Νέος γύρος διαπραγματεύσεων ΗΠΑ - Ταλιμπάν
Οι ΗΠΑ και οι Ταλιμπάν ξεκινούν αύριο Δευτέρα στο Κατάρ έναν νέο γύρο διαπραγματεύσεων προκειμένου να τερματιστεί ο πόλεμος στο Αφγανιστάν.
Μέχρι στιγμής δεν έχουν γίνει γνωστές πολλές λεπτομέρειες για τη διάρκεια ή τα θέματα που θα συζητηθούν σε αυτό τον γύρο των διαπραγματεύσεων μεταξύ του Ζαλμάι Χαλιλζάντ, του εκπροσώπου των ΗΠΑ, και μιας διευρυμένης ομάδας διαπραγματευτών των Ταλιμπάν, υπό τον Σερ Μοχάμαντ Αμπάς Στανικζάι, πρώην υπουργό Εξωτερικών του καθεστώτος των Ταλιμπάν.
Στα τέλη Ιανουαρίου οι έξι συνεχείς ημέρες συνομιλιών είχαν χαρακτηριστεί η πιο σημαντική πρόοδος που έχει καταγραφεί μετά την αμερικανική επέμβαση του 2001.
Οι δύο πλευρές είχαν φύγει από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων με «ένα προσχέδιο απόφασης», το οποίο επικεντρωνόταν στην υπόσχεση των Ταλιμπάν να μην επιτρέψουν να μετατραπεί το Αφγανιστάν σε βάση για τρομοκρατικές επιθέσεις εναντίον ξένων κρατών. Ωστόσο δεν συμφωνήθηκε χρονοδιάγραμμα για την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων ούτε υπήρξε κάποια συμφωνία για εκεχειρία.
Οι Αμερικανοί διαπραγματευτές δέχονται πιέσεις από τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει δεσμευθεί να τερματίσει «τους αιώνιους πολέμους» των ΗΠΑ. Εξάλλου η επικείμενη έλευση της άνοιξης, συνώνυμο της επανάληψης των επιθέσεων των Ταλιμπάν, βρίσκεται στο μυαλό όλων.
Έπειτα από 40 χρόνια συγκρούσεων μετά την εισβολή των Σοβιετικών το 1979 οι Αφγανοί ελπίζουν επιτέλους να υπάρξει κάποια ειρηνευτική συμφωνία.
Πρόσφατα πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις για τον τερματισμό των μαχών κοντά σε προπύργια των Ταλιμπάν, ενώ εκπρόσωποί τους διεξήγαγαν για πρώτη φορά μπροστά στις κάμερες συζητήσεις στη Μόσχα με μέλη της αντιπολίτευσης.
Μια ζίργκα –συνέλευση των γηραιών των αφγανικών φυλών—πρόκειται να συνεδριάσει στα μέσα Μαρτίου στην Καμπούλ για να προετοιμάσει την ομάδα των διαπραγματευτών που θα συζητήσει με τους Ταλιμπάν.
Μέχρι στιγμής οι αντάρτες αρνούνται να συνομιλήσουν με την κυβέρνηση του Αφγανού προέδρου Άσραφ Γάνι, παρά τις επανειλημμένες προτάσεις του για διάλογο.
«Τα μάτια όλων είναι στραμμένα στους Ταλιμπάν για να δουν αν μπορούν να κάνουν συμβιβασμούς» και να δεχθούν έναν δια-αφγανικό διάλογο στον οποίο «θα συμμετέχει η τρέχουσα κυβέρνηση», εκτίμησε ο αναλυτής Μάικλ Σεμπλ, ειδικός στην κρίση στο Αφγανιστάν.
Ο Ζαλμάι Χαλιλζάντ, ο οποίος τον τελευταίο καιρό έχει πραγματοποιήσει πολλές συναντήσεις με περιφερειακές δυνάμεις, «έχει κινήσει την ειρηνευτική διαδικασία όπως κανένας άλλος τις δύο προηγούμενες δεκαετίες», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με τους αναλυτές, σε αυτόν τον νέο γύρο διαπραγματεύσεων οι Ταλιμπάν θα πιέσουν για την αφαίρεση των ηγετικών τους στελεχών από τη μαύρη λίστα του ΟΗΕ, ενώ οι ΗΠΑ θα ζητήσουν να υπάρξουν άμεσες συνομιλίες μεταξύ των ανταρτών και της αφγανικής κυβέρνησης.
Η συνάντηση στη Ντόχα πραγματοποιείται σε μια περίοδο που στην περιοχή επικρατεί μεγάλη ένταση με το Ιράν και την Ινδία να κατηγορούν το Πακιστάν ότι στηρίζει ακραίες, ισλαμιστικές οργανώσεις οι οποίες εξαπέλυσαν τις τελευταίες εβδομάδες επιθέσεις στο έδαφός τους.
Το Πακιστάν αρνείται τις κατηγορίες αυτές και άφησε να εννοηθεί ότι ενδεχόμενα αντίποινα από την Ινδία ίσως επηρεάσουν τις ειρηνευτικές συνομιλίες για το Αφγανιστάν, στις οποίες έχει κρίσιμο ρόλο εξαιτίας των δεσμών του με τους Ταλιμπάν.
Ωστόσο ο ειδικός Ραχιμουλάχ Γιουσαφζάι πιστεύει ότι το Ισλαμαμπάντ έχει χάσει την ικανότητά του να επηρεάζει τους Ταλιμπάν.
«Οι Ταλιμπάν και οι ΗΠΑ φαίνονται πιο αποφασισμένοι από ποτέ να διεξάγουν ειρηνευτικές συνομιλίες», σχολιάζει. «Πιστεύω ότι ο ρόλος του Πακιστάν δεν θα είναι πια τόσο σημαντικός».
Ο Γκρέιμε Σμιθ του International Crisis Group εκτιμά ότι «οι δύο πλευρές έχουν δεσμευθεί σε αυτή τη διαδικασία με ανοικτό πνεύμα και μια αίσθηση του επείγοντος καθώς η άνοιξη πλησιάζει όπως και η εποχή των μαχών».
Ο Γιουσαφζάι φοβάται επίσης ότι το λιώσιμο των χιονιών θα σημάνει την επανάληψη των επιθέσεων των Ταλιμπάν, προκειμένου να ασκήσουν τη μέγιστη πίεση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. «Πιστεύω ότι θα διατηρήσουν τη δυναμική τους μέχρι να υπάρξει εκεχειρία», τονίζει.
Όμως η αναζωπύρωση των σφοδρών μαχών και οι νεκροί που θα προκαλέσουν ενδέχεται να υπονομεύσουν τα εύθραυστα οφέλη που έχουν καταγραφεί στις μέχρι τώρα συνομιλίες.
«Θα είναι πιο δύσκολο να συνεχιστεί η ειρηνευτική διαδικασία τους επόμενους μήνες αν οι Ταλιμπάν (…) ξεκινήσουν ευρείας κλίμακας επιθέσεις», σημειώνει ο Σεμπλ.