυνος υπερδοσολογίας αυξήθηκε.

Η Purdue Pharma λέει πως το OxyCOntin «αποτελεί ένα υπερβολικά μικρό ποσοστό των συνταγογραφούμενων οπιοειδών που συνταγογραφούνται στις ΗΠΑ» το οποίο λέει ότι είναι μικρότερο του 2%. Ο Δρ Κολόντνι όμως λέει: «Φυσικά και υπάρχουν κι άλλες εταιρείες φαρμάκων που είδαν πόσο καλά εξελίχθηκαν τα πράγματα για την Purdue και θέλησαν και αυτοί μερίδιο στην αγορά. Αλλά η Purdue ήταν αυτή που έκανε την αρχή».

Αντιμέτωπη με αγωγές δεν βρέθηκε μόνο η Purdue, αλλά και συγκεκριμένα μέλη της οικογένειας Σάκλερ. Σε καταγγελία του Γενικού Εισαγγελέα της Μασαχουσέτης αναφερόταν ότι «τα μέλη της οικογένειας κατεύθυναν παραπλανητικές πρακτικές πώλησης και εμπορίας εντός της Purdue».

Σκιαγραφεί, δηλαδή, τους Σάκλερ ως ισχυρά μέλη του διοικητικού συμβουλίου, που είχαν ως στόχο να προωθήσουν τις πωλήσεις της Purdue Pharma πείθοντας τους γιατρούς να συνταγογραφήσουν όλο και περισσότερα OxyContin σε όλο και υψηλότερες δόσεις στους ασθενείς τους. Παρουσιάζει επίσης, τον Ρίτσαρντ Σάκλερ ως κάποιον που δεν έβλεπε ότι το OxyContin συνεισέφερε στον εθισμό στα οπιοεδιή, και ότι μάλιστα, ο ίδιος κατηγορούσε τα άτομα που τα έπαιρναν. Σε ένα emailο Ρίτσαρντ Σάκλερ έγραφε: «Πρέπει να σφυροκοπήσουμε τους κακοποιούς με κάθε δυνατό τρόπο. Αυτοί είναι οι φταίχτες και το πρόβλημα. Είναι οι απερίσκεπτοι εγκληματίες».

Η Purdue Pharma αρνήθηκε έντονα τους ισχυρισμούς αυτούς και κατέθεσε μήνυση για την απόρριψή τους. Δήλωσε ότι είναι «γεμάτοι με εντυπωσιακούς και φλεγμονώδεις ισχυρισμούς» και είναι υπερβολικά απλοποιημένος αποδιοπομπαίος τράγος βασισμένος σε έναν παραμορφωμένο απολογισμό των γεγονότων που δεν στηρίζονται από το εφαρμοστέο δίκαιο».

Φαίνεται όμως πως τίποτε από αυτά δεν έπιασε και η Purdue Pharma ανακοίνωσε την χρεοκοπία της προχθές, με τους Σάκλερ να χαρακτηρίζονται ως η «πιο μισητή οικογένεια των ΗΠΑ».