Γερμανία: Σε δύο «στρατόπεδα» κυβέρνηση και θεσμοί - Στη μέση η ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης
Σε δύο στρατόπεδα έχει χωρισθεί η Γερμανία, την ώρα που η οικονομία της ασθμαίνει και δεν μπορεί να βρει τη δυναμική που τη διέκρινε πριν την εμφάνιση της πανδημίας.
Από μία μεριά βρίσκεται η τριμερής κυβέρνηση υπό την ηγεσία του Όλαφ Σολτς που θέλει να συνεχίσει τη δημοσιονομική στήριξη στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης και από την άλλη οι αρχές και οι θεσμοί που απαιτούν συγκράτηση και επαναφορά των ορίων στο δημόσιο χρέος. Ωστόσο, σύμπνοια δεν καταγράφεται ούτε και στους κόλπους της κυβέρνησης, καθώς οι Συντηρητικοί του υπουργού Οικονομικών Κρίστιαν Λίντερ επιθυμούν την επιστροφή των ορίων αυτών.
«Το κερασάκι στην τούρτα» ήρθε από το Ανώτατο Δικαστήριο της Γερμανίας, το οποίο έκρινε ως αντισυνταγματική την απόφαση της κυβέρνησης να χρησιμοποιήσει 60 δισ. ευρώ από αδιάθετα κονδύλια για την πανδημία για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων για την πράσινη μετάβαση.
Σήμερα, ωστόσο ήρθε να προστεθεί νέο επεισόδιο στο πολύκροτο όπως διαφαίνεται σήριαλ. Η γερμανική κεντρική τράπεζα στην τακτική της μηνιαία έκθεση, προειδοποιεί ότι η κυβέρνηση της χώρας δεν θα πρέπει να μην λάβει υπόψη της όριο χρέους (φρένο στη γερμανική ορολογία), αξιοποιώντας νομικά κενά και παράθυρα.
«Οι δημοσιονομικοί κανόνες δεν πρέπει να παρακάμπτονται. Μια μεταρρύθμιση θα απαιτούσε πλειοψηφία για την τροποποίηση του Συντάγματος και αν το φρένο χρέους θεωρείται υπερβολικά περιοριστικό, αυτός θα ήταν ο σωστός τρόπος», υπογραμμίζεται στην έκθεση.
Ενώ η Bundesbank θεωρεί δικαιολογημένη μια μέτρια επέκταση της τακτικής πιστωτικής γραμμής, εφόσον ο λόγος του χρέους βρίσκεται υπό του 60% της οικονομικής παραγωγής όπως επιτάσσει το Σύμφωνο Σταθερότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αξιωματούχοι επιμένουν ότι η κυβέρνηση συνασπισμού της Γερμανίας δεν θα πρέπει να προσπαθήσει να παρακάμψει τους κανόνες.
«Οι απόπειρες άμβλυνσης του φρένου χρέους δεν είναι κατάλληλες», τονίζεται.
Το ανώτατο δικαστήριο της Γερμανίας επέφερε την περασμένη εβδομάδα ένα σημαντικό πλήγμα στην κυβέρνηση, κρίνοντας ότι η χρήση κονδυλίων 60 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση της προστασίας του κλίματος κι ενώ ήταν προορισμένα για μέτρα κατά της πανδημίας αντιβαίνει στο σύνταγμα. Η απόφαση αυτή έθεσε υπό αμφισβήτηση τα σχεδόν 770 δισ. ευρώ κρατικής χρηματοδότησης για τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης.
Ο συνασπισμός στο Βερολίνο καλείται τώρα να προσαρμόσει ανάλογα τον προγραμματισμό του, αν και δεν υπάρχει εύκολη λύση.
Ότι και να αποφασίσει η κυβέρνηση θα επηρεάσει επίσης τον τρόπο με τον οποίο θα αναπτυχθεί η Γερμανία τα επόμενα χρόνια, επισημαίνει η Bundesbank.
Η κεντρική τράπεζα της Γερμανίας δεν διστάζει να δίνει συμβουλές προς την κυβέρνηση. Τον Σεπτέμβριο προέτρεψε τους αξιωματούχους να αντιμετωπίσουν μια σειρά από βαθιά ριζωμένες προκλήσεις στο επιχειρηματικό μοντέλο της χώρας, αν θέλουν να ενισχύσουν τις μακροπρόθεσμες προοπτικές.
Ο αντικαγκελάριος της Γερμανίας Ρόμπερτ Χάμπεκ δήλωσε ότι η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου που κρίνει αντισυνταγματική την χρήση των κονδυλίων αποτελεί σημαντικό πλήγμα για τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης και θα μπορούσε να οδηγήσει σε υψηλότερο ενεργειακό κόστος για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Ενώ η κυβέρνηση εξακολουθεί να εξετάζει την απόφαση και τον τρόπο εφαρμογής της, είναι ήδη σαφές ότι θα έχει «τεράστιες επιπτώσεις» για τον μετασχηματισμό της Γερμανίας προς μια καθαρότερη και πιο τεχνολογικά προηγμένη οικονομία, δήλωσε ο Χάμπεκ σήμερα Δευτέρα σε συνέντευξή του στο ραδιόφωνο Deutschlandfunk. Ενδεχομένως να επηρεάζει επίσης παρόμοια οχήματα εκτός προϋπολογισμού, πρόσθεσε.
«Πρόκειται για τον πυρήνα της ουσίας της γερμανικής οικονομίας. Η απάντηση δεν είναι εύκολο να βρεθεί και τα πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν πραγματικά δύσκολα», ανάφερε. Η κυβερνητική στήριξη στις προσπάθειες των εταιρειών στην πράσινη μετάβαση είναι μεταξύ των πρωτοβουλιών που απειλούνται.
Εκτός του ότι έφερε σε σύγχυση την πολιτική για τον προϋπολογισμό του κυβερνητικού συνασπισμού, η απόφαση-βόμβα προκάλεσε νέα συζήτηση σχετικά με τους κανόνες που κατοχυρώνονται στο σύνταγμα της Γερμανίας και περιορίζουν τον καθαρό νέο δανεισμό, γνωστός ως φρένο χρέους, όπως τονίζει το Bloomberg.
Βουλευτές από τους Σοσιαλδημοκράτες του καγκελάριου Όλαφ Σολτς και τους Πράσινους του Χάμπεκ επιθυμούν να παρακαμφθούν και πάλι προσωρινά οι κανόνες αυτοί, καθώς θα βοηθούσαν την κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης.
Οι δημοσιονομικά πιο φειδωλοί Ελεύθεροι Δημοκράτες, με επικεφαλής τον υπουργό Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ, έχουν αποκλείσει κατηγορηματικά μια τέτοια κίνηση.
Σύμφωνα με τον Χάμπεκ, ο οποίος είναι επίσης υπουργός Οικονομίας, οι κανόνες είναι «άκαμπτοι» και γνωρίζει επίσης ότι ενστάσεις του FDP περιορίζουν τα όποια περιθώρια ελιγμών. Ερωτηθείς αν η αναστολή του φρένου χρέους και είναι και πάλι η σωστή κίνηση, είπε ότι είναι πολύ νωρίς για να πει κανείς κάτι τέτοιο και αρνήθηκε να «κάνει εικασίες».
«Μπορώ μόνο να ανατρέξω στα οικονομικά στοιχεία και να σημειώσω ότι το 2023 είχε τρία τρίμηνα σχεδόν χωρίς ανάπτυξη. Δεν έχουμε ακόμη καταλήξει πώς θα εφαρμόσουμε αυτή την απόφαση», τόνισε ο Χάμπεκ.
Από τη μεριά του, ο επικεφαλής εκπρόσωπος του Σολτς, Στέφεν Χάμπεστριτ, σημείωσε ότι η ανάλυση της «πολύπλοκης νομικής απόφασης από την κυβέρνηση βρίσκεται σε εξέλιξη και σίγουρα θα πάρει μερικές ημέρες ακόμη». Προειδοποίησε επίσης ότι η δικαστική απόφαση θα επηρεάσει το Ταμείο Οικονομικής Σταθερότητας της Γερμανίας, γνωστό ως WSF.
Εάν αυτό αποδειχθεί ότι ισχύει, θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις σε περίπου 30 δισ. ευρώ καθαρού νέου χρέους που έχει διατεθεί για να βοηθήσει στη θωράκιση των εταιρειών από τις υψηλές τιμές της ενέργειας. Αυτός ο δανεισμός ενδέχεται να πρέπει να περασθεί αναδρομικά στον προϋπολογισμό του 2023, οδηγώντας σε παραβίαση των κανόνων για το φρένο του χρέους, το οποίο ο Λίντνερ επιμένει να επαναφέρει.
Εάν η κυβέρνηση αναγκαστεί να λάβει μέτρα για τα κεφάλαια WSF, αυτό θα σήμαινε ότι τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις θα αντιμετώπισουν υψηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και ενδεχομένως υψηλότερο κόστος στο φυσικό αέριο επίσης, σύμφωνα με τον Χάμπεκ.
Παράλληλα, επιτέθηκε στους συντηρητικούς της αντιπολίτευσης, οι οποίοι κατέθεσαν στο Συνταγματικό Δικαστήριο την αμφισβήτηση του ταμείου KTF και ισχυρίσθηκε ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί πλέον να αντέξει οικονομικά να προστατεύει τους καταναλωτές από την ακριβή ενέργεια.
«Κατέθεσαν τη νομική αμφισβήτηση, πρέπει να ειπωθεί, ενάντια στους ανθρώπους στη Γερμανία που πληρώνουν υψηλότερες τιμές», δήλωσε στο Deutschlandfunk.
Το περασμένο Σαββατοκύριακο η Σάσκια Έσκεν εκ των επικεφαλής των Σοσιαλδημοκρατών του καγκελάριου Σολτς, δήλωσε στον όμιλο μέσων ενημέρωσης Funke ότι η κυβέρνηση θα πρέπει πιθανότατα να αναστείλει το φρένο χρέους τόσο το 2023 όσο και το 2024 ως συνέπεια της δικαστικής απόφασης.
Ζήτησε επίσης μια γενικότερη χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων. Ο συνασπισμός θα χρειαστεί την υποστήριξη των Συντηρητικών για μια τέτοια κίνηση, καθώς απαιτείται πλειοψηφία δύο τρίτων στο κοινοβούλιο.