Ερυθρά Θάλασσα: Κίνδυνος το παγκόσμιο εμπόριο να πληγεί για καιρό ακόμη

Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι οι έμποροι επιλέγουν να μεταφέρουν διά αέρος τα εμπορεύματά τους αντί μέσω θαλάσσης.

«Σήμα» κινδύνου ότι τα προβλήματα που πλήττουν το παγκόσμιο εμπόριο από τις επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα (μια από τις σημαντικότερες εμπορικές οδούς του κόσμου) στα πλοία που μεταφέρουν εμπορευματοκιβώτια θα διαρκέσουν έως και ένα χρόνο, εξέπεμψε ο ναυτιλιακός κολοσσός Maersk.

Οι υποστηριζόμενοι από το Ιράν μαχητές Χούτι ενέτειναν τις επιθέσεις τους στα πλοία στα τέλη Νοεμβρίου, σε αντίποινα για τον πόλεμο του Ισραήλ κατά της Χαμάς.

Οι προκύπτουσες καθυστερήσεις και το επιπλέον κόστος για τις ναυτιλιακές εταιρείες έχουν πυροδοτήσεις ανησυχίες, ότι οι καταναλωτές που εξακολουθούν να ταλαιπωρούνται από την παρατεταμένη περίοδο του υψηλού πληθωρισμού, ενδεχομένως να έρθουν αντιμέτωποι με ένα νέο κύμα ανατιμήσεων. να πληγούν από νέες αυξήσεις των τιμών.

Υπήρξε μια «σχεδόν μαζική έξοδος» των μεγαλύτερων πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων από την Ερυθρά Θάλασσα και τη γειτονική διώρυγα του Σουέζ, επισημαίνει στο διεθνές αμερικανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο CNN ο Ρίτσαρντ Μιντ, αρχισυντάκτης της ναυτιλιακής έκδοσης Lloyds List. Τα πλοία αυτά, τα οποία μεταφέρουν από ενδύματα μέχρι κινητά τηλέφωνα από κατασκευαστές στην Ασία σε πελάτες στην Ευρώπη, έχουν αναγκασθεί να ακολουθήσουν μακρύτερες διαδρομές, ούτως ώστε να αποφύγουν την περιοχή.

Αυτή η έξοδος είναι μεγάλο ζήτημα: Η διώρυγα του Σουέζ, η οποία συνδέει την Ερυθρά Θάλασσα με τη Μεσόγειο Θάλασσα, αντιπροσωπεύει το 10% με 15% του παγκόσμιου εμπορίου, το οποίο περιλαμβάνει τις εξαγωγές πετρελαίου και το 30% του παγκόσμιου όγκου της διά θαλάσσης μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων.

Όμως ο συνολικός αντίκτυπος στο κόστος της ναυτιλίας και στις αλυσίδες εφοδιασμού είναι πολύ λιγότερο σοβαρός από ό,τι στο αποκορύφωμα της πανδημίας, όπως επισημαίνουν αναλυτές στο CNN. Παρόλα αυτά, η τρέχουσα κρίση έχει αφήσει το σημάδι της, αναγκάζοντας την Tesla να διακόψει μέρος της παραγωγής της λόγω καθυστερήσεων στην παράδοση εξαρτημάτων αυτοκινήτων στη Γερμανία, και τον σουηδικό κολοσσό στον κλάδο των επίπλων Ikea να προειδοποιήσει για πιθανές ελλείψεις σε προϊόντα.

Εβδομάδες καθυστερήσεων

Ο Πίτερ Σαντ, επικεφαλής αναλυτής της Xeneta, μιας εταιρείας δεδομένων για τις θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές, εκτιμά ότι περί του το 90% της συνήθους χωρητικότητας των πλοίων που μεταφέρουν εμπορευματοκιβώτια που περνούν από την Ερυθρά Θάλασσα και τη διώρυγα του Σουέζ, έχει ανακατευθυνθεί στο νότιο άκρο της Αφρικής.

Σχεδόν το ένα τέταρτο όλων των πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίου, τα οποία μεταφέρουν τεράστιες ποσότητες ξηρού φορτίου, όπως σιτηρά ή τσιμέντο και το ένα τέταρτο των δεξαμενόπλοιων, που μεταφέρουν πετρέλαιο ή φυσικό αέριο, έχουν αναγκασθεί να κάνουν την ίδια εκτροπή από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας της Νότιας Αφρικής. Μια εκτροπή που έχει προσθέσει έως και δύο εβδομάδες σε ένα τυπικό ταξίδι από την Ανατολή προς τη Δύση για τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και 18 ημέρες για τα πιο αργά πλοία που μεταφέρουν χύδην φορτίο και τα δεξαμενόπλοια.

Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι οι έμποροι επιλέγουν να μεταφέρουν διά αέρος τα εμπορεύματά τους αντί μέσω θαλάσσης, λόγω της αναστάτωσης, σύμφωνα με τον Σαντ.

«Βλέπουμε εταιρείες που πωλούν είδη ένδυσης στην Ευρώπη να αποφασίζουν ορισμένες από τις σειρές ρούχων τους να μεταφερθούν αεροπορικώς, αντί μέσω θαλάσσης και τότε είναι που πραγματικά μιλάμε για κλιμάκωση του κόστους. Αυτό είναι 10 έως 20 φορές πιο ακριβό», υπογραμμίζει ο ίδιος.

Τα στοιχεία της Xeneta δείχνουν αύξηση του όγκου διακίνησης των εμπορευμάτων από το Βιετνάμ αεροπορικώς -ένα κέντρο παραγωγής ενδυμάτων- προς τη βόρεια Ευρώπη τις τελευταίες τρεις εβδομάδες.

1 εκατομμύριο δολάρια περισσότερο ανά πλοίο

Η προσθήκη μερικών χιλιάδων μιλίων στις ναυτιλιακές διαδρομές έχει αυξήσει το κόστος καυσίμων και ασφάλισης, καθώς και τα τέλη ναύλωσης και τους μισθούς.

Ο Σαντ της Xeneta, εκτιμάει ότι κοστίζει στις μεταφορικές εταιρείες όπως η Maersk και η Hapag-Lloyd 1 εκατομμύριο δολάρια επιπλέον ανά πλοίο για να κάνουν το ταξίδι γύρω από το νότιο άκρο της Αφρικής, με τη συντριπτική πλειοψηφία του ποσού αυτού να οφείλεται στο υψηλότερο κόστος των καυσίμων.

Κατά συνέπεια, οι μεταφορικές εταιρείες αύξησαν τις τιμές των ναύλων που πληρώνουν οι εταιρείες για να μεταφέρουν τα εμπορεύματά τους με τα πλοία τους και τα επιβάρυναν επίσης με επείγουσες προσαυξήσεις.

Το παγκόσμιο κόστος μεταφοράς ανά τυπικό εμπορευματοκιβώτιο 40 ποδών ανήλθε σε 3.786 δολάρια αυτή την εβδομάδα, αυξημένο κατά 90% σε σχέση με την ίδια περίοδο πριν από ένα χρόνο, σύμφωνα με τον παγκόσμιο δείκτη εμπορευματοκιβωτίων Drewry World Container Index.

Για το ίδιου μεγέθους εμπορευματοκιβώτιο που ταξιδεύει από τη Σαγκάη της Κίνας στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας, το κόστος αυξήθηκε κατά 158% σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν και έφτασε τα 4.426 δολάρια.

Η τρέχουσα κρίση ωχριά σε σύγκριση με εκείνη που προηγήθηκε

Το παγκόσμιο κόστος μεταφοράς των εμπορευματοκιβωτίων είναι λιγότερο από το ήμισυ του επιπέδου του κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού, το οποίο στην κορύφωσή του ανήλθε στα 10.380 δολάρια τον Σεπτέμβριο του 2021.

Εκείνη την εποχή, οι καταναλωτές ήταν ακόμη ως επί το πλείστον έγκλειστο στα σπίτια, είχαν κάνει αποταμιεύσεις και δεν είχαν τίποτε άλλο να κάνουν από το να αγοράζουν αγαθά.

«Είμαστε σε πολύ καλύτερη θέση από ό,τι ήμασταν κατά την πανδημία», υποστηρίζει στο CNN ο Σάιμον Μακ Άνταμ, αναπληρωτής επικεφαλής οικονομολόγος για όλο τον κόσμο της Capital Economics.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η παγκόσμια ζήτηση για αγαθά αυξήθηκε με πρωτοφανή ταχύτητα το 2021, εντούτοις έκτοτε έχει υποχωρήσει στα ιστορικά φυσιολογικά επίπεδα, ενώ τα υψηλότερα επιτόκια έχουν αποτρέψει του καταναλωτές για αγορές μεγάλων ειδών που συνήθως πληρώνονται με πίστωση.

Θα εκτοξευθεί και πάλι ο πληθωρισμός;

Πολλοί λιανοπωλητές αναμένεται να μετακυλήσουν το υψηλότερο κόστος μεταφοράς στους καταναλωτές, σύμφωνα με τον Σαντ της Xeneta, ιδίως εκείνοι με μικρότερα περιθώρια κέρδους.

Ακόμα κι έτσι, η ναύλωση των εμπορευματοκιβωτίων είναι «πολύ αποδοτική», καθώς πολλά αγαθά μπορούν να συσκευαστούν σε ένα μόνο εμπορευματοκιβώτιο. Μερικές χιλιάδες δολάρια επιπλέον ανά εμπορευματοκιβώτιο, μπορούν να κατανεμηθούν σε εκατοντάδες προϊόντα, ανεβάζοντας τη λιανική τιμή ανά προϊόν μόνο κατά ένα μικρό ποσοστό.

Την περασμένη Δευτέρα, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης ανακοίνωσε ότι εάν το κόστος των εμπορευματικών μεταφορών παραμείνει υψηλό, ο πληθωρισμός στις 38 χώρες-μέλη του θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 0,4 ποσοστιαίες μονάδες μετά από περίπου ένα χρόνο.

Αυτές οι όχι ασυνήθιστα αισιόδοξες προοπτικές οφείλονται εν μέρει στην τεράστια αύξηση του μεγέθους του παγκόσμιου ναυτιλιακού στόλου πέρυσι, σύμφωνα με τον Μακ Άνταμ της Capital Economics, μια τάση που αναμένει να συνεχιστεί το 2024. Οι μεταφορικές εταιρείες, μη μπορώντας να συμβαδίσουν με τη ζήτηση κατά τη διάρκεια της πανδημίας, έκαναν μαζικές παραγγελίες για νέα πλοία, συμπληρώνει.

Το γεγονός αυτό έχει περιορίσει το κόστος των εμπορευματικών μεταφορών. «Η αύξηση της προσφερόμενης (ναυτιλιακής) χωρητικότητας στην αγορά συνεχίζει να ασκεί πίεση στις τιμές», δήλωσε χθες Πέμπτη η Maersk.

Ωστόσο, οι προοπτικές του πληθωρισμού δεν θα είναι ευοίωνες εάν ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς εξαπλωθεί σε άλλες χώρες της περιοχής απειλώντας τον παγκόσμιο ενεργειακό εφοδιασμό, ή εάν οι τιμές του πετρελαίου -οι οποίες έχουν ελάχιστα μεταβληθεί από τότε που οι Χούθι κλιμάκωσαν τις επιθέσεις τους- αρχίσουν να αυξάνονται.

Η παραγωγή ρεκόρ πετρελαίου σε χώρες όπως οι ΗΠΑ και ο Καναδάς, καθώς και η αδύναμη προβλεπόμενη παγκόσμια ζήτηση έχουν διατηρήσει τις τιμές υπό έλεγχο.

Λιγότερα πετρελαιοφόρα έχουν αποφύγει την Ερυθρά Θάλασσα από ό,τι τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, τα οποία οι μαχητές Χούτι ταυτίζουν περισσότερο με τις δυτικές χώρες που έχουν συμμαχήσει με το Ισραήλ. Ωστόσο, αυτό μπορεί να αλλάξει.

Την περασμένη εβδομάδα, ο Μιντ της Lloyds List παρατήρησε μείωση κατά 40% στον αριθμό των δεξαμενόπλοιων που μεταφέρουν αργό πετρέλαιο τα οποία διέρχονται από το στενό Bab-el-Mandeb, τη στενή υδάτινη οδό που οδηγεί στην Ερυθρά Θάλασσα από το νότο, σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα.

«Θεωρείται κίνδυνος και δεν υπάρχει πραγματική εμπιστοσύνη μεταξύ των πλοιοκτητών ότι είναι ασφαλές, ανεξάρτητα από το πώς διαφημίζεται», τονίζει.