Θα επιστρέψουν οι δυτικές εταιρείες στη Ρωσία; - Η ερώτηση που «βασανίζει» τους επενδυτές
Καθώς η Μόσχα και η Ουάσινγκτον συζητούν τρόπους για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, ένα από τα πολλά ερωτήματα που απασχολούν τους επενδυτές είναι εάν οι εταιρείες θα επιστρέψουν μαζικά στη Ρωσία.
Σύμφωνα με όσα αναφέρει το πρακτορείο Reuters, οσο οι κυρώσεις της Δύσης παραμένουν σε ισχύ κάτι τέτοιο μοιάζει εξαιρετικά δύσκολο ως και απίθανο. Ωστόσο, εάν η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, επιδιώξει να χαλαρώσει τους περιορισμούς, θα μπορούσε να ανοίξει ο δρόμος για ορισμένες εταιρείες να επιστρέψουν σε μια αγορά που κάποτε θεωρούνταν υψηλής ανάπτυξης.
Ποιοι και πως είχαν αποχωρήσει από τη Ρωσική αγορά
Περισσότερες από χίλιες εταιρείες, από τη McDonald's έως τη Mercedes-Benz, έχουν αποχωρήσει από τη Ρωσία τα τελευταία τρία χρόνια. Σε ορισμένες περιπτώσεις αυτό έγινε μέσω πώλησης των δραστηριοτήτων τους, ενώ κάποιες άλλες εταιρείες απλά εγκατέλειψαν τα περιουσιακά τους στοιχεία στη χώρα.
Δεν έλειψαν και οι περιπτώσεις όπως αυτές των Danone και Carlsberg που είδαν τα περιουσιακά τους στοιχεία να αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο κατάσχεσης με αποτέλεσμα να αναγκαστούν να πουλήσουν.
Σύμφωνα με ανάλυση του Reuters, που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2024, οι δυτικές εταιρείες έχουν σημειώσει απώλειες ύψους 102 δισεκατομμυρίων ευρώ εξαιτίας της κατάστασης στη Ρωσία. Από την πλευρά του ο Κίριλ Ντιμιτρίεφ, επικεφαλής του Ρωσικού Ταμείου Άμεσων Επενδύσεων, δίνει άλλη διάσταση στο θέμα υποστηρίζοντας ότι οι αμερικανικές εταιρείες έχουν χάσει 324 δισεκατομμύρια δολάρια (περίπου 310,5 δισεκατομμύρια ευρώ) αποχωρώντας από τη Ρωσία.
Εταιρείες όπως η McDonald's, η Renault και η Henkel συμφώνησαν να διατηρήσουν την επιλογή επαναγοράς κατά την αποχώρησή τους από τη Ρωσία.
Η Renault πούλησε το πλειοψηφικό της μερίδιο στη ρωσική αυτοκινητοβιομηχανία Avtovaz τον Μάιο του 2022 για μόλις ένα ρούβλι, αλλά με εξάχρονη επιλογή επαναγοράς.
Ορισμένες εταιρείες τροφίμων και υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένων των Procter & Gamble, PepsiCo και Mondelez, δήλωσαν ότι παρέμειναν για ανθρωπιστικούς λόγους, συνεχίζοντας να προμηθεύουν τους Ρώσους με βασικά αγαθά.
Ποιες εταιρείες θα μπορούσαν να επιστρέψουν πρώτες
Μετά τη συνάντηση μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας αυτή την εβδομάδα, ο Ντιμιτρίεφ δήλωσε, χωρίς να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες, ότι αναμένει ορισμένες αμερικανικές εταιρείες να επιστρέψουν ήδη από το δεύτερο τρίμηνο του 2025.
Πιθανότερο είναι να επιστρέψουν εκείνες που λειτουργούν εκτός κυρώσεων, όπως οι λιανοπωλητές και οι παραγωγοί τροφίμων, παρά εκείνες σε τομείς όπως η ενέργεια και τα χρηματοοικονομικά.
Ο Ντιμιτρίεφ πιστεύει ότι οι αμερικανικές πετρελαϊκές εταιρείες που είχαν επιτυχία στη Ρωσία θα «επιστρέψουν κάποια στιγμή».
Ο ανώτερος νομοθέτης Ανατόλι Αξάκοβ δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι πιστεύει πως οι Visa και Mastercard θα αποκαταστήσουν σύντομα τις υπηρεσίες πληρωμών. Οι δύο εταιρείες από την πλευρά τους δήλωσαν ότι οι αναστολές στη Ρωσία παραμένουν σε ισχύ.
Ποιες εταιρείες δεν πρόκειται να επιστρέψουν
Εκατοντάδες δυτικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των Carlsberg και Unilever, εξέδωσαν ανακοινώσεις καταδικάζοντας την επιθετικότητα της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας τις ημέρες και εβδομάδες μετά την εισβολή, πλαισιώνοντας την αποχώρησή τους από τη χώρα ή την αναστολή των δραστηριοτήτων τους με ηθικούς όρους.
Εάν επιτευχθεί μια συμφωνία που θα ανταμείβει τη Ρωσία με ουκρανικά εδάφη, οι εταιρείες που έχουν επικρίνει τη Μόσχα κινδυνεύουν με ζημιά στη φήμη τους αν επιλέξουν να επιστρέψουν.
Ποιες εταιρείες δεν μπορούν να επιστρέψουν ακόμα και αν το επιθυμούν
Οι εταιρείες που εμπλέκονται στην προμήθεια αγαθών με διπλή χρήση, πολιτική και στρατιωτική, δεσμεύονται από δυτικούς περιορισμούς. Η Boeing και η Airbus, για παράδειγμα, ανέστειλαν την προμήθεια αεροσκαφών και ανταλλακτικών. Άλλα παραδείγματα περιλαμβάνουν ημιαγωγούς, τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό και ηλεκτρονικά.
Υπάρχουν πολλές εικασίες σχετικά με το εάν οι συνομιλίες ΗΠΑ-Ρωσίας θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε χαλάρωση των κυρώσεων, αλλά δεν έχουν γίνει ακόμη συγκεκριμένες προτάσεις. Εν τω μεταξύ, η Ευρωπαϊκή Ένωση συμφώνησε την Τετάρτη (19/2) σε ένα 16ο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης εισαγωγών πρωτογενούς αλουμινίου.
Οι κυρώσεις απαγορεύουν την παροχή χρηματοοικονομικών ή ενεργειακών υπηρεσιών στη Ρωσία, και οι δηλώσεις Ρώσων αξιωματούχων ότι αναμένουν την επιστροφή δυτικών εταιρειών φαίνεται προς το παρόν να είναι ευσεβείς πόθοι, σύμφωνα με το Reuters.
Πως έχει διαμορφωθεί η Ρωσική αγορά αυτά τα χρόνια
Ορισμένες από τις πιο γνωστές μάρκες παγκοσμίως, από τα Starbucks έως την IKEA και τη Levi’s, έχουν αντικατασταθεί από... ρωσικές απομιμήσεις.
Τα περισσότερα από τα 800 εστιατόρια McDonald's στη Ρωσία λειτουργούν πλέον υπό την επωνυμία Vkusno & tochka, που ανήκει στον Αλεξάντερ Γκοβόρ και διατηρεί παρόμοιο μοντέλο λειτουργίας.
Η Starbucks πούλησε την επιχείρησή της στον εστιάτορα Anton Pinskiy και τον ράπερ Timati, με αποτέλεσμα να μετονομαστεί σε Stars Coffee.
Η ανάκτηση της αγοράς μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολη για τις αυτοκινητοβιομηχανίες, καθώς οι Κινέζοι ανταγωνιστές έχουν πλέον μερίδιο αγοράς άνω του 50%, από λιγότερο από 10% πριν από τρία χρόνια. Δεν είναι σαφές πόσο πρόθυμη θα είναι η Ρωσία να επιτρέψει την επιστροφή ευρωπαϊκών αυτοκινητοβιομηχανιών εις βάρος των κινεζικών κατασκευαστών.
Είναι καλοδεχούμενες οι δυτικές εταιρείες ;
Η Μόσχα έχει επανειλημμένα υποσχεθεί αντίποινα για αυτό που θεωρεί ως κλοπή ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό και έχει κατασχέσει εταιρείες στη Ρωσία μέσω προεδρικών διαταγμάτων και δικαστικών αποφάσεων.
Αυτή τη στιγμή, η Ρωσία ελέγχει αρκετές δυτικές εταιρείες υπό το πρόσχημα της «προσωρινής διαχείρισης» και μέσα στο 2025 πρόκειται να επιταχύνει την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων εταιρειών με ξένους μετόχους.
Οι περισσότερες εταιρείες που αποχώρησαν από τη χώρας αναγκάστηκαν να πουλήσουν με τεράστιες εκπτώσεις. Το να πειστούν οι επενδυτές να επιστρέψουν στη ρωσική αγορά ενδέχεται να πάρει χρόνο και να απαιτήσει ισχυρές εγγυήσεις από την κυβέρνηση.