ΗΠΑ: Τι πραγματικά συμβαίνει με την οικονομία - Γιατί εμφανίζονται αρκετά «red flags»;
Το μεγαλύτερο «κόκκινο λαμπάκι» που αναβοσβήνει στην αμερικανική οικονομία, είναι το επίπεδο του χρέους που συσσωρεύεται για τους καταναλωτές.
Η αμερικανική οικονομία εκπέμπει περίεργα μηνύματα αυτή τη στιγμή. Υπάρχουν εκατομμύρια κενές θέσεις εργασίας και το ποσοστό ανεργίας είναι χαμηλό. Στην πραγματικότητα, δεν έχει υπάρχει τόσο χαμηλό για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα εδώ και δεκαετίες. Θα πίστευε κανείς ότι αυτό θα σήμαινε ότι η οικονομία βρίσκεται σε ανοδική τροχιά, καθώς οι περίοδοι χαμηλής ανεργίας συνδέονται γενικά με υψηλότερα ποσοστά οικονομικής ευημερίας.
Ωστόσο, αυτή τη στιγμή υπάρχουν αρκετά «red flags». Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το μεγάλο και αυξανόμενο ποσοστό ανθρώπων, ιδίως της Gen Z, που έχουν υψηλά επίπεδα χρέους από πιστωτικές χάρτες που χρησιμοποιήθηκαν για να καλύψουν τις δαπάνες τους, και πλέον οι δανειστές δεν τους δίνουν άλλα χρήματα.
Αυτό φαίνεται να συμβαίνει με πολλά πρόσφατα οικονομικά στοιχεία. Κανένα καλό νέο δεν έρχεται χωρίς κάποια άλλα στοιχεία που κάνουν τους οικονομολόγους να προβληματίζονται. «Δεν θα έδινα στην Οικονομία καθαρό χαρτί υγείας», δήλωσε ο Gregory Daco, επικεφαλής οικονομολόγος της EY. «Φαίνεται ισχυρή αλλά υπάρχουν εστίες ανησυχίας».
Αλλά, ενώ η κατάσταση της οικονομίας κάνεις τους οικονομολόγους να ζυγίζουν καλά τα λόγια τους, οι υποψήφιοι πρόεδροι εμφανίζονται σε ακραία στρατόπεδα. Για παράδειγμα, ο πρόεδρος Μπάιντεν λέει στους ψηφοφόρους ότι η οικονομία ανθεί και δύσκολα θα τα πάει καλύτερα. Από την πλευρά του ο Τραμπ αναφέρει ότι «η οικονομία καταρρέει» και βρίσκεται σε πλήρη σύγχυση.
Τα καλά που συμβαίνουν
Σύμφωνα με το CNN αν κάποιος είναι αισιόδοξος για την τρέχουσα κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας θα νιώσει ακόμα καλύτερα αν δει προσεκτικά κάποια από τα τελευταία στοιχεία από την αγορά εργασίας.
Επί του παρόντος, υπάρχουν 8,5 εκατομμύρια κενές θέσεις εργασίας. Αυτό υπερβαίνει τον αριθμό κενών θέσεων εργασίας πριν από την πανδημία κατά 1,5 εκατομμύριo. Εν τω μεταξύ, υπάρχουν 6,5 εκατομμύρια άνεργοι. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν περισσότερες από μια θέσεις εργασίας ανά άτομο που αναζητά δουλειά. Κατά τη δεκαετία που προηγήθηκε της πανδημίας, η αναλογία αυτή ήταν 0.6 κατά μέσο όρο, που σημαίνει ότι οι αναζητούντες εργασία ήταν περισσότεροι από τον αριθμό των κενών θέσεων.
Οι μέσες ωριαίες αποδοχές των Αμερικανών είναι 22% υψηλότερες από ό,τι πριν από την πανδημία, σύμφωνα με τα στοιχεία του Γραφείου Στατιστικής Εργασίας. Αν και οι αυξήσεις μισθών έχουν επιβραδυνθεί, αυξάνονται με ταχύτερο ρυθμό από τις τιμές. Αυτά είναι τα καλά νέα για τους καταναλωτές, καθώς σημαίνει ότι το εισόδημά τους αρκεί για περισσότερο καιρό.
Τα κακά νέα
Αν και ο πληθωρισμός έχει υποχωρήσει σημαντικά από την κορύφωσή του το καλοκαίρι του 2022, η περαιτέρω πρόοδος προς τον στόχο του 2% που έχει θέσει η Fed φαίνεται πως είναι μια χρονοβόρα διαδικασία.
Αυτή η πορεία εξέπληξε πολλούς αξιωματούχους της Fed, συμπεριλαμβανομένου και του κυβερνήτη Κρίστοφερ Γουόλερ, ο οποίος πίστευε ότι η οικονομία θα ήταν σε καλή θέση για μείωση των επιτοκίων μέχρι τώρα.
«Ωστόσο, οι πρώτοι τρεις μήνες του 2024 πάγωσαν αυτή την προοπτική, καθώς τα στοιχεία τόσο για τον πληθωρισμό όσο και για την οικονομική δραστηριότητα ήταν πιο έντονα από ό,τι αναμενόταν», δήλωσε o Γουέλερ σε ομιλία του την Τρίτη. Είπε όμως ότι τα στοιχεία του Απριλίου για τον δείκτη τιμών καταναλωτή, τα οποία έδειξαν ότι τα επίπεδα του πληθωρισμού μειώθηκαν ελαφρώς ήταν μια «ευπρόσδεκτη ανακούφιση».
«Αν ήμουν ακόμα καθηγητής και έπρεπε να βάλω βαθμό σε αυτή την έκθεση για τον πληθωρισμό, θα ήταν Γ+. Μακριά από την αποτυχία αλλά ούτε και άριστα», πρόσθεσε.
Την ίδια στιγμή, όμως, οι καταναλωτές πιστεύουν ότι ο πληθωρισμός θα κινηθεί υψηλότερα το επόμενο έτος, σύμφωνα με δυο έρευνες που παρακολουθούν στενά οι αξιωματούχοι της Fed. Δεδομένου ότι οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό μπορούν να ελέγξουν αποτελεσματικά το ρυθμό αύξησης των τιμών, οι επιχειρήσεις τις λαμβάνουν σοβαρά όταν τιμολογούν τα αγαθά και υπηρεσίες. Με λίγα λόγια αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερες τιμές.
Ωστόσο, μια πρώιμη μέτρηση για τις δαπάνες λιανικής για τον Απρίλιο ήταν πολύ ασθενέστερη από ό,τι αναμενόταν, καθώς οι καταναλωτές ήταν πιο συγκρατημένοι με τις δαπάνες τους. Αυτό, σύμφωνα με την ανάλυση του CNN, είναι καλό υπό την έννοια ότι δεν δίνει τη δυνατότητα στους λιανοπωλητές να επιβάλουν υψηλότερες τιμές στους καταναλωτές. Δεδομένου όμως ότι οι καταναλωτικές δαπάνες είναι ένας από τους μεγαλύτερους μοχλούς της οικονομίας, μια υποχώρηση μπορεί να είχε δυσμενείς επιπτώσεις.
«Σίγουρα πρέπει να το παρακολουθήσουμε, αλλά ένας μέρος της αδυναμίας ήταν πιθανώς "ανταπόδοση" για την ισχύ τους προηγούμενους μήνες», δήλωσε στο CNN ο Νταβίντ Αλκάλι, επικεφαλής και μακροοικονομικός στρατηγικός αναλυτής της Lazard.
O Daco της EY δήλωσε ότι βλέπει την έκθεση για τις λιανικές πωλήσεις ως ένδειξη ότι οι καταναλωτές είναι «λίγο πιο προσεκτικοί αλλά δεν υποχωρούν». Ωστόσο, αν οι δαπάνες αρχίσουν να επιβραδύνονται πολύ περισσότερο, αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την οικονομία, πρόσθεσε.
Τα πιο ανησυχητικά
Το μεγαλύτερο «κόκκινο λαμπάκι» που αναβοσβήνει στην αμερικανική οικονομία, σύμφωνα πάντα με το CNN, είναι το επίπεδο του χρέους που συσσωρεύεται για τους καταναλωτές. Ένας λόγος για τον οποίο οι καταναλωτικές δαπάνες έχουν αντέξει τόσο καλά με υψηλότερο από τον επιθυμητό πληθωρισμό, και τα υψηλότερα επιτόκια των τελευταίων δυο δεκαετιών είναι ότι οι καταναλωτές δεν ξοδεύουν με βάση τις δυνατότητες τους, αλλά με δανεικό χρήμα.
Οι αποταμιεύσεις που πολλοί συγκέντρωσαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας έχουν σχεδόν εξανεμιστεί, οδηγώντας όλο και περισσότερες αγορές με πιστωτικές κάρτες οι οποίες δεν αποπληρώνονται στην ώρα τους.
Πρόσφατα στοιχεία της Fed της Νέας Υόρκης έδειξαν ότι ποσοστό των χρεών σε πιστωτικές κάρτες που έχουν σοβαρή καθυστέρηση στην αποπληρωμή έχει σκαρφαλώσει στο υψηλότερο επίπεδο από το 2012.