ΕΚΤ: Το είπε και το έκανε – Μείωσε τα επιτόκια για πρώτη φορά από το 2019 και πριν τη Fed κατά 0,25%

Σήμερα, η ΕΚΤ κλείνει έναν κύκλο και ανοίγει έναν άλλο. Αυτόν της χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής της πολιτικής.

Έχοντας προεξοφλήσει ότι στη σημερινή συνεδρίαση θα προχωρήσει στην πρώτη μείωση των επιτοκίων από την έναρξη του κύκλου σύσφιγξης της νομισματικής της πολιτικής, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αυτό έπραξε μειώνοντας τα επιτόκια κατά 0,25%. Οι 25 μονάδες βάσης δεν συνιστούν καμία έκπληξη, καθώς οι χρηματαγορές τιμολογούνταν για μια τέτοιου εύρους μείωση των επιτοκίων.

Κατόπιν της σημερινής μείωσης, το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων διαμορφώνεται στο 3,75% από 4%, αυτό της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης στο 4,25% από 4,50% και των πράξεων κύριας χρηματοδότησης στο 4,25% από 4,50%.

Η ΕΚΤ ανοίγει πλέον έναν κύκλο χαλάρωσης της νομισματικής της πολιτικής, καθώς κρίνει ότι ο πληθωρισμός αποκλιμακώνεται και πλησιάζει προς τον στόχο της στο 2%.

Η σημερινή απόφαση σπάει και μια παράδοση, που ήθελε η ΕΚΤ να υπολείπεται πάντα της ομόλογή της στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed), είτε επρόκειτο για μείωση είτε για αύξηση των επιτοκίων.

Το μακρινό 2019 και το σήμερα

Ήταν Σεπτέμβριος του 2019 και συγκεκριμένα στις 18 εκείνου του μήνα, όταν η ΕΚΤ ανακοίνωσε για τελευταία φορά μείωση των επιτοκίων. Ωστόσο οι διαμορφούμενες οικονομικές συνθήκες τότε με σήμερα ήταν σαν δύο διαφορετικά σύμπαντα.

Το 2019 η ΕΚΤ έπαιρνε το τελευταίο βήμα στην πιο υπερχαλαρή νομισματική πολιτική της σύντομης ιστορίας της, μειώνοντας τα επιτόκια κατά 0,10%, διαμορφώνοντάς τα στο ιστορικό χαμηλό του -0,50%.

Σε εκείνα τα επίπεδα το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ θα παραμείνει για σχεδόν 3 χρόνια, όταν στις 27 Ιουλίου του 2022 ανακοίνωσε την πρώτη αύξηση των επιτοκίων από τις 13 Ιουλίου του 2013.

Υπενθυμίζεται ότι η ΕΚΤ εισήλθε σε έναν κύκλο μηδενικών ή αρνητικών επιτοκίων στις 11 Ιουλίου του 2012 για να εξέλθει από αυτήν μετά από μια δεκαετία στις 14 Σεπτεμβρίου του 2022, όταν από το 0 αύξησε τα επιτόκια στο 0,75%.

Οι διαφορές του τότε με το σήμερα είναι εμφανείς. Το 2019 η ΕΚΤ βρισκόταν εν μέσω ενός κύκλου χαλάρωσης της νομισματικής της πολιτικής δίχως να γνωρίζει τι θα επακολουθούσε (η πανδημία). Ακολούθησε η ενεργειακή κρίση και η εκτίναξη του πληθωρισμού, για να ανοίξει ο κύκλος της σύσφιγξης της νομισματικής πολιτικής στις 27 Ιουλίου του 2022 με αύξηση 0,50% και το βασικό επιτόκιο να διαμορφώνεται στο 0% από -0,50%.

Άνοιγμα νέου κύκλου με ιστορική κίνηση

Σήμερα, η ΕΚΤ κλείνει έναν κύκλο και ανοίγει έναν άλλο. Αυτόν της χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής της πολιτικής και μάλιστα πρόκειται για ιστορική κίνηση.

Κι αυτό διότι ποτέ στο παρελθόν από το 1999 έως σήμερα που υφίσταται η ΕΚΤ δεν έχει αποφασίσει για αλλαγή των επιτοκίων (ανοδικά ή καθοδικά) πριν από τη Fed.

Στις ΗΠΑ οι αξιωματούχοι της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας προβληματίζονται από έναν συνδυασμό γεγονότων: ο πληθωρισμός επιμένει να διαμορφώνεται υψηλότερα του στόχου, η αγορά εργασίας παραμένει ισχυρή και συνεχίζει να έχει ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό και συγχρόνως οι Αμερικανοί αφού απασχολούνται δαπανούν κιόλας με αποτέλεσμα οι καταναλωτικές δαπάνες κάθε μήνα να επιταχύνονται τροφοδοτώντας έτσι τον πληθωρισμό.

Σε αυτές τις συνθήκες, η Fed δεν μπορεί να προχωρήσει σε μείωση των επιτοκίων και σε αυτό το πλαίσιο οι χρηματαγορές προεξοφλούν ότι η πρώτη τέτοια κίνηση θα έρθει στη συνεδρίαση του Σεπτεμβρίου.

Η ανακοίνωση της ΕΚΤ

«Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να μειώσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης. Σύμφωνα με την επικαιροποιημένη αξιολόγηση όσον αφορά τις προοπτικές για τον πληθωρισμό, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική, κρίνεται τώρα ενδεδειγμένο να μετριαστεί ο βαθμός συσταλτικής μεταβολής της νομισματικής πολιτικής έπειτα από εννέα μήνες διατήρησης σταθερών επιτοκίων. Από τη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου τον Σεπτέμβριο του 2023 και μετά, ο πληθωρισμός έχει μειωθεί κατά περισσότερες από 2,5 ποσοστιαίες μονάδες και οι προοπτικές για τον πληθωρισμό έχουν βελτιωθεί σημαντικά. Ο υποκείμενος πληθωρισμός έχει επίσης υποχωρήσει, ενισχύοντας τις ενδείξεις ότι οι πιέσεις στις τιμές έχουν εξασθενήσει, και οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό έχουν μειωθεί σε όλους τους ορίζοντες. Η νομισματική πολιτική έχει διατηρήσει περιοριστικές τις συνθήκες χρηματοδότησης. Ο περιορισμός της ζήτησης και η σταθεροποίηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό έχουν συμβάλει σημαντικά στην επαναφορά του πληθωρισμού σε χαμηλότερα επίπεδα.

Ταυτόχρονα, παρά την πρόοδο που σημειώθηκε τα τελευταία τρίμηνα, οι εγχώριες πιέσεις στις τιμές εξακολουθούν να είναι ισχυρές καθώς ο ρυθμός ανόδου των μισθών είναι αυξημένος, και ο πληθωρισμός είναι πιθανόν να παραμείνει πάνω από τον στόχο για μεγάλο διάστημα του επόμενου έτους επίσης. Οι πιο πρόσφατες προβολές εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος για τον γενικό πληθωρισμό και τον πυρήνα του πληθωρισμού έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω για το 2024 και το 2025 σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου. Οι εμπειρογνώμονες αναμένουν τώρα ότι ο γενικός πληθωρισμός θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 2,5% το 2024, 2,2% το 2025 και 1,9% το 2026. Όσον αφορά τον πληθωρισμό χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής, προβλέπουν ότι θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 2,8% το 2024, 2,2% το 2025 και 2,0% το 2026. Ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης αναμένεται να επιταχυνθεί σε 0,9% το 2024, 1,4% το 2025 και 1,6% το 2026.

Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι αποφασισμένο να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Θα διατηρήσει τα επιτόκια πολιτικής επαρκώς περιοριστικά για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται απαραίτητο για την επίτευξη αυτού του στόχου. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να ακολουθεί μια προσέγγιση που βασίζεται στα εκάστοτε διαθέσιμα στοιχεία και να λαμβάνει αποφάσεις από συνεδρίαση σε συνεδρίαση για τον καθορισμό της κατάλληλης έκτασης και διάρκειας της συσταλτικής μεταβολής της νομισματικής πολιτικής. Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις του για τα επιτόκια θα βασίζονται στην αξιολόγησή του για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοοικονομικών στοιχείων, για τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και για την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική. Το Διοικητικό Συμβούλιο δεν δεσμεύεται εκ των προτέρων για συγκεκριμένη πορεία των επιτοκίων.

Το Διοικητικό Συμβούλιο επιβεβαίωσε επίσης σήμερα ότι θα μειώσει τους τίτλους που διακρατεί το Ευρωσύστημα στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP) κατά 7,5 δισεκ. ευρώ μηνιαίως κατά μέσο όρο το β΄ εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Οι λεπτομερείς όροι της μείωσης αυτής θα είναι γενικά παρεμφερείς με εκείνους που ίσχυσαν για το πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP).

Βασικά επιτόκια της ΕΚΤ

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να μειώσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης. Κατά συνέπεια, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα μειωθούν σε 4,25%, 4,50% και 3,75% αντιστοίχως, με ισχύ από τις 12 Ιουνίου 2024.

Πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP) και έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP)

Το χαρτοφυλάκιο APP μειώνεται με μετρημένο και προβλέψιμο ρυθμό, καθώς το Ευρωσύστημα δεν επανεπενδύει πλέον τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων κατά τη λήξη τους.

Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να επανεπενδύει πλήρως τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP κατά τη λήξη τους μέχρι το τέλος του Ιουνίου 2024. Στη διάρκεια του β΄ εξαμήνου του έτους, θα μειώσει το μέγεθος του χαρτοφυλακίου PEPP κατά 7,5 δισεκ. ευρώ μηνιαίως κατά μέσο όρο. Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να τερματίσει τις επανεπενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP στο τέλος του 2024.

Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να εφαρμόζει ευελιξία στις επανεπενδύσεις ποσών από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου PEPP καθώς φθάνουν στη λήξη τους, με σκοπό να αντιμετωπίζονται οι κίνδυνοι για τον μηχανισμό μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής που σχετίζονται με την πανδημία.

Πράξεις αναχρηματοδότησης

Καθώς οι τράπεζες αποπληρώνουν τα ποσά που δανείστηκαν στο πλαίσιο των στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογεί τακτικά το πώς οι στοχευμένες πράξεις χρηματοδότησης και η συνεχιζόμενη αποπληρωμή τους συνεισφέρουν στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής του.

Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του εντός των ορίων της εντολής που του έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα και να διαφυλάξει την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Επιπλέον, το μέσο για την προστασία της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument - TPI) είναι διαθέσιμο για να αντισταθμίζει ανεπιθύμητες, άτακτες εξελίξεις στην αγορά που θέτουν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ, επιτρέποντας έτσι στο Διοικητικό Συμβούλιο να εκπληρώνει πιο αποτελεσματικά την αποστολή του για σταθερότητα των τιμών.

Η Πρόεδρος της ΕΚΤ θα αναλύσει τις σκέψεις που οδήγησαν στη λήψη αυτών των αποφάσεων στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που θα πραγματοποιηθεί σήμερα στις 14:45 (ώρα κεντρικής Ευρώπης)».