Ισραήλ - Ιράν: Ολομέτωπη σύγκρουση ή μετρημένα αντίποινα;

Iράν και Ισραήλ, δύο ισχυρές περιφερειακές δυνάμεις, ανταλλάσσουν επιθέσεις και απειλές - η τελευταία από τις οποίες είχε ως αποτέλεσμα το Ισραήλ να εξαπολύσει ένα περιορισμένο στρατιωτικό πλήγμα στο Ιράν τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής.

Τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι τρία μη επανδρωμένα αεροσκάφη καταρρίφθηκαν πάνω από την πόλη Ισφαχάν, ενώ η κυβέρνηση του Ισραήλ δεν έχει σχολιάσει.

«Καζάνι που βράζει» η Μέση Ανατολή

Η Μέση Ανατολή βρισκόταν σε «αναμμένα κάρβουνα», περιμένοντας ισραηλινά αντίποινα, αφού το Ιράν εξαπέλυσε περισσότερους από 300 πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη στο Ισραήλτο Σαββατοκύριακο -την πρώτη άμεση ιρανική επίθεση σε ισραηλινό έδαφος- η οποία αναχαιτίστηκε σε μεγάλο βαθμό από την αεράμυνα του Ισραήλ και δεν προκάλεσε θανάτους.

Η Τεχεράνη δήλωσε ότι τα πλήγματα ήταν αντίποινα για τον βομβαρδισμό από το Ισραήλ μιας ιρανικής διπλωματικής εγκατάστασης την 1η Απριλίου, από τον οποίο σκοτώθηκαν, μεταξύ άλλων, δύο ανώτεροι Ιρανοί στρατηγοί.

Οι αγορές αντέδρασαν αμέσως στις τελευταίες επιθέσεις, με τις τιμές του πετρελαίου να σημειώνουν άλμα άνω του 3% στις πρώτες ασιατικές συναλλαγές και τα αμερικανικά συμβόλαια μελλοντικών μετοχών να υποχωρούν λόγω των φόβων για ευρύτερο πόλεμο στη Μέση Ανατολή.

Εγκλωβισμένοι σε έναν περιφερειακό πόλεμο αντιπροσώπων που διαρκεί δεκαετίες, οι εντάσεις Ισραήλ-Ιράν έχουν οξυνθεί κατά τη διάρκεια του αιματηρού πολέμου Ισραήλ-Χαμάς στη Γάζα, που διανύει τώρα τον έβδομο μήνα του, σημειώνει το CNBC.

Αλλά ένας ολοκληρωμένος συμβατικός πόλεμος θα ήταν καταστροφικός και για τις δύο πλευρές και εξαιρετικά αποσταθεροποιητικός για τη Μέση Ανατολή.
Το τι θα συμβεί στη συνέχεια, μπορεί τώρα να εξαρτηθεί από την απάντηση του Ιράν - και στη συνέχεια από την απάντηση του Ισραήλ, και ούτω καθεξής. Είναι αυτού του τύπου τα χτυπήματα μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν σαφείς ενδείξεις ολοκληρωτικού πολέμου ή προσεκτικά βαθμονομημένα χτυπήματα αντιποίνων;

Όχι άλλος «σκιώδης πόλεμος»

Οι δύο χώρες, που είναι από τις πιο βαριά οπλισμένες στη Μέση Ανατολή, έχουν «ορκιστεί» δυναμικές και αποφασιστικές απαντήσεις στα χτυπήματα των αντιπάλων τους, ενώ άλλοι ηγέτες στην περιοχή ζητούν αποκλιμάκωση.

Το Ισραήλ την Κυριακή υποσχέθηκε να απαντήσει στο Ιράν και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε την Τετάρτη ότι μόνο η χώρα του θα αποφασίσει πότε και πώς θα απαντήσει στις επιθέσεις του Ιράν με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους - απορρίπτοντας τις εκκλήσεις των δυτικών συμμάχων για αυτοσυγκράτηση.

Η κλίμακα της ισραηλινής απάντησης εξαρτάται επίσης πιθανότατα από το αν θα έχει την υποστήριξη των ΗΠΑ. Και ενώ η Ουάσινγκτον έχει δώσει μια δέσμευση για την υποστήριξη του Ισραήλ, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν φέρεται επίσης να είπε στον Νετανιάχου ότι οι ΗΠΑ δεν θα συμμετάσχουν σε οποιαδήποτε επιθετική στρατιωτική επιχείρηση κατά του Ιράν.

Ο Ιρανός πρόεδρος Εμπραχίμ Ραΐσι, εν τω μεταξύ, προειδοποίησε ότι ακόμη και η μικρότερη εισβολή στα σύνορά του θα προκαλέσει μια μαζική και σκληρή απάντηση.

Ο Clay Seigle, διευθυντής της παγκόσμιας υπηρεσίας πετρελαίου στην Rapidan Energy Group, πιστεύει ότι οι «κόκκινες γραμμές» έχουν πλέον ξεπεραστεί.

«Με τα χτυπήματα του Ισραήλ στο Ιράν σήμερα, σε αντίποινα για την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ την περασμένη Κυριακή, έχουμε πλέον έναν άμεσο θερμό πόλεμο έθνος με έθνος», δήλωσε στην εκπομπή "Capital Connection" του CNBC την Παρασκευή.

Το κεφάλαιο του «σκιώδους πολέμου» έχει φτάσει στο τέλος του, επεσήμανε χαρακτηριστικά.

Ο πρώην πρωθυπουργός του Ισραήλ Ehud Olmert πλέει στο ίδιο μήκος κύματος, λέγοντας στον Dan Murphy του CNBC, ότι οι εχθροπραξίες έχουν κλιμακωθεί σε νέο επίπεδο. «Νομίζω ότι αυτή ήταν μια απόφαση του Ιράν να απαντήσει σε αυτό που υποστήριξε ότι ήταν η ισραηλινή εξόντωση ιρανών στρατηγών στη Δαμασκό...κήρυξαν πόλεμο στο Ισραήλ, δεν υπάρχει αμφιβολία γι' αυτό», δήλωσε ο Olmert την Τρίτη.

Η «μπάλα» είναι και πάλι στο γήπεδο του Ιράν

Ωστόσο, δεν συμφωνούν όλοι ότι έχει ξεπεραστεί η «κόκκινη γραμμή».

Στρατιωτικοί αναλυτές επισημαίνουν τον προφανώς περιορισμένο χαρακτήρα της επίθεσης του Ισραήλ στο Ιράν, καθώς και τα χτυπήματα της Τεχεράνης στο Ισραήλ κατά τη διάρκεια της νύχτας του Σαββάτου, τα οποία είχαν τηλεγραφηθεί εκ των προτέρων με αρκετές ώρες προειδοποίησης, επιτρέποντας στον στρατό και τον πληθυσμό του Ισραήλ να είναι καλά προετοιμασμένοι τόσον στην αεράμυνα όσο και στα καταφύγια.

«Η ιρανική επίθεση σχεδιάστηκε για να αναχαιτιστεί εύκολα», έγραψε ο Ian Bremmer, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας πολιτικών κινδύνων Eurasia Group, σε ανάρτησή του στο Χ σχετικά με τα χτυπήματα της Τεχεράνης στο Ισραήλ. Και ο Michael Singh, πρώην ανώτερος διευθυντής για θέματα Μέσης Ανατολής στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας, δήλωσε στη Wall Street Journal ότι οι ενέργειες του Ιράν αντιπροσώπευαν ένα «λεπτομερώς τηλεγραφημένο και τελικά ανεπιτυχές αντίποινο».

Όσον αφορά την αντεπίθεση του Ισραήλ σήμερα το πρωί, ορισμένοι αναλυτές εκφράζουν τις ίδιες αντιδράσεις.

«Νομίζω ότι αυτό ήταν ένα κλιμακούμενο χτύπημα - αλλά αν είμαστε ειλικρινείς, [λαμβάνοντας υπόψη] το μενού των αντιποίνων που είχε στη διάθεσή του το Ισραήλ μετά την ιρανική επίθεση του Σαββατοκύριακου στο ισραηλινό έδαφος - αυτό δεν είναι το πιο κλιμακούμενο μονοπάτι που θα μπορούσαν να είχαν ακολουθήσει», δήλωσε ο Rob Casey, ανώτερος αναλυτής της Signum Global Advisors, στην εκπομπή "Capital Connection" του CNBC την Παρασκευή.

Η επίθεση του Ισραήλ ήταν «πολύ ορατή, είναι μια κινητική επίθεση σε ιρανικό έδαφος ... αλλά οι πληροφορίες που έχουμε τώρα δείχνουν ότι δεν υπήρξαν θύματα ή τουλάχιστον δεν υπήρξαν θύματα μέχρι τώρα, και δεν υπήρξε ζημιά στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις», δήλωσε ο Casey.

Πράγματι, ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας επιβεβαίωσε ότι δεν υπήρξε καμία ζημιά στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν.

Αν και είναι δύσκολο σε αυτό το σημείο να εκτιμηθεί αν το ισραηλινό χτύπημα ήταν ανάλογο με την επίθεση του Ιράν το Σαββατοκύριακο, φαίνεται ότι και τα δύο δεν στοίχισαν ζωές ούτε προκάλεσαν σημαντικές ζημιές, σημείωσε ο Casey.
«Δεν φαίνεται να είναι το σημαντικά κλιμακούμενο χτύπημα που κάποιοι είχαν φοβηθεί», πρόσθεσε.

Μέσα σε λίγες ώρες από τα ισραηλινά πλήγματα, τα περιουσιακά στοιχεία κινδύνου είχαν ήδη αρχίσει να σημειώνουν πτώση, με το διεθνές πετρελαϊκό δείκτη αναφοράς μπρεντ να υποχωρεί μετά από μια σύντομη άνοδο.

Παρόλα αυτά, οποιοσδήποτε λάθος χειρισμός θα μπορούσε να οδηγήσει τα δύο έθνη σε πολύ πιο σοβαρή σύγκρουση, δεδομένων όλων των διαφορετικών εμπλεκόμενων παραγόντων.

Το ερώτημα τώρα είναι σε ποιο σημείο θα σταματήσει ο κύκλος των κλιμακούμενων εντάσεων.

«Ποιος, με την μπάλα στο γήπεδό του, αποφασίζει να μην απαντήσει;», διερωτήθηκε ο Casey.

«Το Ιράν απάντησε το Σαββατοκύριακο, το Ισραήλ απάντησε τις τελευταίες ώρες - οπότε η μπάλα είναι και πάλι στο γήπεδο του Ιράν. Τώρα τι θα συμβεί αύριο ή μεθαύριο, είναι ακόμα πολύ δύσκολο να γνωρίζουμε», κατέληξε.