Ημιαγωγοί: Παρά τις κυρώσεις από τις ΗΠΑ, εξακολουθούν να φθάνουν στη Ρωσία

Οι ημιαγωγοί από αμερικανικές εταιρείες συνέχισαν να εισάγονται και φέτος από εταιρείες της Ρωσίας που συνδέονται με τον στρατό, παρά τους εξαγωγικούς περιορισμούς που αποσκοπούν στον αποκλεισμό της χρήσης τους από τις εν λόγω ρωσικές εταιρείες, όπως αναφέρει σε δημοσίευμά του το διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο ειδήσεων Bloomberg. Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, οι Texas Instruments (ΤΙ) και Analog Devices είναι οι δύο εταιρείες τα προϊόντα των οποίων έχουν διακινηθεί περισσότερο.

Οι αποστολές ημιαγωγών αυξήθηκαν κατακόρυφα κατά το α΄ εξάμηνο του έτους, πολλές από τις οποίες διακινούνταν μέσω Χονγκ Κονγκ στο δρόμο τους προς την υπό κυρώσεις Ρωσία, σύμφωνα με τα στοιχεία των τελωνείων της Ρωσίας, τα οποία τέθηκαν στη διάθεση της μη κερδοσκοπικής ερευνητικής οργάνωσης C4ADS με έδρα την Ουάσινγκτον. Εξέλιξη η οποία υπονομεύει τις προσπάθειες να κρατηθεί η τεχνολογία μακριά από τον στρατό του Βλαντίμιρ Πούτιν μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

Εκπρόσωποι της TI και της Analog Devices δήλωσαν ότι οι εταιρείες δεν πούλησαν τα τσιπ απευθείας στις οντότητες του Χονγκ Κονγκ και ότι και οι δύο έχουν σταματήσει να συνεργάζονται με τη Ρωσία από το 2022. Παρ' όλα αυτά, οι ημιαγωγοί των δύο εταιρειών συνεχίζουν να εισρέουν στη χώρα, υποδεικνύοντας το πόσο δύσκολο είναι εντέλει να κρατηθεί η τεχνολογία μακριά από Ρωσία.

Περισσότερες από 200 επιχειρήσεις στη Ρωσία -δύο από τις οποίες υπόκεινται πλέον σε κυρώσεις από τις ΗΠΑ- έχουν λάβει 17.000 ημιαγωγούς της TI από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο του τρέχοντος έτους, σύμφωνα με ανάλυση των στοιχείων από το Bloomber, συνολικής αξίας 25 εκατ. δολαρίων. Τα τσιπ που εστάλησαν στις ρωσικές οντότητες στις οποίες επιβλήθηκαν τώρα κυρώσεις διακινήθηκαν από δύο εταιρείες του Χονγκ Κονγκ στις οποίες έχουν επιβληθεί κυρώσεις τον Οκτώβριο για την προμήθεια ρωσικών εταιρειών που συνδέονται με τον στρατό, σύμφωνα με τα στοιχεία.

Η εταιρεία που παρέλαβε τον μεγαλύτερο όγκο ημιαγωγών της TI τσιπ αξίας 3 εκατ. δολαρίων κατά την εν λόγω περίοδο, ήταν η κατασκευάστρια ηλεκτρονικών οχημάτων NPP Itelma, η οποία προστέθηκε στον κατάλογο με τις κυρώσεις στις εταιρείες που συνδέονται με τον ρωσικό στρατό του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ. Δεύτερη ήταν η VMK, η οποία έλαβε προμήθειες ημιαγωγών της TI αξίας 2,3 εκατ. δολαρίων. Έχει επίσης υποστεί κυρώσεις από τον περασμένο Σεπτέμβριο, επειδή προμήθευε με συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου τον ρωσικό στρατό.

Στην περίπτωση της TI, η χρήση των ημιαγωγών της σχεδόν όπου χρειάζονται τσιπ είναι ένα ζήτημα. Διαθέτει τη μεγαλύτερη ποικιλία προϊόντων στον κλάδο που χρησιμοποιούνται σε όλα τα είδη, από πλυντήρια ρούχων έως πυραύλους. Οι ημιαγωγοί της εταιρείας επίσης δεν παλιώνουν τόσο γρήγορα όσο άλλα ηλεκτρονικά προϊόντα, επιτρέποντάς τους να παραμείνουν σε λειτουργίαα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Η TI δήλωσε ότι δεν γνώριζε ότι τα προϊόντα της πωλούνταν σε εταιρείες που συνδέονται με τον στρατό στη χώρα.

«Η TI αντιτίθεται σθεναρά στη χρήση των ημιαγωγών μας σε ρωσικό στρατιωτικό εξοπλισμό και στην παράνομη εκτροπή των προϊόντων μας προς τη Ρωσία. Οποιαδήποτε αποστολή προϊόντων της TI στη Ρωσία είναι παράνομη και μη εξουσιοδοτημένη», αναφέρει η εταιρεία σε δήλωση. «Επίσης, επειδή η εταιρεία παράγει μεγάλο όγκο ημιαγωγών που μπορούν να λειτουργούν για δεκαετίες και να χρησιμοποιηθούν για πολλούς τύπους ηλεκτρονικών συσκευών, είναι πιθανό να υπήρχαν σε αποθέματα πριν από την επιβολή των κυρώσεων κατά της Ρωσίας», σύμφωνα με την TI.

Παρόλα αυτά, οι αμερικανικές εταιρείες θα μπορούσαν να κάνουν περισσότερα για να ανακόψουν τη ροή των προϊόντων προς τη Ρωσία, δήλωσε ο Τζακ Φριντ, αναλυτής της C4ADS. Οι αφύσικοι διακινούμενοι όγκοι -καθώς και οι δεσμοί των εταιρειών που διαμεσολαβούν με τη Ρωσία- συνιστούν σοβαρούς λόγους, ούτως ώστε οι κατασκευάστριες να είναι καχύποπτες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο χειρίζονται τα προϊόντα τους. Είναι «αναγκαίο οι εταιρείες να κάνουν περισσότερα για να κατανοήσουν την τελική χρήση των προϊόντων τους», σημειώνει ο Φριντ.

Η αξία των τσιπ της TI που στάλθηκαν στη Ρωσία ήταν μόνο ένα μικρό ποσοστό σε σχέση με τα σχεδόν 18 δισ. δολαρίων των ετήσιων πωλήσεών της. Ωστόσο, οι οι ημιαγωγοί αποτελούν μέρος ενός τεράστιου όγκου προϊόντων που εισέρχονται στη Ρωσία από το Χονγκ Κονγκ, σύμφωνα με την C4ADS, η οποία μοιράστηκε τα στοιχεία με το Bloomberg News και βοήθησε στην ανάλυσή τους. Η εταιρεία βασίστηκε στην έρευνα σε δημόσια διαθέσιμες πληροφορίες, μεταξύ άλλων και των στοιχείων από τα τελωνεία.

Σχεδόν 61.000 αποστολές με ημιαγωγούς από αμερικανικές και ευρωπαϊκές εταιρείες ταξίδεψαν με αυτόν τον τρόπο σε περισσότερες από 500 ρωσικές εταιρείες κατά το α΄ εξάμηνο του τρέχοντος έτους, σύμφωνα με την έρευνα της C4ADS με τη συνολική τους αξία να ανέρχεται σε 528 εκατ. δολάρια. Μόλις στα μέσα του 2023, οι αποστολές είχαν ήδη ξεπεράσει κατά 32% το συνολικό ποσό των 400 εκατομμυρίων δολαρίων του 2022.

Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, το Χονγκ Κονγκ κατέστη η μεγαλύτερη εμπορικά χώρα διαμετακόμισης για τους ημιαγωγούς που στέλνονταν στη Ρωσία, ξεπερνώντας την Κίνα, όπως διαπίστωσε το C4ADS.

Παρόμοια είναι και η περίπτωση της Analog Devices, με έδρα το Γουίλμινγκτον της Μασαχουσέτης. Τα προϊόντα της στάλθηκαν σε δύο ρωσικές εταιρείες που υπόκεινται πλέον σε κυρώσεις μέσω δύο εμπορικών εταιρειών του Χονγκ Κονγκ. Ο αριθμός τους ξεπέρασε τις 13.000 κατά την εξεταζόμενη περίοδο.

«Οποιαδήποτε αποστολή μετά τις κυρώσεις σε αυτές τις περιοχές αποτελεί άμεση παραβίαση της πολιτικής μας και είναι αποτέλεσμα μη εξουσιοδοτημένης μεταπώλησης ή εκτροπής προϊόντων της ADI», ανέφερε η εταιρεία σε ανακοίνωσή της.

Η Intel ήταν κάποτε η κατασκευάστρια ημιαγωγών με τις περισσότερες αποστολές σε ρωσικές εταιρείες, όμως μόνο μία αποστολή των ημιαγωγών της -που στάλθηκε τον Ιανουάριο και η αξία της ήταν μικρότερη από 330 δολάρια- κατευθύνθηκε σε ρωσική εταιρεία που υπόκειται πλέον σε κυρώσεις, την VMK.

Σε ανακοίνωσή της, η Intel ανέφερε ότι «ανέστειλε αμέσως όλες τις αποστολές σε πελάτες τόσο στη Ρωσία όσο και στη Λευκορωσία μετά το ξέσπασμα του πολέμου».

Η εταιρεία, που εδρεύει στη Σάντα Κλάρα της Καλιφόρνια, δήλωσε ότι συμμορφώνεται με τις κυρώσεις και τους κανονισμούς στις χώρες όπου δραστηριοποιείται και απαιτεί από τους πελάτες και τους διανομείς να κάνουν το ίδιο. «Η Intel εργάζεται ενεργά και επιμελώς για την παρακολούθηση και τον μετριασμό πιθανών προβλημάτων των διανομέων και έχει μηδενική ανοχή στην καταστρατήγηση των απαιτήσεών της», ξεκαθαρίζει.

Δύο εταιρείες του Χονγκ Κονγκ έστειλαν ημιαγωγούς συνολικής αξίας 62 εκατ. δολαρίων της TI και της ADI στην Itelma και την VMK, η Win Key και η Tordan Industry. Η Tordan, στο έντυπο και στις ετήσιες εκθέσεις της, αναφέρει ως συνεργάτη μια εταιρεία συμβούλων που έχει ως διευθυντή έναν Ρώσο υπήκοο, σύμφωνα με την C4ADS. Αναφέρει επίσης μια διεύθυνση στη Ρωσία, αριθμούς τηλεφώνου σε Ρωσία και Κίνας ως επαφές της και χρησιμοποιεί την ίδια ταχυδρομική διεύθυνση στον βιομηχανικό πύργο στο δυτικό Χονγκ Κονγκ, όπως πέντε άλλες εμπορικές εταιρείες του Χονγκ Κονγκ, για τις οποίες έχουν πλέον επιβληθεί κυρώσεις, σύμφωνα με την C4ADS.

Η ιστοσελίδα της εταιρείας διαφημίζει: «Η εταιρεία δεν έχει καμία σχέση με το εμπόριο: συνδυάζοντας μια εταιρεία του Χονγκ Κονγκ και ένα τραπεζικό λογαριασμό από τη Ρωσία, μπορείτε να διεξάγετε συναλλαγές με οποιαδήποτε χώρα του κόσμου».

Η Win Key δεν μπορούσε να προσεγγιστεί μέσω της ιστοσελίδας της και δεν έχει καταχωρημένο αριθμό τηλεφώνου. Δεν υπήρξε απάντηση σε email που εστάλη στην Tordan και καμία απάντηση στους καταχωρημένους αριθμούς κινητών τηλεφώνων στην Κίνα και το Χονγκ Κονγκ.

Δεν είναι σαφές πώς τα τσιπ της TI κατέληξαν στις εταιρείες του Χονγκ Κονγκ, δεδομένου ότι οι κατασκευαστές ημιαγωγών υποστηρίζουν ότι τα προϊόντα δεν πωλήθηκαν απευθείας σε αυτές. Παρόλα αυτά, οι ερευνητές της C4ADS λένε ότι εταιρείες όπως η TI θα πρέπει να ελέγχουν πιο προσεκτικά τη ροή των προϊόντων τους. Τα δημόσια διαθέσιμα στοιχεία για αυτές τις ενδιάμεσες επιχειρήσεις παρουσιάζουν σαφείς κόκκινες γραμμές, υπογραμμίζει ο Φριντ του C4ADS.

Απλό τη μεριά της, η TI διατείνεται ότι ξοδεύει σημαντικό χρόνο και χρήμα για τον έλεγχο των πελατών της. Ωστόσο, έχει να κάνει με ένα πολύπλοκο δίκτυο διαμεσολαβητών και μεταπωλητών.

«Η TI διαθέτει μια ειδική ομάδα που επιβλέπει το μακροχρόνιο, ισχυρό πρόγραμμα συμμόρφωσης με το παγκόσμιο εμπόριο σε όλες τις δραστηριότητές μας», αναφέρει η εταιρεία.

Οι εταιρείες θεωρούνται νομικά υπεύθυνες όταν παραβιάζουν τις κυρώσεις, αν αποδειχθεί ότι γνώριζαν πού θα κατέληγαν τα προϊόντα τους. «Το ερώτημα είναι αν μπορούν να πουν ότι δεν έχουν γνώση», αναφέρει η Νταϊάνα Φρίλινγκ, δικηγόρος για θέματα κυρώσεων και ελέγχου εξαγωγών με έδρα τη Νέα Υόρκη.

Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει κίνητρο όταν δεν γνωρίζει κανείς τον τελικό χρήστη ενός προϊόντος, σύμφωνα με τον Μάθιου Σμιντ, αναπληρωτή καθηγητή εθνικής ασφάλειας και πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του New Haven. Ακόμα και όταν οι εταιρείες τιμωρούνται με πρόστιμο για παραβίαση των εμπορικών κανόνων, είναι μια μικρή ποινή σε σύγκριση με το πόσα που θα έπρεπε να δαπανήσουν για να κάνουν μια πιο εκτεταμένη δέουσα επιμέλεια (due diligence).

Παρόλα αυτά, οι αμερικανικές εταιρείες θα πρέπει να αναλάβουν αυτή την ευθύνη, εν μέρει για να προστατεύσουν τη δική τους φήμη, προσθέτει ο ίδιος. «Οι εταιρείες έχουν ηθική υποχρέωση να γνωρίζουν ποιος είναι ο πελάτης τους», τονίζει.

Οι πολιτικές αλλαγές στο Χονγκ Κονγκ έχουν επίσης καταστήσει δύσκολη την επιβολή των εμπορικών κανόνων των ΗΠΑ. Πριν, η κυβέρνηση ήταν πιο φιλική προς τα συμφέροντα της Δύσης και συνεργαζόταν με τις ΗΠΑ για την επιβολή των εμπορικών κανόνων του εμπορίου, όμως με την Κίνα να σφίγγει τον έλεγχό της από το 2019 αυτό δεν ισχύει πλέον, επισημαίνει.

«Θα βλέπαμε πολύ μεγαλύτερη επιβολή (των κυρώσεων) υπό το παλιό (καθεστώς) στο Χονγκ Κονγκ», καταλήγει ο Σμιντ.