Ο κίνδυνος που απειλεί το επενδυτικό μέλλον της Ευρώπης
Η τάση να δημιουργηθούν «Ευρωπαίοι πρωταθλητές» μπορεί να θέσει σε κίνδυνο οφέλη όπως η ενιαία αγορά, που έχουν αποκτηθεί με κόπο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg.
Η αλλαγή κατεύθυνσης έρχεται την ώρα που οι ηγέτες της Ένωσης αρχίζουν να ενδιαφέρονται για την απόκτηση μεριδίων σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, προσδοκώντας να επηρεάσουν τον τρόπο λειτουργίας τους. Ένας ευρωπαϊκός βιομηχανικός πρωταθλητής θα βρίσκεται στο έλεος διεθνικών ανταγωνισμών για τον έλεγχό του.
Αυτό είναι και η πολύχρονη μάστιγα της Airbus SA – ίσως της πλέον επιτυχημένης ευρωπαϊκής πολυεθνικής. Μπορεί, μεν, οι κυβερνήσεις να είναι ευτυχείς με την άσκηση επιρροής στις μεγάλες επιχειρήσεις, όμως δεν θα είναι το ίδιο άνετες με άλλους εταίρους που θα προσπαθούν να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα, μέσω υπερεθνικών εταιρειών.
Η συζήτηση για τη δημιουργία Ευρωπαίων πρωταθλητών πηγάζει από την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να απαγορεύσει τη συγχώνευση της γερμανικής Siemens AG και της γαλλικής Alstom SA στο τομέα των σιδηροδρόμων. Η απόφαση εξόργισε το Παρίσι και το Βερολίνο, που υποστήριζαν ότι ο συνδυασμός των δύο εταιρειών είναι απαραίτητος για να αντισταθμιστεί ο ανταγωνισμός από την Κίνα.
Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Πέτερ Αλτμάγερ και ο Γάλλος ομόλογός του Μπρουνό Λε Μερ, παρουσίασαν κοινό μανιφέστο για μια ευρωπαϊκή βιομηχανική πολιτική που δεν θα επιτρέπει τη λήψη παρόμοιων αποφάσεων στο μέλλον. Η πρότασή τους περιλαμβάνει την αλλαγή των υφιστάμενων κανόνων περί ανταγωνισμού, ώστε να διευκολύνεται η έγκριση ορισμένων συγχωνεύσεων.
Επίσης, Γαλλία και Γερμανία θέλουν να αποκτήσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αρμοδιότητα να υπερισχύει της Επιτροπής σε ορισμένες περιπτώσεις. Αυτό σημαίνει ότι οι πολιτικοί θα έχουν τον τελευταίο λόγο σε αποφάσεις περί ανταγωνισμού. Θεωρητικά, η γαλλο-γερμανική προσέγγιση έχει κίνητρο την επιθυμία να γίνουν οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις ικανότερες στον παγκόσμιο ανταγωνισμό από τις ανάλογες αμερικανικές και κινεζικές επιχειρήσεις (αν και στην περίπτωση Alstom-Siemens ήταν συζητήσιμη η απειλή που συνιστούσε η κινεζική CRRC Corp.).
Ωστόσο η πρωτοβουλία Αλτμάγερ και Λε Μερ βασίζεται και σε μια λανθασμένη υπόθεση: δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις είναι πιο αποδοτικές από τις μικρότερες. Μια συγχώνευση μπορεί να φέρει αποδόσεις κλίμακας, μπορεί όμως και να μειώσει το κίνητρο για καινοτομίες, επειδή υφίσταται λιγότερη ανάγκη αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό. Οι λεγόμενες «οριζόντιες» συγχωνεύσεις σχεδόν πάντα οδηγούν σε επιπτώσεις σε βάρος του ανταγωνισμού, με λιγότερες επιλογές για τους καταναλωτές και υψηλότερες τιμές. Αυτό ακριβώς ήθελε να αποτρέψει η ενιαία αγορά. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις μπορούν να γίνουν εξαιρετικά ασυνεπείς όταν δημιουργούν Ευρωπαίους πρωταθλητές.
Η Γαλλία ήταν, μεν, ενθουσιώδης για τη συγχώνευση της Alstom με την Siemens, όχι όμως για την πώληση της γαλλικής ναυπηγικής εταιρείας STX στην ιταλική FincantieriSpA. Ο Λε Μερ επιμένει ότι η συμφωνία θα ολοκληρωθεί, όμως ο Πρόεδρος Μακρόν είχε αρχικά μπλοκάρει την πώληση. Αυτή είναι μια χρήσιμη υπενθύμιση ότι το πάθος για Ευρωπαίους πρωταθλητές συνήθως εξαντλείται στα εθνικά σύνορα. Τέλος, η δημιουργία μιας μεγα-επιχείρισης σε περισσότερες από μια χώρα είναι πολύ ευκολότερη από τη λειτουργία της βάσει εθνικών συμφερόντων. Από την φύση τους, οι πολιτικοί δεν είναι διατεθειμένοι να υποχωρούν και να αφήνουν τους managers να κάνουν τη δουλειά τους. Όντως, το πάθος για την απόκτηση άμεσου ελέγχου επανέρχεται. Την προηγούμενη εβδομάδα, η ολλανδική κυβέρνηση αποφάσισε να εξαγοράσει μερίδιο στη γαλλική Air France-KLM, ίσο με αυτό που κατέχει η γαλλική κυβέρνηση, με στόχο την «καλύτερη λειτουργία» της, όπως ανέφερε ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών Φόπκε Χέκστρα στους Financial Times. Ο φόβος είναι πως ο αερομεταφορέας θα εμπλακεί στις ατέρμονες διενέξεις μεταξύ Γαλλίας και Ολλανδίας, που θα θελήσουν να προστατεύσουν τις εγχώριες θέσεις εργασίας και λειτουργίες.
Οι στόχοι αυτοί δεν αποτελούν μέριμνα των ιδιωτών επενδυτών. Δεν είναι απορίας άξιον ότι οι μετοχές βυθίστηκαν μόλις έγινε η αναγγελία. Ο γαλλο-γερμανικός έρωτας για επιχειρήσεις "Φρανκεστάιν" ίσως ενθουσιάσει τις τράπεζες εξαγορών και συγχωνεύσεων, όμως είναι συνταγή καταστροφής. Οι επιδόσεις της Airbus βελτιώθηκαν μετά την χαλάρωση των επεμβάσεων του γαλλικού και του γερμανικού κράτους, εξακολουθεί ωστόσο να απέχει πολύ από την κερδοφορία της Boeing Co. Η ισχύς της ΕΕ έγκειται στην ποικιλία της. Είναι καλύτερα οι επιτυχημένοι να αναδύονται μέσα από τον υγιή ανταγωνισμό, παρά να δημιουργούνται τεχνητά στα εργαστήρια των πολιτικών, γράφει το Bloomberg.