Σφυροκόπημα ΗΠΑ-Βρετανίας κατά των Χούθι, με αντίποινα απειλούν οι αντάρτες -Κίνδυνο ανάφλεξης βλέπουν αναλυτές

Ο κίνδυνος ευρύτερης ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή κλιμακώνεται μετά τις επιθέσεις στη διάρκεια της νύχτας ΗΠΑ και Βρετανίας κατά στρατιωτικών βάσεων των Χούθι στην Υεμένη, που ορκίστηκαν εκδίκηση, ενώ μαίνεται για πάνω από τρεις μήνες ο πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας.

Τα πλήγματα των αμερικανικών και βρετανικών δυνάμεων έπληξαν πάνω από 60 στόχους σε 16 στρατιωτικές εγκαταστάσεις των Χούθι, ανάμεσά τους εγκαταστάσεις ραντάρ, αποθήκες όπλων, σημεία εκτόξευσης drone, πυραύλων κρουζ και βαλλιστικών σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους και την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ.

Αξιωματούχοι των Χούθι δήλωσαν νωρίτερα ότι οι επιδρομές έπληξαν πολλές τοποθεσίες στην Υεμένη, συμπεριλαμβανομένων και αεροδρομίων.

Η κίνηση αυτή ήταν ένα «σαφές μήνυμα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι εταίροι μας δεν θα ανεχθούν επιθέσεις κατά του προσωπικού μας ή δεν θα επιτρέψουν σε εχθρικούς παράγοντες να θέσουν σε κίνδυνο την ελευθερία ναυσιπλοΐας σε μία από τις πιο κρίσιμες εμπορικές διαδρομές του κόσμου», τόνισε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, σε μια δήλωση που αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο για περαιτέρω πλήγματα.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ χαρακτήρισε την κίνηση ως «περιορισμένη, αναγκαία και ανάλογη ενέργεια» μετά από εβδομάδες «επικίνδυνων και αποσταθεροποιητικών επιθέσεων» από τους Χούτι κατά της ναυτιλίας στην Ερυθρά Θάλασσα.

Αν και δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει ο αντίκτυπος των επιθέσεων, που ξεκίνησαν γύρω στις 02:00 τα ξημερώματα ώρα Υεμένης, στόχος τους ήταν ακρωτηριάσουν την ικανότητα των Χούθι να συνεχίσουν να επιτίθενται σε εμπορικά πλοία.

Αλλά απειλούν να διευρύνουν μια σύγκρουση που ξεκίνησε με την φονική επίθεση που εξαπέλυσε η Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου. Η ανάληψη στρατιωτικής δράσης κατά των υποστηριζόμενων από το Ιράν σιιτών ανταρτών Χούθι σηματοδοτεί μια σημαντική κλιμάκωση σε αυτή τη σύγκρουση, υπογραμμίζοντας τον κίνδυνο ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς που κρατά ήδη τρεις μήνες να μετατραπεί σε μια μεγαλύτερη ανάφλεξη. Οι ισραηλινές δυνάμεις απάντησαν στην αρχική επίθεση της Χαμάς -η οποία άφησε νεκρούς 1.200 ανθρώπους- με μια καταστροφική αεροπορική και χερσαία εκστρατεία στη Λωρίδα της Γάζας και έχουν επανειλημμένα εξουδετερώσει τις επιθέσεις της Χεζμπολάχ στα βόρεια σύνορα της χώρας με τον Λίβανο.

Τα πλήγματα εμπλέκουν τις ΗΠΑ σε μια ακόμη μάχη με έναν πληρεξούσιο της Τεχεράνης, αφού οι αμερικανικές δυνάμεις εξαπέλυσαν επιθέσεις στη Συρία και το Ιράκ τις τελευταίες εβδομάδες σε μια προσπάθεια να εξουδετερώσουν τις υποστηριζόμενες από το Ιράν πολιτοφυλακές που είχαν εκτοξεύσει drones και πυραύλους κατά αμερικανικών βάσεων, χωρίς σημαντικές απώλειες μέχρι στιγμής . Το υποστηριζόμενο από το Ιράν Παλαιστινιακό Ισλαμικό Κίνημα Τζιχάντ καταδίκασε τις επιθέσεις και προέτρεψε «τον λαό του αραβικού και του ισλαμικού έθνους να αναλάβουν δράση».

Σε τηλεοπτική του ομιλία νωρίτερα την Πέμπτη ο ηγέτης των σιιτών ανταρτών της Υεμένης, ο Άμπντελ Μαλίκ αλ Χούθι, απείλησε ότι θα υπάρξει ανταπόδοση οποιασδήποτε επίθεσης των ΗΠΑ εναντίον των δυνάμεών του, κάνοντας λόγο για επιχειρήσεις κλίμακας «ακόμα μεγαλύτερης» από την επίθεση για την οποία ανέλαβε την ευθύνη το κίνημά του προχθές Τετάρτη.

«Οποιαδήποτε αμερικανική επίθεση δεν θα μείνει χωρίς ανταπόδοση. Και (η ανταπόδοση) δεν θα είναι της τάξης της επιχείρησης που έγινε πρόσφατα, με 24 drones και πυραύλους, αλλά πολύ μεγαλύτερη», προειδοποίησε ο Άμπντελ Μαλίκ αλ Χούθι κατά τη διάρκεια ομιλίας του μεταδόθηκε από τον τηλεοπτικό σταθμό Αλ Μασίρα.

Οι επιθέσεις ΗΠΑ και Βρετανίας κατά των σιιτών ανταρτών στην Υεμένη έλαβαν χώρα λίγες ώρες αφότου ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Άντονι Μπλίνκεν ολοκλήρωσε το ταξίδι του στη Μέση Ανατολή, που είχε ως στόχο εν μέρει να λάβει υποστήριξη για πιο επιθετική δράση κατά των Χούθι, επιμένοντας ότι «θα πρέπει να υπάρξουν συνέπειες» εάν συνεχιστούν οι επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα.

Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Αυστραλίας Ρίτσαρντ Μαρλς είπε ότι τα πλήγματα ήταν ζωτικής σημασίας για τη «διατήρηση της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας στην ανοιχτή θάλασσα» και την προστασία του παγκόσμιου εμπορίου.

Με τον κίνδυνο διάχυσης της σύγκρουσης σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, που θα μπορούσε να απειλήσει τις ροές αργού το πετρέλαιο σημείωσε άνοδο κατά περίπου 2% και το αμερικανικό αργό, West Texas Intermediate, να πλησιάζει τα 74 δολάρια το βαρέλι.

Το αν οι τιμές θα παραμείνουν υψηλότερες θα εξαρτηθεί από το εάν οι ενέργειες της Πέμπτης πυροδοτήσουν μια πιο σκληρή αντίδραση.

Η τιμή του πετρελαίου, όπως σημειώνει το Bloomberg, από την αρχή του έτους έχει διακυμάνσεις ακόμη και πάνω από δύο δολάρια την ημέρα, χωρίς όμως να έχει σαφή κατεύθυνση. Ενώ οι μάχες στη Μέση Ανατολή έχουν υποστηρίξει την τιμή του αργού, οι ανησυχίες για την αύξηση της προσφοράς εκτός ΟΠΕΚ+, οι βαθιές περικοπές τιμών από τη Σαουδική Αραβία και η αύξηση των αποθεμάτων των ΗΠΑ έχουν συγκρατήσει τις τιμές. «Οι αγορές υποτιμούν σοβαρά τους γεωπολιτικούς κινδύνους για την προσφορά, εν μέσω κόπωσης από γεωπολιτικούς κινδύνους», δήλωσε ο Saul Kavonic, ενεργειακός αναλυτής της MST Marquee. «Οι αγορές αποσιωπούν τους γεωπολιτικούς κινδύνους έως ότου υπάρξουν σαφείς ενδείξεις ότι η προσφορά πράγματι επηρεάζεται».

Η αποτροπή περαιτέρω επιθέσεων των Χούθι δεν θα είναι εύκολη υπόθεση, σημειώνουν διεθνή ΜΜΕ και αναλυτές.

Οι σιίτες αντάρτες που ανέλαβαν τον έλεγχο της πρωτεύουσας της Υεμένης Σαναά το 2014, έχουν αντισταθεί επιτυχώς σε μια στρατιωτική εκστρατεία υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας για την εκδίωξή της που ξεκίνησε ένα χρόνο αργότερα. Οι προηγούμενες προσπάθειες για τον εντοπισμό επιθέσεων απέτυχαν επίσης.

Στα τέλη του περασμένου μήνα, οι ΗΠΑ πρωτοστάτησαν στη δημιουργία μιας ναυτικής task force , της “Operation Prosperity Guardian” με στόχο να παρέχει ασφάλεια στα πλοία που διέρχονται από την Ερυθρά Θάλασσα. Συμπεριλαμβανομένης της εκτόξευσης βαλλιστικού πυραύλου στον Κόλπο του Άντεν την Πέμπτη, οι ΗΠΑ λένε ότι οι Χούθι έχουν επιχειρήσει 27 επιθέσεις σε εμπορικά πλοία από τις 19 Νοεμβρίου.

Οι ενέργειες των Χούθι ώθησαν πολλές ναυτιλιακές εταιρείες να κατευθύνουν τα πλοία τους γύρω από το νότιο άκρο της Αφρικής αντί να διακινδυνεύσουν νέες επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα, κάτι που αύξησε τον χρόνο των ταξιδιών και απειλεί τις αλυσίδες εφοδιασμού.

Ο Τζο Μπάιντεν είπε στη δήλωσή του ότι περισσότερα από 2.000 πλοία αναγκάστηκαν να ακολουθήσουν άλλες διαδρομές για να αποφύγουν την Ερυθρά Θάλασσα. Αλλά οι εκτεταμένες αεροπορικές επιδρομές είναι επίσης ένα στοίχημα για τις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι κορυφαία προτεραιότητα εν μέσω των συγκρούσεων Ισραήλ-Χαμάς είναι να αποτρέψουν την επέκταση της σύγκρουσης.

Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους προχώρησαν παρά τις ανησυχίες του Κατάρ, της Σαουδικής Αραβίας και άλλων χωρών στην περιοχή ότι τα πλήγματα κατά των Χούθι θα πυροδοτήσουν περαιτέρω τις εντάσεις. Μετά τα πλήγματα η Σαουδική Αραβία κάλεσε σε αυτοσυγκράτηση και αποφυγή της κλιμάκωσης «υπό το φως των γεγονότων που βλέπει η περιοχή», σύμφωνα με δήλωση που μεταδόθηκε από το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων SPA.

«Οι Χούθι θεωρούν ότι δεν έχουν πολλά να χάσουν, ενθαρρυμένοι από την στρατιωτική υποστήριξη του Ιράν και πεπεισμένοι ότι οι ΗΠΑ δεν θα αποτολμήσουν μια χερσαία επέμβαση, εκτιμά στο Atlantic Council ο Τζόναθαν Πάνικοφ, διευθυντής του Scowcroft Middle East Security Initiative και πρώην αναπληρωτής αξιωματικός των εθνικών πληροφοριών των ΗΠΑ για την Εγγύς Ανατολή.

Από την πλευρά του ο Ντάνιελ Ε. Μούτον, πρώην διευθυντής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ για την άμυνα και την πολιτική-στρατιωτική πολιτική για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, σημειώνει ότι οι Χούθι δεν άλλαξαν πορεία μετά τα πλήγματα των ΗΠΑ το 2016, ή τους βομβαρδισμούς της Σαουδικής Αραβίας έκτοτε. «Αντί να τους αποτρέψουν οι επιθέσεις, οι Χούτι αντίθετα, επένδυσαν τους πόρους τους, και αυτούς που τους παρέχει το Ιράν, σε όλο και πιο ικανά οπλικά συστήματα», λέει.

Τα πλήγματα κατά των Χούθι στην Υεμένη είναι απίθανο να προκαλέσουν άμεση κλιμάκωση με το Ιράν, εκτιμά η Κίρστεν Φόντενροουζ, πρώην ανώτερη διευθύντρια του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ για τον Κόλπο. «Δεν υπάρχει κίνητρο για το Ιράν να υπογραμμίσει τις σχέσεις του με τη σύγκρουση ή τους Χούθι σε αυτή τη συγκυρία», εξηγεί, αφού η Τεχεράνη θεωρεί ότι επιτυγχάνει ήδη τους στρατηγικούς της στόχους με την παραπαίουσα δημοφιλία των ΗΠΑ ανά την υφήλιο και τις παραπαίουσες προσπάθειες του Ισραήλ να βελτιώσει τις διπλωματικές σχέσεις του στον αραβικό κόσμο.

Ο Μούτον εκτιμά ότι το Ιράν θα συνεχίσει να προμηθεύει με όπλα τους Χούθι, πράγμα που σημαίνει ότι η «ικανότητα του συνασπισμού [υπό τις ΗΠΑ] να εμποδίσει τον ανεφοδιασμό από το Ιράν» μπορεί να καθορίσει «την επιτυχία περαιτέρω επιθέσεων».

Για τον Πάνικοφ, πάντως, οι επιθέσεις ΗΠΑ και Βρετανίας κατά των Χούθι ήταν αναγκαίες για να σταλεί ένα μήνυμα στην Τεχεράνη. «Αν το Ιράν και οι αντιπρόσωποί του θεωρούν ότι έχουν το ελεύθερο να ασκούν τρομοκρατική και κακόβουλη επιρροή σε ολόκληρη την περιοχή χωρίς το φόβο αντιποίνων, ο κίνδυνος μιας περιφερειακής σύγκρουσης – πιο μακροχρόνιας και φονικότερης- θα ήταν μεγαλύτερος τους ερχόμενους μήνες και χρόνια».