Οι γυναίκες σώζουν την οικονομία της Ουκρανίας εν καιρώ πολέμου
Οι γυναίκες στην Ουκρανία έχουν υποφέρει πικρά σε αυτόν τον πόλεμο, και όμως ονειρεύονται την αυριανή χώρα – μια χώρα στην οποία οι κόρες τους γίνονται αποδεκτές και καλοδεχούμενες στο εργατικό δυναμικό, έγραψε ο Μάσιμο Νταϊάνα, εκπρόσωπος της Ουκρανίας για το ταμείο πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών (UNFPA).
Ποιος στηρίζει την αγορά εργασίας όταν πάνω από 880.000 άνθρωποι εγκαταλείπουν τις δουλειές τους για να ενταχθούν στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις; Η απάντηση είναι, οι γυναίκες.
Τα τελευταία δύο χρόνια, οι γυναίκες έχουν καλύψει τα κενά στο εργατικό δυναμικό στην Ουκρανία, εισχωρώντας σε παραδοσιακά ανδροκρατούμενες θέσεις εργασίας. Έχουν γίνει αγρότες, εργάτες εργοστασίων, οδηγοί φορτηγών και ανθρακωρύχοι – και, ακόμη και μετά το τέλος του πολέμου, δεν έχουν καμία πρόθεση να σταματήσουν, σύμφωνα με το Euronews.
Τα στερεότυπα φύλου και το στίγμα γύρω από την ικανότητα των γυναικών να ασκούν σωματική εργασία τις εμπόδισαν να συμμετάσχουν πλήρως στο εργατικό δυναμικό. Μάλιστα, μέχρι το 2017, οι γυναίκες απαγορευόταν να ασκούν θέσεις εργασίας που θεωρούνταν «επιβλαβείς» για την αναπαραγωγική τους υγεία.
Οι γυναίκες κέρδιζαν 23% λιγότερα από τους άνδρες και κατείχαν μόνο το 23% των διοικητικών θέσεων. Συνολικά, η οικονομική τους σταθερότητα εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από τους άνδρες.
Περισσότερο από μια προσωρινή πραγματικότητα εν καιρώ πολέμου
Η πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, ανάγκασε μια αλλαγή σε αυτή τη δυναμική. Τα τελευταία δύο χρόνια, ο πληθυσμός μειώθηκε κατά 8 εκατομμύρια και πάνω από 1 εκατομμύριο άνθρωποι έχουν καταταγεί στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων ήταν άνδρες (από την αρχή του 2024, λιγότεροι από περίπου 70 χιλιάδες μέλη στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις ήταν γυναίκες).
Επιπλέον, η χώρα έχει ποσοστό γονιμότητας μόλις – στο ίδιο επίπεδο με τη Νότια Κορέα και υψηλότερο μόνο από το Χονγκ Κονγκ – και γηράσκον πληθυσμό (πάνω από το 22% είναι άνω των 65 ετών, τοποθετώντας την Ουκρανία μεταξύ των γηραιότερων πληθυσνιακά χωρών στον κόσμο).
Αυτό άλλαξε δραστικά τη δημογραφική σύνθεση πολλών ουκρανικών πόλεων. Μάλιστα, πρόσφατα, ένας συντονιστής έργου σε μια πόλη έξω από το Ντνίπρο μοιράστηκε ότι στην πόλη της είχαν απομείνει μόνο 11 άνδρες, όλοι ηλικιωμένοι.
Αυτές οι αλλαγές στα δημογραφικά στοιχεία της χώρας και, κατά συνέπεια, στο εργατικό δυναμικό της, ώθησαν τους εργοδότες να αρχίσουν να προσλαμβάνουν γυναίκες σε ανδροκρατούμενους τομείς, όπως η γεωργία και οι κατασκευές.
Για τις γυναίκες, αυτό αντικατόπτριζε κάτι περισσότερο από μια προσωρινή πραγματικότητα εν καιρώ πολέμου, αλλά τη δυνατότητα για έναν ευρύτερο μετασχηματισμό των ρόλων τους στην οικονομία και την κοινωνία της Ουκρανίας. Τώρα, αρπάζουν την ευκαιρία για να κυνηγήσουν τις δικές τους φιλοδοξίες.
Ενώ ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος είδε τη συμμετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναμικό των Η.Π.Α. από 28% σε πάνω από 34% —τη μεγαλύτερη αναλογική αύξηση της γυναικείας εργασίας κατά τον 20ό αιώνα— αυτά τα κέρδη αποδείχθηκαν φευγαλέα.
Μέχρι το τέλος της δεκαετίας, οι μισές από αυτές τις γυναίκες είχαν εγκαταλείψει το εργατικό δυναμικό. Οι γυναίκες της Ουκρανίας είναι αποφασισμένες να αψηφήσουν την ιστορία και να παραμείνουν ζωτικό μέρος του εργατικού δυναμικού.
Η ισότητα στην καρδιά της ανάκαμψης
Για να συμβεί αυτό, η ισότητα των φύλων πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο της μακροπρόθεσμης ανάκαμψης της Ουκρανίας. Αυτό σημαίνει αναγνώριση της νέας δημογραφικής πραγματικότητας της χώρας και διασφάλιση ότι οι γυναίκες, οι οποίες έχουν προχωρήσει με πρωτοφανείς τρόπους, υποστηρίζονται στη διατήρηση των οικονομικών τους ρόλων.
Η κυβέρνηση πρέπει να εφαρμόσει μηχανισμούς που να επιβάλλουν την υιοθέτηση πολιτικών χωρίς αποκλεισμούς για το χώρο εργασίας, όπως η άδεια μητρότητας και η υποστήριξη παιδικής μέριμνας - φροντίζοντας να αναγνωρίσει το υπάρχον έργο φροντίδας που έχει ήδη γίνει. Στην περιοχή, οι γυναίκες ξοδεύουν περισσότερο από το διπλάσιο χρόνο σε μη αμειβόμενη εργασία φροντίδας από τους άνδρες, και είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο που αναφέρουν οι γυναίκες για τη μη είσοδο τους στο εργατικό δυναμικό ή την πρόωρη αποχώρησή τους.
Ταυτόχρονα, η διεθνής κοινότητα πρέπει να υποστηρίξει την ουκρανική κυβέρνηση ώστε να διασφαλίσει ότι όλες οι πρωτοβουλίες ανάκαμψης, από τη γεωργική βοήθεια έως την ανασυγκρότηση μετά τη σύγκρουση, θα ενσωματώνουν τις εκτιμήσεις του φύλου.
Αυτό περιλαμβάνει τη διάθεση πόρων για την περαιτέρω ανάπτυξη των δεξιοτήτων των γυναικών που έχουν εισέλθει σε αυτούς τους τομείς.
Υποστηρίζοντας προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης στη μεταποίηση, τη γεωργία, την ενέργεια και την πληροφορική, μπορούν οι γυναίκες να εξοπλιστούν με δεξιότητες που απαιτούνται για να συμβάλουν στην ανάκαμψη και το οικονομικό μέλλον της Ουκρανίας.