ΠΟΥ: Η παγκόσμια συμφωνία για την αντιμετώπιση μελλοντικών πανδημιών μοιάζει όνειρο απατηλό

Ορισμένα από τα πιο αμφιλεγόμενα σημεία της συνθήκης, έχουν ήδη αναβληθεί για μεταγενέστερη συζήτηση, με προθεσμία δύο χρόνια από τώρα.

Οι συνομιλίες για την κατάρτιση μιας παγκόσμιας συμφωνίας που θα συμβάλει στην καταπολέμηση μελλοντικών πανδημιών είναι πιθανό να μην έχουν ολοκληρωθεί πριν από την αρχική προθεσμία. Αυτό αναφέρει το διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters, επικαλούμενο τρεις πηγές προσκείμενες στη διαδικασία.

Οι διαπραγματευτές από τα 194 κράτη-μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήλπιζαν να έχουν ένα τελικό σχέδιο συμφωνίας μέχρι σήμερα Παρασκευή, με σκοπό την έγκριση του νομικά δεσμευτικού κειμένου στην Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας αργότερα αυτόν τον μήνα.

Αντ' αυτού, οι συνομιλίες για το κείμενο μπορεί να χρειαστεί να συνεχιστούν, δήλωσαν οι πηγές, καθώς οι χώρες δεν συμφωνούν σε βασικά σημεία.

Καμία πιθανότητα

«Δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να καταλήξουμε σε συμφωνία μέχρι την Παρασκευή», δήλωσε ένας διπλωμάτης.

Στόχος του εγγράφου, παράλληλα με μια σειρά από επικαιροποιήσεις των υφιστάμενων κανόνων για την αντιμετώπιση των πανδημιών, είναι να ενισχύσει την παγκόσμια άμυνα έναντι νέων παθογόνων μετά την πανδημία COVID-19 που στοίχισε τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους.

Ωστόσο, υπήρξαν σοβαρές διαφωνίες καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας των διαπραγματεύσεων, ιδίως όσον αφορά την ισότητα. Η συμφωνία, κοινώς γνωστή ως συνθήκη, έχει επίσης πολιτικοποιηθεί σε ορισμένες χώρες.

«Οι συνομιλίες θα συνεχιστούν μέχρι την Παρασκευή το βράδυ, στις 00:00», δήλωσε σε ο Ρολάν Ντρις, ένας εκ των προέδρων του διακυβερνητικού διαπραγματευτικού οργάνου που ηγείται των συνομιλιών για τη συνθήκη. «Στη συνέχεια, θα συζητήσουμε πού βρισκόμαστε και τι πρέπει να γίνει».

Ο επικεφαλής του ΠΟΥ Tedros Adhanom Ghebreyesus δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι οι ομάδες είναι «σθεναρά προσηλωμένες στην οριστικοποίηση της συμφωνίας εγκαίρως για την Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας».

Κοινή χρήση εμβολίων

Το υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ επιβεβαίωσε πρόσφατα τη γρίπη των πτηνών σε κοπάδια γαλακτοπαραγωγών σε εννέα πολιτείες. Και οι αξιωματούχοι παροτρύνουν τους αγρότες να περιορίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο τους εξωτερικούς επισκέπτες.

Ορισμένα από τα πιο αμφιλεγόμενα σημεία της συνθήκης, συμπεριλαμβανομένων των λεπτομερειών γύρω από ένα «σύστημα πρόσβασης σε παθογόνα και παροχών», έχουν ήδη αναβληθεί για μεταγενέστερη συζήτηση, με προθεσμία δύο χρόνια από τώρα. Το σύστημα σκοπεύει να κωδικοποιήσει την ανταλλαγή υλικού που σχετίζονται με την πανδημία, όπως νέοι ιοί ή στελέχη και να διασφαλίσει ότι όλες οι χώρες θα επωφελούνται με δίκαιο τρόπο από τα εμβόλια, τα φάρμακα και τις δοκιμές που αναπτύσσονται.

Το υπάρχον σχέδιο της συνθήκης περιλαμβάνει ρήτρα που ζητά από τους φαρμακοβιομήχανους να κρατήσουν το 10% των εν λόγω ειδών για να τα δωρίσουν στον ΠΟΥ και το 10% για να το αγοράσει ο οργανισμός σε προσιτές τιμές, ώστε να το διανείμει σε φτωχότερες χώρες κατά τη διάρκεια έκτακτων υγειονομικών αναγκών.

Μια έκθεση νωρίτερα αυτή την εβδομάδα στη βρετανική εφημερίδα Telegraph ανέφερε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα υπογράψει μια συνθήκη που, όπως λέει η χώρα, θα το ανάγκαζε να δώσει το ένα πέμπτο των εμβολίων του. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται, δήλωσε εκπρόσωπος του ΠΟΥ την Πέμπτη.

Αντιρρήσεις για το ποσοστό

Ένας αξιωματούχος που συμμετέχει στις συνομιλίες δήλωσε ότι ενώ οι περισσότερες χώρες υποστήριξαν τη δέσμευση για δικαιότερη πρόσβαση στα εμβόλια, δεν έχει οριστικοποιηθεί ένα σταθερό ποσοστό.

Μια υφιστάμενη συμφωνία που διέπει την πανδημία γρίπης έχει επίσης ρήτρα σχετικά με την πώληση εμβολίων σε προσιτές τιμές ή τη δωρεά τους στον ΠΟΥ. Επιτρέπει ένα ποσοστό μεταξύ 5% και 20% και για τις δύο επιλογές, ώστε να υπάρχει ευελιξία στη διαπραγμάτευση με τους κατασκευαστές.

Αυτό το πλαίσιο είναι που θα τεθεί σε εφαρμογή σε περίπτωση που το στέλεχος Η5Ν1 της γρίπης των πτηνών, το οποίο έχει προκαλέσει συναγερμό μετά τον εντοπισμό του σε αγελάδες στις ΗΠΑ, καθώς και μεταξύ άλλων ζώων και πτηνών, μεταδίδεται εύκολα μεταξύ των ανθρώπων.

Ο ΠΟΥ εκτιμά επί του παρόντος ότι η απειλή αυτή είναι περιορισμένη, καθώς δεν υπάρχουν ενδείξεις εξάπλωσης από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Εξωτερικοί εμπειρογνώμονες δήλωσαν ότι η απώλεια πολιτικής δυναμικής για τη συμφωνία, αποτελεί κίνδυνο εάν υπάρξουν καθυστερήσεις, ιδίως σε μια χρονιά εκλογών για πολλές χώρες.

«Δεν έχει τελειώσει μέχρι να τελειώσει», δήλωσε η Alexandra Phelan, ειδική σε θέματα παγκόσμιου δικαίου υγείας στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins στη Βαλτιμόρη. «Αλλά το τέλος πλησιάζει με γοργούς ρυθμούς».