Το Spotify κυριαρχεί, αλλά τα κέρδη του αγνοούνται

To Spotify αδυνατεί να κεφαλοποιήσει την απόλυτη κυριαρχία του.

Το Spotify είναι χωρίς αμφιβολία η κορυφαία πλατφόρμα για ακρόαση μουσικής, με περίπου 600 εκατομμύρια χρήστες. Νέοι χρήστες προστίθενται κάθε μήνα, ενώ αυτοί που αποφασίζουν να ακυρώσουν την συνδρομή τους είναι ελάχιστοι μπροστά τους.

Οι περισσότερες εταιρείες μπορούν μόνο να ονειρευτούν τέτοια κυριαρχία στον κλάδο τους. Ωστόσο, ούτε η κορυφαία εταιρεία ακρόασης μουσικής δεν έχει καταφέρει να κερδίσει χρήματα από την αγορά ροής ήχου. Οι χρήστες αγαπούν αυτές τις πλατφόρμες για την ευκολία με την οποία μπορούν να ακούσουν τα αγαπημένα τους τραγούδια από πολλές συσκευές όπου και αν βρίσκονται, αλλά οι εταιρείες δυσκολεύονται να μεταφράσουν την επιτυχία σε μεγάλα κέρδη.

Το Spotify πληρώνει στις δισκογραφικές εταιρείες και τους κατόχους πνευματικών δικαιωμάτων περίπου 70 σεντς από κάθε δολάριο που κερδίζει, σύμφωνα με το ρεπορτάζ που δημοσίευσαν οι Wall Street Journal.

Παράλληλα το Spotify χάνει περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια από την προώθηση του podcasting, μιας επιχείρησης που αποδείχθηκε λιγότερο επικερδής από όσο ήλπιζαν τα στελέχη της εταιρείας. Ορισμένες άλλες προσπάθειες, όπως η διοργάνωση συναυλιών και η πώληση εισιτηρίων δεν έχουν ευδοκιμήσει.

Οι ανταγωνιστές με τα μεγάλα «πορτοφόλια»

Την ίδια στιγμή πολλοί αναφέρουν ότι το Spotify αρχίζει να έχει αργά αντανακλαστικά σε σχέση με τον ανταγωνισμό. Για παράδειγμα άργησε περίπου δυο χρόνια να προσφέρει στους χρήστες την δυνατότητα ακρόασης σε υψηλότερη ανάλυση χωρίς απώλειες.

Η εταιρεία με έδρα της Στοκχόλμη, με χρηματιστηριακή αξία που αγγίζει τα 40 δισεκατομμύρια δολάρια, έχει να ανταγωνιστεί υπηρεσίες που βασίζονται σε ισχυρά «πορτοφόλια», όπως η Apple, η Amazon και η Google. Καμία από τις παραπάνω εταιρείες δεν βασίζεται στα κέρδη που έχουν οι πλατφόρμες ακρόασης ήχου τους.

«Η Spotify έχει κάνει τον κόσμο να πιστεύει ότι είναι μια κερδοφόρα επιχείρηση που δικαιολογεί την αποτίμησή της και χρησιμοποιεί τα κεφάλαια που έχει αντλήσει για να πιάσει τους υψηλούς στόχους που έχει θέσει», δήλωσε στην WSJ ο Richard Kramer, ιδρυτής της εταιρείας ερευνών μετοχών Arete Research. «Κανένας από τους υψηλούς στόχους δεν έχει επιτευχθεί», πρόσθεσε.

Ελπίδες για βιώσιμα κέρδη το 2024

Μετά από χρόνια ταχείας ανάπτυξης, η εταιρεία απέλυσε περίπου 2.300 υπαλλήλους σε τρεις γύρους περικοπών πέρυσι στην προσπάθεια της για κερδοφορία. Η πιο πρόσφατη αφορούσε το 17% του εναπομείναντος προσωπικού. Ο CEO Daniel Ek ενημέρωσε για τον τελευταίο γύρο περικοπών λίγο μετά την ανακοίνωση για ισχυρή αύξηση των χρηστών κατά το γ’ τρίμηνο και τα πρώτα τριμηνιαία κέρδη της Spotify από τους τρεις πρώτους μήνες του 2022.

Τα στελέχη λένε ότι η εταιρεία έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στην προσπάθεια να μετατραπεί από μια απλή πλατφόρμα ακρόασης μουσικής σε μια εφαρμογή που θα έχει τα πάντα που αφορούν τον ήχο. Για παράδειγμα πλέον το Spotify δίνει την επιλογή ακρόασης podcast αλλά και ακουστικών βιβλίων, κάτι που τα στελέχη της ελπίζουν ότι θα φέρει βιώσιμα κέρδη το 2024.

Αξίζει να σημειωθεί ότι και οι ανταγωνιστές της Spotify προσφέρουν τη δυνατότητα ακρόασης podcast και ηχητικών βιβλίων, αλλά όχι σε μια εφαρμογή με μια μόνο συνδρομή.

«Η προθυμία του Spotify να δαπανά χρήματα σε ζημιογόνο σημείο ήταν ο βασικός παράγοντας για την κυρίαρχη θέση του στην αγορά», δήλωσε ο Tim Ingham, αναλυτής της μουσικής βιομηχανίας, και πρόσθεσε ότι η περίοδος λιτότητας αναμένεται να είναι ένα τεστ για το αν μπορεί να διατηρήσει το προβάδισμα της.

«Προσφέρει μια υπηρεσία που είναι εύκολο να αντιγράψει κάποιος και οι μεγάλοι της τεχνολογίας το έχουν ήδη κάνει», τονίζει ο Ingham. Παράλληλα υποστήριξε ότι θα μπορούσε να αποτελέσει στόχο για εξαγορά από εταιρείες όπως η Microsoft, η Netflix ή από την κινεζική Tencent που ήδη κατέχει το 8,5% της Spotify.

O Ek δήλωσε πρόσφατα ότι η εταιρεία του ξοδεύει πολλά χρήματα και πρέπει να επιστρέψει στις ρίζες της με καινοτόμες ιδέες. Σε Επιστολή τους προς του εργαζόμενους, ανέφερε ότι όσα πέτυχε η εταιρεία τα τελευταία δυο χρόνια ήταν εντυπωσιακά, αλλά «η πραγματικότητα είναι ότι μεγάλο μέρος της παραγωγής συνδέεται με την ύπαρξη περισσότερων πόρων». «Σύμφωνα με τις περισσότερες μετρήσεις, ήμασταν πιο παραγωγικοί αλλά λιγότερο αποτελεσματικοί. Πρέπει να είμαστε και τα δυο», είπε.

Μουσική για όλους

Το Spotify γεννήθηκε μέσα σε μια μουσική βιομηχανία που μαστιζόταν από την πειρατεία στο ίντερνετ. Ξεκινώντας το 2008 στην Ευρώπη και το 2011στις ΗΠΑ το Spotify ήρθε να φέρει μια νέα πρόταση. Αντί ο κόσμος να αγοράζει άλμπουμ ή τραγούδια, έχει πρόσβαση σε όλη τη μουσική που επιθυμεί με αντίτιμο μια μηνιαία συνδρομή ή ακόμα και δωρεάν στο πλάνο με διαφημίσεις.

Η εταιρεία πόνταρε ότι οι ακροατές θα επέλεγαν να πληρώσουν για μια καλύτερη εμπειρία ακρόασης. Το στοίχημα πέτυχε, αλλά είχε και κόστος. Για να εξασφαλίσει πρόσβαση σε όλη αυτή τη μουσική, το Spotify συμβιβάστηκε με όρους που αργότερα θα αποδεικνύονταν οικονομικά ασύμφοροι.

Άλλες ανταγωνιστικές υπηρεσίες από την Google, την Apple και την Amazon μπήκαν στη μάχη και το Spotify βρέθηκε να δίνει έναν αγώνα δρόμου να προσελκύσει περισσότερο κόσμο σε έναν όλο και πιο ανταγωνιστικό κλάδο.

Το Spotify ξόδευε πολλά όταν τα επιτόκια ήταν χαμηλά, κάνοντας μεγάλα και μικρότερα ανοίγματα. Εσωτερικά ενθάρρυνε τους εργαζόμενους να βάζουν υψηλούς στόχους και να δίνουν ευκαιρίες σε πειραματικές προσπάθειες με την ελπίδα να γεννηθεί το επόμενο καινοτόμο προϊόν. Ο ίδιος ο Ek καλλιέργησε εντός της εταιρείας μια κουλτούρα συνεχούς πειραματισμού. «Στόχος μας να κάνουμε λάθη πιο γρήγορα από οποιονδήποτε άλλον», έλεγε στο προσωπικό.

Λίγο μετά την είσοδο του στο χρηματιστήριο το 2018, το Spotify δοκίμασε μια λειτουργία που επέτρεπε σε ανεξάρτητους καλλιτέχνες να ανεβάζουν τη μουσική τους απευθείας στην πλατφόρμα, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας να γίνει ευκολότερη η διανομή μουσικής, ιδίως για νέα σχήματα. Αυτή η κίνηση δεν άρεσε καθόλου στις δισκογραφικές εταιρείες οι οποίες θεωρούσαν ότι το Spotify παρενέβαινε στις δουλειές τους. Τελικά, μετά τις πιέσεις η συγκεκριμένη επιλογή έπαψε να υπάρχει με λιγότερο από ένα χρόνο λειτουργίας.

Ο τομέας του podcast θεωρήθηκε μια καλή ευκαιρία για κάτι που θα ήταν αποκλειστική ιδιοκτησία της εταιρείας. Το Spotify μπήκε δυναμικά δαπανώντας πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια για να υπογράψει αποκλειστικά συμβόλαια με κορυφαίους podcasters όπως ο Joe Rogan, αλλά και για να φτιάξει τις απαραίτητες εγκαταστάσεις.

Το Spotify κατάφερε να γίνει η κορυφαία πλατφόρμα για podcast και η διαφημιστική του δραστηριότητα αυξήθηκε. Όμως οι περισσότερες εκπομπές, ακόμα και αυτές με μεγάλες διασημότητες, όπως η Meghan Markle, ήταν ζημιογόνες.

Το περασμένο καλοκαίρι η εταιρεία άρχισε τις περικοπές στον τομέα των podcast απολύοντας περίπου 200 άτομα και κόβοντας αρκετές πρωτότυπες εκπομπές. Σύμφωνα με την WSJ αρκετοί εργαζόμενοι αναρωτιούνται γιατί το Spotify εξακολουθεί να κάνει εκπομπές όταν έχει ρίξει το βάρος του στο να προσελκύσει απλό κόσμο που κάνει το δικό του podcast.

Θέλησε να «ανέβει» στην σκηνή

Το Spotify γνωρίζει τα μουσικά μας γούστα καλύτερα και από τους δικούς μας ανθρώπους. Το γεγονός ότι η πλατφόρμα ξέρει τους αγαπημένους μας καλλιτέχνες έκανε τα στελέχη να σκεφτούν ότι η προώθηση συναυλιών και η πώληση εισιτηρίων είναι η φυσική εξέλιξη.

Η πλατφόρμα ξεκίνησε να εργάζεται σε ένα porject πώλησης εισιτηρίων με στόχο να ανταγωνιστεί μεγάλες εταιρείες της βιομηχανίας όπως το Live Nation. Υπολογίζεται ότι ο προϋπολογισμός της ομάδας «Spotify Stages» έφτανε τα 30 εκατομμύρια δολάρια.

Το Spotify Stages ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2020, λίγο πριν τα lockdowns λόγω της πανδημίας, ως ένα μεγάλο στοίχημα. Μετά την έκδοση εισιτηρίων για κάποιες εκδηλώσεις αργότερα το ίδιο έτος, το πείραμα άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά. Η αρχική ομάδα αποτελούνταν από λίγα άτομα και σύντομα έφτασε περίπου τα 100.

Το καλοκαίρι του 2022 η ομάδα Stages άρχισε και πάλι να προωθεί στους χρήστες εκδηλώσεις για τους αγαπημένους καλλιτέχνες στην περιοχή τους. Στη συνέχεια ήρθαν στην επιφάνεια αρκετά προβλήματα, ενώ ουδέποτε μπόρεσε να κοιτάξει στα μάτια εταιρείες όπως η Ticketmaster η οποία έχει αποκλειστικά και μακροχρόνια συμβόλαια με συναυλιακούς χώρους.

Η ομάδα «Spotify Stages» μειώθηκε σχεδόν στο μισό μετά τις πρόσφατες απολύσεις και εγκατέλειψε την απευθείας πώληση εισιτηρίων. Πλέον επικεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό στο να βοηθά τους καλλιτέχνες να πωλούν περισσότερα εισιτήρια μέσω διαφημίσεων των εκδηλώσεων τους στο Spotify.

Όταν την πρόλαβε ο ανταγωνισμός

Ελπίζοντας να προσελκύσει τους audiophiles το Spotify στις αρχές του 2021 δήλωσε ότι η μουσική «χωρίς απώλειες» θα είναι διαθέσιμη στους συνδρομητές μέχρι το φθινόπωρο. Η εταιρεία πίστευε ότι θα ήταν σε θέση να χρεώνει έως και 20 δολάρια το μήνα, δηλαδή την διπλάσια τιμή της τότε κανονικής συνδρομής.

Τον Μάιο του ίδιου έτους το Amazon Music σταμάτησε να χρεώνει παραπάνω για την υψηλότερη ποιότητα και άρχισε να την προσφέρει σε όλους τους συνδρομητές χωρίς επιπλέον χρεώσεις. Τον ίδιο μήνα το Apple Music ανακοίνωσε τα σχέδια της να παρέχει στους συνδρομητές της δωρεάν spatial audio, και virtual surround sound. Σε αντίθεση με το Spotify, αυτές οι εταιρείες επωφελούνται από την πώληση ακριβών ηχείων και ακουστικών που είναι απαραίτητα για να εκμεταλλευτεί κάποιος την υψηλότερη ποιότητα ήχου.

Το Spotify έχασε την προθεσμία του για να κυκλοφορήσει την αναβάθμιση του ήχου. Αντ’ αυτού πειραματίστηκε με μια διαφορετική προσφορά για την οποία θα μπορούσε να ζητήσει επιπλέον χρήματα. Αυτή θα περιελάμβανε ήχο χωρίς απώλειες και άλλα εργαλεία όπως η δημιουργία λίστας με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης και επιπλέον ώρες ακρόασης βιβλίων. Όταν ρώτησε τους χρήστες αν θα πλήρωναν για μια τέτοια υπηρεσία, η απάντησή τους ήταν αρνητική. Το λεγόμενο «Superpremium» δεν ξεκίνησε ποτέ επίσημα.

Σε μια συνάντηση με τους επενδυτές τον Ιούνιο του 2022, την πρώτη μετά την είσοδο στο χρηματιστήριο, η Spotify προσπάθησε να καθησυχάσει τις ανησυχίες. Οι επενδυτές άρχισαν να φοβούνται ότι οι ευκαιρίες στην αγορά ροής ήχου είναι περιορισμένες. Από την πλευρά του ο Ek περιέγραψε τα σχέδια του να επεκταθεί η εταιρεία σε νέες επιχειρήσεις όπως αυτή των ακουστικών βιβλίων και να φτάσει το ένα δισεκατομμύριο χρήστες μέχρι το 2030.

Το επόμενο μεγάλο στοίχημα

Το Spotify βρίσκεται στα πρώτα στάδια ενός νέου μεγάλου στοιχήματος στα ακουστικά βιβλία, ένα μέσο που θεωρεί σημαντικό για να ξεχωρίσει από τους ανταγωνιστές. Προς το παρόν προσφέρει 15 ώρες δωρεάν ακρόαση ακουστικών βιβλίων (υπηρεσία που δεν είναι διαθέσιμη στην Ελλάδα) στους premium συνδρομητές και όταν ξεπεράσουν αυτό το χρονικό όριο τους ζητάει επιπλέον χρήματα για να συνεχίσουν.

Η εταιρεία ελπίζει ότι οι συνδρομητές θα πληρώνουν αρκετά έτσι ώστε να μπορεί να καλύψει ένα μεγάλο μέρος από τα ποσά που χρειάζεται να πληρώσει στους εκδοτικούς οίκους και τους συγγραφείς, σύμφωνα με πηγές με γνώση επί του θέματος. Οι εκδότες πληρώνονται από το Spotify κυρίως ανάλογα με τον χρόνο που οι χρήστες αφιερώνουν για να ακούσουν συγκεκριμένους τίτλους, αν και οι επιμέρους συμφωνίες ποικίλλουν.

Το Spotify προσπέρασε την Apple για να γίνει ο νούμερο 2 πάροχος ακουστικών βιβλίων πίσω από το Audible το τέταρτο τρίμηνο του 2023, σύμφωνα με την εταιρεία δεδομένων Bookstat, με εκτιμώμενες πωλήσεις έξι εκατομμυρίων βιβλίων στις Η.Π.Α. Το Audible βρισκόταν στην πρώτη θέση, με πάνω από 50 εκατομμύρια.

Με πληροφορίες από την Wall Street Journal