Παγκόσμια οικονομία: Οι 5 πιθανοί «σκόπελοι» το 2024
Η παγκόσμια οικονομία δοκιμάστηκε το 2023 όπως σπάνια έχει δοκιμαστεί στο παρελθόν. Πληθωρισμός και αύξηση επιτοκίων, πόλεμοι στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, κρίση ακινήτων στην Κίνα και αύξηση της αντιπαλότητας μεταξύ Ουάσινγκτον και Πεκίνου αποτέλεσαν ορισμένους από τους παράγοντες που επηρέασαν την παγκόσμια οικονομία το 2023.
Παρόλα αυτά, η οικονομία κατάφερε να αποφύγει μια ενδεχόμενη ύφεσηι. Στις ΗΠΑ οι καταναλωτέςσυνέχισαν να ξοδεύουν, γεγονός που ώθησε πολλούς οικονομολόγους να εγκαταλείψουν τις δυσοίωνες προβλέψεις τους. Στην Κίνα, η άνθηση της βιομηχανίας ηλεκτρικών οχημάτων βοήθησε την χώρα να παραμείνει κοντά στον στόχο για ανάπτυξη, όπως αναφέρει το Bloomberg.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει παγκόσμιο ρυθμό ανάπτυξης 2,9% το 2024, μια «ανάσα» κάτω από τον περσινό. Με δύο πολέμους να μαίνονται και περίπου 40 εθνικές εκλογές στο ημερολόγιο, οι πολιτικές εξελίξεις θα διαμορφώσουν τη χρονιά, με την προσπάθεια του Ντόναλντ Τραμπ να ξανακερδίσει την προεδρία να βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.
Οι κυριότεροι όμως «σκόπελοι» για την παγκόσμια οικονομία είναι οι παρακάτω πέντε, σύμφωνα με το Bloomberg.
Μετά από ένα εκπληκτικό 2023, η αμερικανική οικονομία αναμένεται να προσγειωθεί τους επόμενους 12 μήνες. Το αν θα πρόκειται για ύφεση ή για ήπια προσγείωση θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το πώς θα αντέξει η αγορά εργασίας. Μέχρι στιγμής έχει απορροφήσει τον καταιγισμό αυξήσεων των επιτοκίων της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, αλλά φέτος θα μπορούσε να υπάρξει ένα σημείο καμπής, παρόλο που οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν δηλώσει ότι έχουν τελειώσει με την αύξηση των επιτοκίων. Μια άνοδος της ανεργίας θα έπληττε τις καταναλωτικές δαπάνες. Οι τελευταίες προβλέψεις της Fed βλέπουν το ποσοστό ανεργίας να σκαρφαλώνει στο 4,1% μέχρι το τέλος του έτους. Οι αιτήσεις ανεργίας, που δημοσιεύονται εβδομαδιαίως, αποτελούν έναν πρόδρομο δείκτη για την εξασθένιση της αγοράς εργασίας και ως εκ τούτου αξίζει να παρακολουθούνται.
Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου βρίσκεται εν μέσω μιας πολυετούς οικονομικής επιβράδυνσης, η οποία προκλήθηκε εν μέρει από την καταστολή της κερδοσκοπίας στον τομέα των ακινήτων από τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ. Οι εργολάβοι έχουν φορτωθεί τεράστια χαρτοφυλάκια με διαμερίσματα που αγοράστηκαν αλλά δεν χτίστηκαν ποτέ. Η Nomura Securities Co. εκτιμά ότι περίπου 20 εκατομμύρια μονάδες προπωλήθηκαν για τις οποίες η κατασκευή έχει καθυστερήσει ή δεν έχει ξεκινήσει καν. Όσοι περιμένουν τα νέα τους διαμερίσματα γίνονται όλο και πιο ανυπόμονοι, μετατρέποντας το ζήτημα σε πιθανή απειλή για την κοινωνική σταθερότητα. Κορυφαίοι αξιωματούχοι έχουν δεσμευτεί να αποτρέψουν έναν καταιγισμό χρεοκοπιών των κατασκευαστών - μια καταστροφή που θα μετακυληθεί στον τραπεζικό τομέα και ενδεχομένως να καταδικάσει την Κίνα σε μια χαμένη δεκαετία αναιμικής ανάπτυξης, όπως η Ιαπωνία.
Η Γερμανία ήταν η χώρα με τις χειρότερες επιδόσεις μεταξύ των μεγάλων οικονομιών το 2023. Οι υψηλές τιμές της ενέργειας και η αυστηρή νομισματική πολιτική, σε συνδυασμό με την ασθενέστερη παγκόσμια ζήτηση για τις εξαγωγές της, προκάλεσαν ελαφρά συρρίκνωση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος για το 2023. Δεν λείπουν όμως τα προβλήματα και ενόψει του 2024, όπως ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, η αυτοκινητοβιομηχανία που αντιμετωπίζει έντονο ανταγωνισμό από τα κινεζικής κατασκευής ηλεκτρικά αυτοκίνητα και οι αυστηρότεροι έλεγχοι στις κρατικές δαπάνες. Ο μεταποιητικός τομέας της χώρας πρέπει να αντιμετωπίσει μια δαπανηρή και πολιτικά βεβαρημένη μετάβαση σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας μετά την απώλεια της πρόσβασης σε φθηνό φυσικό αέριο από τη Ρωσία.
Το δεκαετές πείραμα της χώρας με τις ανορθόδοξες νομισματικές πολιτικές πλησιάζει στο τελευταίο του κεφάλαιο. Η τεράστια διαφορά μεταξύ των αποδόσεων των ιαπωνικών και των αμερικανικών κρατικών ομολόγων τον Νοέμβριο, οδήγησετο γεν στο χαμηλότερο επίπεδό του από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, ανεβάζοντας το κόστος των εισαγόμενων καυσίμων και τροφίμων μειώνοντας την αγοραστική δύναμη των πολιτών. Με τον πληθωρισμό να κυμαίνεται πάνω από τον στόχο του 2% της Τράπεζας της Ιαπωνίας για περισσότερο από ενάμιση χρόνο, ο διοικητής Καζούο Ουέντα αναμένεται ευρέως να εγκαταλείψει το τελευταίο εναπομείναν αρνητικό επιτόκιο στον κόσμο.
Εδώ και μια γενιά, τα συνταξιοδοτικά ταμεία, οι ασφαλιστές, οι τράπεζες, ακόμη και οι μαμάδες και οι μπαμπάδες επενδυτές έχουν παρκάρει τα χρήματά τους σε περιουσιακά στοιχεία στο εξωτερικό για να κερδίσουν κάποιο όφελος. Αν τα ιαπωνικά κρατικά ομόλογα αρχίσουν να προσφέρουν καλύτερες αποδόσεις, τρισεκατομμύρια γιεν θα μπορούσαν να επιστρέψουν πίσω στην πατρίδα τους, προκαλώντας τεράστια αναστάτωση στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές.
Καθώς η Κίνα βηρίσκεται σε μια πιο αργή τροχιά ανάπτυξης, οι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι η Ινδία ενδεχομένως να αναλάβει τελικά τη θέση της ως η νέα παγκόσμια ατμομηχανή ανάπτυξης. Είναι πολλά αυτά στα οποία όμως πρέπει να ανταποκριθεί, και με τον πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι να αντιμετωπίζει μια εκλογική αναμέτρηση φέτος, κάτι τέτοιο θα αποτελέσει μια επιπλέον πρόκληση. Οι οικονομολόγοι της Goldman Sachs Group αναμένουν ότι οι αυξημένες κυβερνητικές δαπάνες θα αποτελέσουν τον κύριο μοχλό ανάπτυξης, ενώ οι επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα θα παραλάβουν τη σκυτάλη κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους. Ωστόσο, ενώ η Ινδία αναπτύσσεται ταχύτερα από σχεδόν οποιαδήποτε άλλη μεγάλη οικονομία, το ποσοστό ανεργίας σκαρφάλωσε πάνω από το 10% τον Οκτώβριο, το υψηλότερο των τελευταίων δύο ετών, σύμφωνα με το Κέντρο Παρακολούθησης της Ινδικής Οικονομίας. Επιπλέον, το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στην εργασία έχει κολλήσει κάτω από το 60%. Οι οικονομολόγοι της HSBC Holdings Plc υποστηρίζουν ότι ακόμη και αν η οικονομική ανάπτυξη μπορέσει να επιταχυνθεί στο 7,5% ετησίως κατά την επόμενη δεκαετία, θα δημιουργηθούν μόνο περίπου 45 εκατομμύρια από τις 70 εκατομμύρια θέσεις εργασίας που απαιτούνται για να ανταποκριθούν στον αυξανόμενο πληθυσμό της Ινδίας, αφήνοντας ένα κενό 25 εκατ. θέσεων.