Λωρίδα της Γάζας: Άμεση λύση για την επόμενη ημέρα – Ποιος όμως θα αναλάβει την ευθύνη;

Οι Ισραηλινοί λένε ότι δεν θέλουν τη «δουλειά». Οι αραβικές χώρες αντιστέκονται. Ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς μπορεί να προσφερθεί εθελοντικά, όμως ο παλαιστινιακός λαός μάλλον δεν τον θέλει.

Καθώς η κυβέρνηση Μπάιντεν αρχίζει να σχεδιάζει την «επόμενη ημέρα» στη Λωρίδα της Γάζας -αντιμετωπίζοντας προβλήματα όπως το ποιος θα διοικεί την περιοχή μόλις σταματήσουν οι πολεμικές συγκρούσεις, πώς θα ανοικοδομηθεί και ενδεχομένως, πώς θα γίνει τελικά μέρος ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους- οι ενδιαφερόμενοι αντιμετωπίζουν μια σειρά από μη ελκυστικές επιλογές, όπως αναφέρει σε δημοσίευμά της στην ιστοσελίδα της η αμερικανική εφημερίδα Washington Post.

Σε ταξίδι του στο Ισραήλ και τη Δυτική Όχθη την περασμένη εβδομάδα, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν προσπάθησε να προωθήσει αυτές τις συζητήσεις, όμως οι εύκολες απαντήσεις ήταν λίγες. Η κυβέρνηση Μπάιντεν πιέζει να εγκαταστήσει μια «αναζωογονημένη» Παλαιστινιακή Αρχή στη Γάζα, αυτή όμως δεν είναι μια δημοφιλής ιδέα για την ισραηλινή κυβέρνηση και ακόμη και για πολλούς Παλαιστίνιους. Αμερικανοί αξιωματούχοι αναγνωρίζουν την πρόκληση, ωστόσο λένε ότι η αρχή αυτή είναι η καλύτερη και ίσως η μόνη λύση ανάμεσα σε έναν κατάλογο χειρότερων επιλογών, οι οποίες περιλαμβάνουν την επιστροφή της ισραηλινής κατοχής στη Λωρίδα της Γάζας.

«Δεν έχουμε ψευδαισθήσεις ότι θα είναι εύκολο. Σίγουρα θα έχουμε διαφωνίες στην πορεία», δήλωσε ο Μπλίνκεν στους δημοσιογράφους ενώ βρισκόταν στο Τελ Αβίβ, συμπληρώνοντας: «η εναλλακτική λύση -περισσότερες τρομοκρατικές επιθέσεις, περισσότερη βία, περισσότερους αθώους να υποφέρουν- είναι απαράδεκτη».

Μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου που στέρησε τη ζωή σε τουλάχιστον 1.200 Ισραηλινούς, το Ισραήλ ορκίστηκε να καταστρέψει την ομάδα τόσο ως στρατιωτική όσο και ως κυβερνητική οντότητα.

Εντούτοις μετά από περισσότερα από 15 χρόνια στην εξουσία στη Γάζα, η Χαμάς και οι υποστηρικτές της είναι βαθιά δικτυωμένοι σε κάθε τομέα της κοινωνίας -όχι μόνο στα υπουργεία που διοικούν, αλλά και σε φιλανθρωπικά ιδρύματα, δικαστήρια, τζαμιά, αθλητικές ομάδες, φυλακές, δήμους και ομάδες της νεολαίας.

Ως de facto κυβερνητικό όργανο στη Λωρίδα της Γάζας από το 2007, όταν εκτόπισε την Παλαιστινιακή Αρχή από την εξουσία, η Χαμάς επιβλέπει την οικονομία, την υγειονομική περίθαλψη, την ύδρευση και την ηλεκτροδότηση, το εμπόριο και τις υποδομές. Διοικεί τις δυνάμεις ασφαλείας στη Γάζα -όχι μόνο τις μαχητικές ταξιαρχίες, όπως η Qassam, που τώρα πολεμούν τις ισραηλινές δυνάμεις, αλλά και την τακτική αστυνομία και τη χωροφυλακή.

Η ομάδα παραμένει δημοφιλής μεταξύ πολλών Παλαιστινίων μετά την επίθεση. Τόσο η κυβέρνηση Τραμπ όσο και η κυβέρνηση Μπάιντεν είχαν επικεντρωθεί στη μεσολάβηση για καλύτερες σχέσεις μεταξύ του Ισραήλ και των αραβικών χωρών -εις βάρος των Παλαιστινίων, οι οποίοι είχαν παραγκωνιστεί, όπως αισθάνονταν. Τώρα, χάρη στη Χαμάς, οι Παλαιστίνιοι βρίσκονται και πάλι στο προσκήνιο.

Ακόμη και η εβδομαδιαία παύση της επίθεσης του Ισραήλ στη Γάζα έγινε με τρόπο που ενίσχυσε τη δημοτικότητα της Χαμάς, καθώς οι παλαιστινιακές οικογένειες υποδέχθηκαν στο σπίτι τους συζύγους, αδελφές και παιδιά που απελευθερώθηκαν από τις ισραηλινές φυλακές σε αντάλλαγμα για τους ομήρους που είχαν συλληφθεί κατά την επίθεση του Οκτωβρίου.

Αμερικανοί αξιωματούχοι κατηγορούν τη Χαμάς για την απελπιστική ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα, λέγοντας ότι η οργάνωση θα μπορούσε να είχε γλιτώσει τους Παλαιστίνιους από τα ισραηλινά αντίποινα αν δεν είχε πραγματοποιήσει τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου. Παραδέχονται όμως επίσης ότι η σκληρή ισραηλινή απάντηση έχει πυροδοτήσει την οργή των Παλαιστινίων και έχει ανακόψει την πρόοδο σε μια πιο βιώσιμη ειρήνη.

Οι Ισραηλινοί λένε ότι δεν θέλουν να ανακτήσουν την κατοχή της Γάζας. Όμως είναι ανοιχτοί για συζητήσεις για βελτιώσεις στην ασφάλεια, όπως μια νεκρή ζώνη κατά μήκος των συνόρων της Λωρίδας με το Ισραήλ και πρόσβαση στην περιοχή για τις ισραηλινές δυνάμεις κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου που θα στερήσει ορισμένα στοιχεία αυτονομίας από τους κατοίκους της Γάζας. Η κυβέρνηση Μπάιντεν αντιτίθεται σθεναρά σε οποιουσδήποτε περιορισμούς στον τρόπο με τον οποίο οι κάτοικοι της Γάζας μπορούν να χρησιμοποιούν τη γη τους και επιθυμεί διακαώς οι ισραηλινές δυνάμεις να παραδώσουν την ευθύνη, ενδεχομένως στις διεθνείς δυνάμεις που έχουν υποσχεθεί οι αραβικές χώρες, για την ασφάλεια της περιοχής.

Από τη μεριά τους οι αναλυτές τονίζουν ότι οποιοσδήποτε σχεδιασμός για το μέλλον θα περιπλέκεται από το τι θα συμβεί όσο η σύγκρουση συνεχίζει να μαίνεται.

Το ζήτημα του ποιος θα διατηρήσει τον νόμο και την τάξη μετά τη σύγκρουση είναι βαθιά περίπλοκο, λένε οι ειδικοί. Οι ισραηλινές αρχές αναγνωρίζουν την ανάγκη να γίνουν τέτοια σχέδια, όπως λένε Αμερικανοί αξιωματούχοι που συναντήθηκαν μαζί τους την περασμένη εβδομάδα, όμως δεν έχουν συγκεκριμένες προτάσεις και φαίνεται να θέλουν να αποφασίσουν άλλοι.

Οι Ισραηλινοί δεν θέλουν τους ειρηνευτές των Ηνωμένων Εθνών, επειδή δεν πιστεύουν ότι ο ΟΗΕ αναγνωρίζει τις ανησυχίες τους. Οι αραβικές χώρες είναι βαθύτατα επιφυλακτικές ως προς την αποστολή των δυνάμεων ασφαλείας τους, επειδή ανησυχούν για την περίπτωση που χρειασθεί να επιβληθεί βία στους Παλαιστίνιους όταν παραστεί ανάγκη.

Για την κυβέρνηση Μπάιντεν, η εστίαση στην ενδυνάμωση της Παλαιστινιακής Αρχής και τελικά σε ένα πλήρες παλαιστινιακό κράτος, είναι ένας τρόπος να εξαναγκαστούν οι αραβικές χώρες να συμμετάσχουν σε συζητήσεις για την περίπλοκη μετάβαση και ενδεχομένως να λάβουν μέρος σε αυτές, είπε.

Η Παλαιστινιακή Αρχή, την οποία η κυβέρνηση Μπάιντεν θεωρεί ως τη μακροπρόθεσμη λύση, έχει κάνει ελάχιστα για τους Παλαιστίνιους τα τελευταία χρόνια. Ο πρόεδρός της, ο Αμπάς, θεωρείται ευρέως αναποτελεσματικός και κουρασμένος καθώς διανύει το 18ο έτος της υποτιθέμενης τετραετούς θητείας του.

Η αξιοπιστία της με τον παλαιστινιακό λαό έχει υπονομευθεί από τον ρόλο της στην ασφάλεια στη Δυτική Όχθη, όπου η αστυνομία της έχει χρεωθεί όχι μόνο την προστασία των Παλαιστινίων, αλλά και κατ' επέκταση την υποβοήθηση της ισραηλινής στρατιωτικής κατοχής.

«Η Αρχή θεωρείται διεφθαρμένη και στερείται υποστήριξης από τον παλαιστινιακό πληθυσμό», αναφέρει ο Σάουκι Ίσα, ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα από τη Βηθλεέμ και πρώην υπουργός της Παλαιστινιακής Αρχής.

Οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν σκέφτονται τις καλύτερες ημέρες το διάστημα μεταξύ 2007 και 2013, όταν ο Σαλάμ Φαγιάντ, πρώην αξιωματούχος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, διετέλεσε πρωθυπουργός της Αρχής. Βελτίωσε την ικανότητά της να παρέχει βασικές υπηρεσίες. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι δεν λένε ρητά ότι ο Αμπάς πρέπει να φύγει, ούτε αποτολμούν να εκφράσουν γνώμη για το ποιος θα πρέπει να τον αντικαταστήσει, λέγοντας ότι οι Παλαιστίνιοι και οι περιφερειακοί υποστηρικτές τους πρέπει να κάνουν αυτή τη συζήτηση.

Ωστόσο, έχουν ιδέες για βασικές μεταρρυθμίσεις που θα θέσουν τις βάσεις για μια πιο ανοιχτή κοινωνία στη Γάζα, η οποία δεν έχει την ευκαιρία να ψηφίσει σε εκλογές από το 2006. Μετά τη συνάντησή του με τον Αμπάς την περασμένη Πέμπτη, ο Μπλίνκεν δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν επιδιώκει μεταρρυθμίσεις που θα «ανταποκρίνονται αποτελεσματικά στις ανάγκες του παλαιστινιακού λαού».

Η Παλαιστινιακή Αρχή πρέπει να καταπολεμήσει τη διαφθορά, να συνεργαστεί με την κοινωνία των πολιτών και να βελτιώσει την υποστήριξη για τα ελεύθερα μέσα ενημέρωσης, δήλωσε ο Μπλίνκεν Τελικά, όπως είπε, θα πρέπει να αντιμετωπίσει τους ψηφοφόρους για να επιλέξουν την ηγεσία, αν και φάνηκε να υποδηλώνει ότι αυτό δεν θα πρέπει να είναι η πρώτη προτεραιότητα.

«Υποστηρίζουμε τις ελεύθερες και δίκαιες εκλογές σε όλο τον κόσμο, φυσικά και στην Παλαιστίνη. Εντούτοις πρέπει να ακολουθηθεί μια διαδικασία και είναι κάτι που πρέπει να συζητήσουμε καθώς μετακινούμαστε από τη σύγκρουση σε αυτό που αποκαλούμε την επόμενη μέρα», δήλωσε.

Επί του παρόντος, μια δυνητική εκλογική διαδικασία θα μπορούσε κάλλιστα να οδηγήσει σε νίκη της Χαμάς, κάτι που δεν είναι αποδεκτό από τους ισραηλινούς ηγέτες και ένας λόγος για τον οποίο οι Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε ότι οι άλλες επιλογές πρέπει να καταστούν πιο ελκυστικές. Ιδιαιτέρως οι αξιωματούχοι της ακροδεξιάς κυβέρνησης του Ισραήλ είναι κατηγορηματικοί, λέγοντας δεν διακρίνουν μεγάλη διαφορά ανάμεσα στη Χαμάς και την Παλαιστινιακή Αρχή, την οποία επίσης κατηγορούν ότι υπονομεύει την ισραηλινή ασφάλεια.

Μακροπρόθεσμα, υποστηρίζουν οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν, ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος είναι η μόνη σταθερή λύση για τη διασφάλιση της ασφάλειας τόσο για τους Ισραηλινούς όσο και για τους Παλαιστίνιους. Εξακολουθούν να εργάζονται για να πείσουν τους Ισραηλινούς για την αναγκαιότητα του οράματός τους.