Το μπλοκ των BRICS αναπτύσσεται -και η απειλή δασμών του Τραμπ δεν αναμένεται να αποτρέψει τα επίδοξα μέλη
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει υποσχεθεί δασμούς 100% κατά των χωρών BRICS εάν συνεχίσουν να υπονομεύουν το δολάριο των ΗΠΑ - αλλά η απειλή δεν θα περιορίσει την επέκταση της ομάδας, υποστηρίζουν αναλυτές μιλώντας στο CNBC.
Πρόσφατα, η Βραζιλία ανακοίνωσε την ένταξη της Ινδονησίας στο μπλοκ ως μέλος την περασμένη Δευτέρα.
Υπό την κυβέρνηση του απερχόμενου προέδρου Τζο Μπάιντεν, η Ουάσινγκτον ήταν σχετικά απορριπτική απέναντι στον συνασπισμό των 10 μελών, με τον σύμβουλο επικοινωνίας του Λευκού Οίκου για θέματα εθνικής ασφάλειας Τζον Κίρμπι να δηλώνει κατά τη διάρκεια ενημέρωσης του Τύπου τον περασμένο Οκτώβριο ότι οι ΗΠΑ δεν θεωρούν τις BRICS - έναν οικονομικό συνασπισμό αναδυόμενων αγορών - ως «απειλή».
Το κλίμα θα μπορούσε να αλλάξει μόλις ο Τραμπ αναλάβει την εξουσία, μετά τις πρώτες ενδείξεις ότι μπορεί να επιβάλει δασμούς στα μέλη της συμμαχίας εάν υπονομεύσουν το δολάριο των ΗΠΑ.
«Μια βασική αλλαγή πολιτικής με την επερχόμενη κυβέρνηση Τραμπ είναι η ρητή αντιμετώπιση των BRICS ως οντότητα», δήλωσε στο CNBC μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου η Μιχαέλα Πάπα, διευθύντρια έρευνας στο Κέντρο Διεθνών Σπουδών του MIT.
Η Κίνα θα απαλύνει τον δασμολογικό «πόνο»
Οι BRICS, οι οποίες δημιουργήθηκαν αρχικά από τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία και την Κίνα το 2009 και στη συνέχεια ενέταξαν τη Νότια Αφρική το 2010, δημιουργήθηκαν υπό την ηγεσία του Πεκίνου ως μια δύναμη που θα ανταγωνιζόταν τη δυτική κυριαρχία στη διεθνή σκηνή.
Στην 16η ετήσια σύνοδο κορυφής της συμμαχίας στο Καζάν έγιναν επίσημα δεκτές στην ομάδα η Αίγυπτος, η Αιθιοπία, το Ιράν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Σύμφωνα με Ρώσους αξιωματούχους και την επίσημη εφημερίδα της Κεντρικής Επιτροπής του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, περισσότερες από 30 χώρες είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον να ενταχθούν στον συνασπισμό το 2024.
Το μέγεθος του μπλοκ καθιστά όλο και πιο απίθανο ότι οι ΗΠΑ θα εφαρμόσουν τιμωρητικούς δασμούς 100% στις χώρες BRICS, σύμφωνα με τον Duncan Wrigley, επικεφαλής οικονομολόγο της China+ στην Pantheon Macroeconomics. Κάτι τέτοιο θα κινδύνευε να κατευθύνει τα έθνη που είναι ουδέτερα στην αντιπαλότητα ΗΠΑ-Κίνας προς το Πεκίνο και να παρεμβαίνει στα συμφέροντα των ΗΠΑ, δήλωσε ο Wrigley στο CNBC μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου θα μπορούσε ακόμη και να παρέμβει για να περιορίσει τις συνέπειες από τυχόν εμπορικά μέτρα των ΗΠΑ κατά των μελών των BRICS, σύμφωνα με τον David Lubin, ανώτερο ερευνητή του Chatham House.
«Από τη σκοπιά του Πεκίνου, η καθιέρωση της Κίνας ως εναλλακτικού πυλώνα της παγκόσμιας τάξης είναι ένας εξαιρετικά σημαντικός στόχος και δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την υποστήριξη του αναπτυσσόμενου κόσμου», δήλωσε ο Lubin σε σχόλια που έστειλε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. «Και δεδομένου ότι περίπου 120 χώρες υπολογίζουν την Κίνα ως τον κύριο εμπορικό τους εταίρο, αυτό δεν θα πρέπει να είναι πολύ δύσκολο».
Η Κίνα έχει ήδη αρχίσει να το κάνει αυτό, προωθώντας μια πολιτική μηδενικών δασμών για τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες που έχουν διπλωματικές σχέσεις με το Πεκίνο, η οποία τέθηκε σε ισχύ από τον περασμένο Δεκέμβριο και βασίζεται σε παρόμοια μέτρα που επεκτάθηκαν στις λιγότερο ανεπτυγμένες αφρικανικές χώρες.
Το δολάριο είναι βασιλιάς
Η απειλή του Τραμπ για τους δασμούς εξαρτάται από την εκθρόνιση του δολαρίου από τα BRICS ως το πιο διαδεδομένο εμπορικό νόμισμα στον κόσμο - κάτι που θα μπορούσε να αποδειχθεί δύσκολη υπόθεση για τη συμμαχία.
Η Ρωσία πιέζει για την απο-δολαριοποίηση σε μια προσπάθεια να παρακάμψει το δίκτυο SWIFT, ένα παγκοσμίως αναγνωρισμένο πρότυπο για τις τραπεζικές συναλλαγές, και να περιορίσει τον αντίκτυπο των αμερικανικών κυρώσεων κατά της Μόσχας. Στις συνομιλίες του Καζάν, ο Βλαντιμίρ Πούτιν επανέλαβε τη χρήση του δολαρίου ως «όπλο» και «μεγάλο λάθος», αναφέρει ο Guardian.
Μία από τις επιλογές της ομάδας για την ανατροπή του δολαρίου ήταν η δημιουργία ενός ενιαίου νομίσματος των BRICS - μια πρόταση στην οποία πρωτοστάτησε η Βραζιλία, η οποία δεν έχει ακόμη κερδίσει έδαφος.
Μια άλλη δυνατότητα ήταν η καθιέρωση συναλλαγών σε πολλαπλά νομίσματα, οι οποίες ήδη πραγματοποιούνται μεταξύ αρκετών μελών: ορισμένες κινεζικές και ρωσικές συναλλαγές πραγματοποιούνται μέσω του γουάν και του ρουβλίου. Τα κράτη συμφώνησαν επίσης να συνεχίσουν να ενισχύουν τις συναλλαγές μέσω των τοπικών νομισμάτων και εξέφρασαν την υποστήριξή τους στην ιδέα μιας ανεξάρτητης υποδομής διασυνοριακού διακανονισμού για τις πληρωμές.
Ο Lubin του Chatham House σημειώνει ότι το κινεζικό νόμισμα είναι «πολύ λιγότερο χρησιμοποιήσιμο διεθνώς από τα δολάρια», δεδομένου ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές είναι σε μεγάλο βαθμό εκφρασμένες στο δολάριο.
«Χαλαρο μπλοκ»
Η έλλειψη συγκεκριμένης συμμαχικής στρατηγικής και δράσης από τα μέλη των BRICS εγείρει αμφιβολίες σχετικά με το κατά πόσον θα θεωρηθεί απειλή για τις ΗΠΑ, με τον Wrigley της Pantheon Macroeconomics να λέει ότι η συμμαχία των αναδυόμενων αγορών δεν είναι επί του παρόντος κάτι περισσότερο από ένα «κατάστημα συζητήσεων».
Το μπλοκ εξακολουθεί να είναι πολύ χαλαρό και ανοργάνωτο για να δημιουργήσει οποιαδήποτε ουσιαστική αλλαγή, με τη σύνοδο κορυφής του Καζάν το 2024 να μην καταλήγει σε «τίποτα πραγματικά συγκεκριμένο», σύμφωνα με τη Cecilia Malmström, μη μόνιμη ανώτερη συνεργάτιδα στο Ινστιτούτο Peterson για τη Διεθνή Οικονομία.
Αυτό θα μπορούσε απλώς να απομονώσει τα μέλη των BRICS και τις χώρες-εταίρους από έναν εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ - οι οποίες έχουν την Κίνα ως έναν από τους κύριους στόχους τους.
Ενώ το Πεκίνο κατέχει σημαντική θέση στην ομάδα, εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλη εσωτερική επιφυλακτικότητα μεταξύ των άλλων χωρών μελών σχετικά με την κυριαρχία του Πεκίνου και τις πιθανές εμπορικές ανισορροπίες, σύμφωνα με την Πάπα του MIT.
«Ακόμη και αν η Κίνα επιδιώξει να αξιοποιήσει τη θέση της, η εσωτερική επιφυλακτικότητα μεταξύ των μελών είναι πιθανό να παραμείνει περιοριστικός παράγοντας», προσθέτει.
Πολλά μέλη των BRICS εξακολουθούν επίσης να διατηρούν τις φιλικές τους σχέσεις με τις ΗΠΑ ως «κρίσιμο εμπορικό εταίρο», δήλωσε στο CNBC μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ο Gustavo Medeiros, επικεφαλής έρευνας στην Ashmore Group.
«Δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύουμε ότι τα μέλη του μπλοκ θα διατρέχουν αυτόματα οικονομικό ή γεωπολιτικό κίνδυνο σε περίπτωση εμπορικού πολέμου μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας», αναφέρει ο Medeiros.